همایش‌های علمی به روایت آمار
بر اساس گزارش‌های اعلام‌شده از ابتدای سال 1394 تاکنون، 392 همایش در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) به‌صورت شناسنامه‌دار ثبت و برگزارشده است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، جهاد دانشگاهی و سازمان‌های دولتی و غیردولتی از برگزارکنندگان اصلی این همایش‌ها بوده‌اند.
البته این آمار فقط همایش‌هایی را شامل می‌شود که در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی به ثبت رسیده است و آمار دقیقی از این‌که به‌طورکلی چندین کنفرانس و همایش در طول یک سال در کشور برگزار می‌شود، وجود ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد برگزاری همایش‌ها در سطح کشور موضوعی است که به یک متولی نیاز دارد.
مروری بر تاریخچه همایش‌های علمی
با نگاهی به تاریخچه برگزاری همایش‌ها در سطح دنیا درمی‌یابیم که نخستین گردهمایی رسمی حدود پنج هزار سال قبل از میلاد مسیح برگزارشده است. برخی دیگر از زمینه‌های چنین هم‌اندیشی‌هایی را می‌توان در مواردی مانند طراحی و مهندسی ساخت اهرام ثلاثه مصر، شیوه کنترل و ارتباطات در امپراتوری روم باستان و چهارچوب قانونی تجارت در ونیز قرن چهاردهم یافت.
بنابراین می‌توان این‌طور نتیجه‌گیری کرد که سیر تاریخی برگزاری همایش‌ها و گردهمایی‌های علمی در دوره‌های زمانی مختلف نشان می‌دهد، اندیشمندان و نخبگان علمی در هر حکومتی با برگزاری نشست‌ها و اجتماعات، راهکارهای موردنظر خود را در راستای بهبود شرایط و مدیریت بحران به مشورت می‌گذاشتند تا جایی که این رویکردها درگذر زمان به سمینار، گردهمایی و کنفرانس‌های امروزی تبدیل شد.
بر اساس گزارش‌های اعلام‌شده از ابتدای سال 1394 تاکنون، 392 همایش در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) به‌صورت شناسنامه‌دار ثبت و برگزارشده است که وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، جهاد دانشگاهی و سازمان‌های دولتی و غیردولتی از برگزارکنندگان اصلی این همایش‌ها بوده‌اند.
البته برگزاری چنین گردهمایی‌های علمی مستلزم بازدهی مطلوب است که این بازدهی مطلوب خود نیازمند بسترسازی مناسب پیش از برگزاری، رویکرد حرفه‌ای و مدرن در هنگام برگزاری و تلاش مستمر و مداوم در پیگیری نتایج حاصل ازآن‌پس از برگزاری است که می‌تواند این نشست‌ها را در زمره جدی‌ترین اقدامات در جهت تولید علم و معرفی فناوری‌های نوین و امکان‌سنجی کاربرد گسترده آن در سطح اجتماع یا آزمون کاربرد در جامعه آماری و پایلوت قرار دهد.
همچنین برگزاری سمینارها و همایش‌ها به‌عنوان یک روش، در نظام‌های مبتنی بر آموزش و اطلاع‌رسانی، در سراسر جهان به‌عنوان امری مقبول کاربرد دارد و شاید کاربرد مثبت و مؤثر همایش‌ها باعث شده امروزه حتی در مواردی، شکل سنتی سمینارها تغییر کند و به پشتوانه فناوری‌های نوین، به شیوه سمینارهای از راه دور، غیرحضوری و دیجیتالی برگزار شود.
در ایران نیز گردهمایی، سمینار و کنفرانس‌های بسیاری برگزار می‌شود که بر اساس آمار منتشرشده از سوی پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) گردهمایی‌های علمی ثبت‌شده برای امسال، 392 همایش و سمینار علمی بوده که از سوی وزارتخانه‌ها، دانشگاه‌ها، مراکز دولتی و غیردولتی برگزارشده است. البته گفتنی است این تعداد گردهمایی علمی فقط همایش‌های ثبت‌شده در پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی را شامل می‌شود و در پایگاه‌هایی مانند سیویلیکا آمار دیگری نیز وجود دارد که در دسترس قرار ندارد.
اما نکته اصلی این است که چرا این گردهمایی‌ها، همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی در کشور متولی خاصی ندارد و آمار دقیقی از آن‌ها در دست نیست. چرا اساسا هر موسسه یا سازمانی می‌تواند گردهمایی‌های عمومی تحت عنوان همایش علمی برگزار کند؟ آیا همه این همایش‌ها، کنفرانس‌ها و گردهمایی‌های علمی دارای اعتبار است و می‌تواند برای جامعه مفید باشد؟ آیا می‌توان این همایش‌ها را به همایش‌هایی کاربردی تبدیل کرد؟ این‌ها سؤالاتی است که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول کرده است.
همچنین باید به این نکته توجه داشت که بدنه جامعه ما با مقوله منابع معتبر در حوزه دانش آشنایی ندارد، بنابراین باید پذیرفت که می‌توان با برگزاری درست و حساب شده چنین گردهمایی‌های علمی سطح دانش جامعه را بالا برد. درنهایت این مهم که همایش‌ها، به تعبیری، شاخص پیشرفت و تحول علمی و اجتماعی در یک کشور محسوب می‌شوند نیز اهمیت دارد، زیرا می‌توان استدلال کرد که میان کمیت و کیفیت همایش‌ها و رشد و تحول یک جامعه ارتباطی مستقیم وجود دارد.
گزارش : .فرگل غفاری
No tags for this post.
