قراردادی که رسما پس از سال‌ها نخستین گام در مسیر نوسازی ناوگان هواپیمایی کشور به شمار می‌رود. ۱۱۸ ایرباس و ۴۰ ای‌تی‌آر-۷۲ سفارش داده شده قطعا تمام سفارش‌های کنونی ایران نیستند و شرکت‌های دیگری مانند آسمان، کیش، قشم، زاگرس و…. هم در تب و تاب بستن قرارداد خرید هواپیما هستند. با وجود این ، تا زمان نگارش این گزارش هنوز آمار دقیقی در مورد شمار سفارش‌های آن‌ها منتشر نشده است. سفارش‌های جدید هواپیمایی ایران‌ایر تقریبا تمامی مدل‌های در دست تولید کنونی ایرباس از گونه‌هایی کلاسیکی همانند A330CEO تا گونه‌های مدرن‌تری مانند A330NEO را شامل می‌شود. اصطلاح ceo و neo که در این گزارش در برخی موارد به آن برخواهید خورد، در حقیقت مخفف «Current engine option» و «new engine option» است که به ترتیب موتورهای قابل انتخاب کنونی و جدید را دربرمی‌گیرد که در متن گزارش بیشتر به آن پرداخته‌ایم. علاوه بر این، در مورد مدل دقیق همه‌ی سفارش‌ها هنوز اطلاعات کاملی منتشر نشده است. مثلا ایران‌ایر هنوز مشخص نکرده که ترکیب ۴۵ فروند هواپیمای خانواده‌ی ایرباس ۳۲۰ کدام گونه‌های این خانواده خواهد بود. هر چند بخت بیشتر با مدل‌های ۳۲۰ و ۳۲۱ این هواپیماست که حجم بیشتری دارند. گذشته از ایرباس‌ها، خبرهای زیادی پیرامون صحبت با شرکت‌های دیگر ازجمله بویینگ شنیده می‌شود که تا زمان نگارش این متن هنوز توافقی حاصل نشده است، اما هواپیمایی ملی(ایران ایر یا هما) دقیقا چه چیزهایی خریده است؟
ایرباس کوچک
کوچک‌ترین هواپیمای مسافربری ایرباس، یک پله پس از بویینگ ۷۳۷ محبوب‌ترین هواپیمای مسافربری دنیاست. هواپیمایی که از ۱۹۸۶ (۱۳۶۴ شمسی)تا دسامبر ۲۰۱۵ (۱۳۹۴ شمسی) مجموعا ۶۸۷۶ فروند از آن تولید و تحویل شده است. خانواده‌ی ایرباس ۳۲۰ مجموعه‌ای شامل چهار گونه‌ی مختلف است که تحت نام‌های ایرباس ۳۱۸، ۳۱۹، ۳۲۰ و ۳۲۱ شناخته می‌شوند و با تفاوت طولی بین ۳۱ تا ۴۴ متر ظرفیت مسافری بین ۱۰۷ تا ۲۴۰ نفر را دارند. عمده‌ترین تفاوت این مدل‌ها، ظرفیت آن‌هاست. در بین این مدل‌ها ایرباس ۳۱۹ برد بیشتری از باقی گونه‌ها دارد. طراحی این هواپیما در اواخر دهه‌ی ۷۰ شروع شد که نتیجه‌ی طرح ایرباس۳۲۰ بود؛ هواپیمایی کوچک که برای نخستین بار در دنیای هواپیماهای مسافربری از سیستم پرواز با سیم استفاده می‌کرد (سیستم پرواز با سیم که تا پیش از این تنها در هواپیماهای نظامی استفاده می‌شد، کنترل دستی هواپیما را با یک اینترفیس الکترونیکی جایگزین می‌کند که به زبان ساده یعنی سطوح کنترلی هواپیما توسط کامپیوتر کنترل می‌شوند). ایرباس سپس گونه‌های ۳۲۱، ۳۱۹ و ۳۱۸ را هم مبتنی بر سازه‌ی ۳۲۰ توسعه داد. همین امروز چیزی حدود ۲۲ ایرباس ۳۲۰ با میانگین عمری حدود ۲۱ سال در هفت شرکت هوایی مختلف در ایران پرواز می‌کنند.
