جزیره ای شدن زیستگاه ها، وجود سلاح های غیر مجاز، حضور دام بیش از ظرفیت در زیستگاه ها و تجارت غیر قانونی گونه های جانوری برخی دلایلی است که سبب بروز چالش های زیست محیطی و به خطر افتادن حیات تعداد زیادی از گونه های جانوری شده است.
اما از آنجا که مساله محیط زیست یک موضوع جهانی است از این رو تمام کشورها در صدد حفاظت از آن هستند و بر این اساس در شانزدهمین نشست متعاهدین کنوانسیون سایتیس (کنوانسیون منع تجارت گونه های گیاهی و جانوری در معرض خطر انقراض) در سال 2013 به سازمان ملل متحد پیشنهاد شد تا یک روز به عنوان روز جهانی حیات وحش معرفی شود که این سازمان طی نشست عمومی خود در 20 دسامبر 2013 ، روز سوم مارس (12 اسفند) مصادف با تاریخ پذیرش کنوانسیون سایتیس در 1973 را به عنوان روز جهانی حیات وحش معرفی کرده است.
از این رو در این روز کشورهای دوستدار محیط زیست برنامه های متنوعی برای حفاظت از حیات وحش کشورشان انجام می دهند.احمد علی کیخا معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: این سازمان در صدد تهیه فهرستی از گونه های جانوری در خطر انقراض کشور است که اقدامات آن از سال گذشته آغاز شده است.
وی افزود: بر اساس برنامه تعریف شده در معاونت تنوع زیستی سازمان محیط زیست، برنامه عمل و اقدام گونه های در خطر انقراض تهیه می شود که در حال انجام است.وی گفت:برنامه عمل گونه های جانوری در معرض انقراض در برنامه ششم توسعه در حال تهیه است.
کیخا ادامه داد: برنامه حفاظت از تنوع زیستی در سند چشم انداز 20 ساله دیده شده و برای آن سه دوره کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تعریف شده است که بر این اساس قرار است برای 20 گونه جانوری و گیاهی در خطر انقراض و تهدید برنامه عمل تهیه شود.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان محیط زیست گفت: هدف از تهیه این برنامه ها، ارتقای حفاظت از گونه های گیاهی و جانوری در خطر تهدید است.
وی افزود: اکنون تهیه برنامه مدیریت و حفاظت از چهار گونه جانوری در معرض تهدید شامل گوزن زرد ایرانی، خرس سیاه، خرس قهوه ای و کروکدیل پوزه کوتاه آغاز شده است.وی اظهار کرد: بعد از تهیه برنامه ملی عمل حفاظت و مدیریت از این گونه ها، در مرحله بعدی وارد فاز اجرا خواهد شد.
*** وضعیت گونه های جانوری وحشی در ایران
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی، برخورداری از تنوع سیمای منظر و اقلیم به علاوه وجود منابع آبی عظیم دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب از غنای گونه ای بالا برخوردار است.براساس آخرین بررسی ها هزارو 140 گونه جانوری اعم از پستاندار، پرنده، خزنده، دوزیست و ماهیان آب های داخلی و حدود 650 گونه ماهی در آب های دریایی شناسایی شده است.
پستانداران با 197 گونه شناسایی شده طیف وسیعی از جانوران را از نظر جثه در بر می گیرد، به طوری که از پستاندار بسیار کوچکی که حشره خوار کوتوله نامیده می شود و فقط در حدود 2 گرم وزن دارد تا نهنگ های بزرگ آب های دریای جنوب با طول بیش از 30 متر و وزن 130 تن را می توان در این رده مشاهده کرد.
در میان مهره داران 535 گونه پرنده شناسایی و گزارش شده که این تعداد معادل کل گونه های پرنده گزارش شده در قاره اروپا و دو سوم پرندگان خاورمیانه است.
از رده خزندگان نیز تاکنون227 گونه مورد شناسایی قرار گرفته است اما اطلاعات مفید و قابل دسترس در مورد این جانوران بسیار اندک است، از رده دوزیستان نیز تاکنون 21 گونه در کشور گزارش شده و ماهیان آب های داخلی ایران شامل 160 گونه است که در 25 خانواده جای گرفته اند.
*** 74 گونه از رده های جانوری کشورمان در فهرست قرمزIUCN
حدود 74 گونه از رده های جانوری کشورمان، در فهرست سرخ IUCN ( اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت ) قراردارد و از گونه هایی هم چون شیر ایرانی و ببر مازندران امروز جز نامی باقی نمانده است و در کمتر از یک قرن گذشته منقرض شده اند و اگر برای حفاظت گونه های ارزشمند و در خطر انقراض مانند گور ایرانی، یوزپلنگ ایرانی، خرس سیاه، گوزن زرد و دیگر گونه ها اقدام لازم صورت نگیرد در آینده ای نه چندان دور نیز شاهد انقراض این گونه های نادر نیزدر کشورمان خواهیم بود.
No tags for this post.