بنای فعلی امامزاده محمد روستای زان ، ترکیبی از معماری قدیمی و جدید و ساخته شده با مصالح سنتی و مدرن است. پلان بنا مستطیل شکل با دو مناره در سمت جنوب و چسبیده به بنا بوده و در ورودی بقعه نیز فلزی و در سمت شرق میقرار گرفته است.
بنا دارای گنبد نیست و قسمت بیرونی آن با سیمان پوشش یافته و سقف بنا نیز ایزوگام شده است. پایه مناره ها در حدود 2 متر با سنگ مرمر سفید و از آن پس با آجر سه سانتی پوشیده شده و گلدسته مناره های موجود در بنا نیز فلزی هستند.
محوطه اطراف امامزاده و به خصوص ضلع شمال غرب آن محل استقرار اقوامی در هزاره اول و دوران تاریخی و قرون اولیه اسلامی است که به علل نامعلومی مدتی متروک و خالی از سکنه رها شده است تا این که از قرون هفت و هشت هجری مجدداً مورد توجه قرار مردم گرفته و در آن مستقر شده اند .
قسمت داخلی بنا شامل سه اتاق تو در تو است که سقف هر سه اتاق از تیرآهن ساخته شده است. کف اتاق ها از موزائیک و دیواره های آن از کف به ارتفاع 5/1 متر از سنگ مرمر سفید و قرنیزی از سنگ سیاه در حدود 20 سانتیمتر پوشش یافته است . اتاق اول کفش کفش کن بوده که ورود به بنا از طریق آن انجام می شود و در طرفین شرق و غرب دو طاقچه پنجره دار برای تامین روشنائی نصب شده است. این اتاق از طریق یک دالان طاق دار به اتاق مقبره راه داشته و در اتاق مقبر ه ضریح جدیدی نصب شده است که یک نورگیر در ضلع غربی آن دیده می شود . اتاق سوم و انتهایی پس از اتاق مقبره ساخته شده و در آن قبری وجود دارد که در بین اهالی به مزار بی بی مشهور است . در این اتاق قطعات ضریح چوبی و قبلی بنا نگهداری می شود.
در صفحه 448 آثار تاریخی دماوند درباره این بنای تاریخی – مذهبی نوشته شده است :
« … آن چه از شواهد ظاهری بر می آید این که محوطه اطراف امامزاده و به خصوص ضلع شمال غرب آن محل استقرار اقوامی در هزاره اول و دوران تاریخی و قرون اولیه اسلامی است که به علل نامعلومی مدتی متروک و خالی از سکنه رها شده است تا این که از قرون هفت و هشت هجری مجدداً مورد توجه قرار مردم گرفته و در آن مستقر شده اند . وجود بقعه امامزاده محمد ، حاصل استقرار در دوره دوم در این محل است. »
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.