انتخاب دوم
توسعه‌ی سری جدید ۳۲۰ را ایرباس از سال ۲۰۰۶ در قالب برنامه‌ای که در ابتدا A320E خوانده می‌شد شروع کرد. طرحی که به‌جز موتورهای جدید شامل تغییرات آیرودینامیکی اندکی در سازه، وینک لت‌های (بالک‌ها) جدید و تغییراتی در کابین برای افزایش حجم بار محفظه‌ی بار سرنشینان بود. به لطف این تغییرات، هواپیما به ازای هر صندلی ۲۰ درصد سوخت کمتر و ده درصد آلودگی کمتری داشت، سر و صدای داخل کابین اندکی کاهش یافت و برد هواپیما کمی بیشتر شد. ایرباس ۳۲۰ حالا می‌توانست نه مسافر و ۳۲۱ تا ۲۰ مسافر بیشتر نسبت به مدل کلاسیک با خود حمل کند. از دو موتور جدید قابل گزینش برای سری neo یکی ساخت کنسرسیوم CFM و دیگری پرت و ویتنی آمریکاست. گفته می‌شود این موتورها تا ۱۵ درصد هزینه‌ی تعمیر و نگهداری کمتری دارند. گذشته از این، ویژگی‌های بدنه‌ی هواپیما تقریبا همان چیزی است که در مدل کلاسیک وجود داشت. در واقع ۹۵ درصد قطعات یکی هستند. ضمنا ایرباس فعلا تنها سری neo را در سه مدل ۳۱۹، ۳۲۰ و ۳۲۱ عرضه کرده است، اما احتمال عرضه‌ی ۳۱۸ دور از ذهن نیست. بنابراین ظرفیت کنونی هواپیما در این مدل‌ها بین ۱۶۰ تا ۲۴۰ مسافر (تنها در یک کلاس تجاری) را با بردی ۶۹۰۰ تا ۷۸۰۰ کیلومتر دربرمی‌گیرد.
غول پرنده
قیمت: ۴۳۶ میلیون دلار
بزرگ‌ترین هواپیمای جهان و تنها هواپیمای مسافربری که لقب سوپرجامبو را با خود یدک می‌کشد، شاید غافلگیرکننده‌ترین خرید ایران ایر بود. هواپیمای غول‌آسایی با ظرفیت مسافری بین ۵۴۴ تا ۸۵۳ نفر (بسته به تعداد کلاس‌های تجاری) که ۱۵ هزار کیلومتر هم برد دارد. در باب بزرگی هواپیما همین بس که فضای داخلی آن به تنهایی ۴۰ درصد از غول بعدی دنیای هوانوردی یعنی بویینگ ۷۴۷ بیشتر است. ایرباس توسعه‌ی این هواپیما را درسال ۱۹۹۴ (۱۳۷۲ شمسی) تحت نام پروژه‌ی A3XX شروع کرد. هواپیمای مسافربری دو طبقه‌ای با طراحی بدنه‌ای متفاوت که از بزرگ‌ترین هواپیمای ایرباس تا آن زمان (۳۴۰) هم به مراتب بزرگ‌تر بود. هواپیما سرانجام پس از تاخیرهای بسیار در سال ۲۰۰۷ (۱۳۸۵ شمسی) وارد خدمت شد. ۳۸۰ بی صداترین هواپیمای پهن‌پیکر کنونی دنیاست. کابین آن تنها نصف صدای داخل کابین یک ۷۴۷ را هنگام برخاستن منعکس می‌کند. محفظه‌ی کابین هواپیما در برخی نمونه‌ها با چندین فروشگاه و حتی یک رستوران و یک سالن برای مسافران طراحی شده است. با این حال بیشتر شرکت‌های تجاری صندلی‌های بیشتر را به این مزایای لوکس ترجیح می‌دهند. اگرچه قیمت تمام شده هواپیما بالاست، اما با توجه به تعداد زیاد مسافرین، قیمت تمام شده سوخت و هزینه به ازای هر صندلی برای شرکت‌های هواپیمایی حتی از هواپیماهای پهن‌پیکر معمولی نیز کمتر می‌شود. با همه‌ی این‌ها ایرباس این روزها شدیدا درگیر یافتن مشتریان جدیدی برای ۳۸۰ است. خصوصا که بازار هواپیماهای پهن‌پیکر بزرگ سال‌های اخیر آن‌قدرها داغ نبوده است. با این وجود ۳۸۰ همچنان مشتریان خاص خودش را دارد.
پرفروغ‌ترین فرزند
جدیدترین محصول ایرباس، نخستین هواپیمای جدید ایرباس از زمان ساخت ایرباس‌های ۳۳۰ و ۳۴۰ در دهه‌ی ۹۰ میلادی نیز به شمار می‌رود. هواپیمایی که تا پیش از رونمایی تصور می‌شد ایرباس ۲۸۰ یا ۳۷۰ نام خواهد گرفت و در نهایت با نام A350 XWB (نام XWB مخفف Xtra-Wide-Body) برای رقابت با ۷۷۷ و خصوصا ۷۸۷ عرضه شد. ایرباس مدعی است در طراحی A350 و به کار بردن مواد مرکب بهتر از بویینگ عمل کرده. هرچند میزان مواد مرکب به‌کار رفته در هواپیما تنها سه درصد بیشتر از ۷۸۷ است. (۵۳ درصد در ایرباس A350 و ۵۰ درصد در B787) با این حال ترکیب مواد به‌کار رفته در ایرباس A350 موجب شده تا ده درصد هزینه‌ی نگهداری بدنه و تا ۱۴ درصد وزن خالی به ازای هر صندلی نسبت به هواپیمای رقیب کمتر شود. از نظر طراحی می‌شود گفت ۳۵۰ با همه‌ی هواپیماهای پیشین ایرباس متفاوت است. A350 حدود ۲۵ درصد کمتر از نسل کنونی هواپیماهای مسافربری سوخت می‌سوزاند و آلودگی صوتی و محیطی کمتری هم دارد. ضمنا هواپیما مساحت بالی برابر ۴۴۳ متر مربع دارد که در نوع خود بزرگ‌ترین بالی است که برای هواپیمای پهن‌پیکر یک طبقه ساخته شده است. هواپیما سه مدل اصلی ۸۰۰، ۹۰۰ و ۱۰۰۰ دارد که تفاوت طولی آن‌ها بین ۶۰ تا ۷۳ متر است. بزرگ‌ترین گونه‌ی هواپیما یعنی ۱۰۰۰ که همان مدلی است که ایران هم سفارش داده، حجم نهایی برابر ۴۴۰ مسافر و بردی حدود ۱۴۸۰۰ کیلومتر دارد.
فرزند محبوب
مهم‌ترین هواپیمای پهن‌پیکر متوسط ایرباس که فروش خوب آن ایرباس را از رکود سال‌های دهه‌ی ۹۰ نجات داد و جای پای آن را به‌عنوان رقیبی جدی برای بویینگ تثبیت کرد. طرح ایرباس ۳۳۰ در کنار خواهر دوقلوی بزرگ‌تر آن ۳۴۰ به‌صورت هم‌زمان توسعه داده شدند. هر دو مدل در حقیقت گونه‌هایی بزرگ‌تر از ایرباس ۳۰۰ با طرح بالی مشابه و موتورهایی قوی‌تر شمرده می‌شدند که بازار هواپیماهای پهن‌پیکر متوسط دوربرد را نشانه رفته بودند. به این ترتیب ۳۳۰ و ۳۴۰ به‌جز تفاوت‌هایی جزئی عملا یکی بودند با این تفاوت که ۳۴۰ هوایی چهارموتوره و دوربرد بود که طبیعتا مصرف سوخت بیشتری هم داشت، درحالیکه ۳۳۰ هواپیمایی دوموتوره میان‌برد با مصرف سوختی بسیار با صرفه بود. همین شد که درنهایت ۳۳۰ به یکی از موفق‌ترین محصولات ایرباس بدل شد که در مقابل ۷۷۷ و ۷۶۷ بویینگ رقابت می‌کرد. درحالیکه ۳۴۰ در بازار شکست خورد و کنار رفت. ایرباس ۳۳۰ در دو مدل اصلی ۳۳۰-۲۰۰ و ۳۳۰-۳۰۰ تولید شد که اولی ۵۸ و دومی ۶۳ متر طول دارد و می‌تواند بین ۴۰۶ تا ۴۴۰ نفرمسافر را (در یک کلاس تجاری) تا مسافت حدودا ۱۱ هزار کیلومتری (در مدل ۳۰۰) حمل کند. هما ۲۷ فروند از این مدل را سفارش داده و به احتمال زیاد بیشترین سفارش دیگر شرکت‌های هوایی ایرانی هم از این مدل و همچنین ایرباس ۳۵۰ خواهد بود.
وارثی موفق
۳۳۰neo همانند ۳۲۰neo گونه‌ی به‌روزرسانی‌شده ۳۳۰ با موتورهای جدید و اندکی تغییرات جانبی است. خود ایرباس مدعی است که ۳۳۰neo باصرفه‌ترین هواپیمای پهن‌پیکر میان‌برد دنیاست؛ ادعایی که تا حدود زیادی درست است. ایرباس خبر از توسعه‌ی مدل جدید ۳۳۰ را نخستین بار در جریان نمایشگاه هوایی فارنبروی ۲۰۱۴ در انگلیس داد. هواپیمایی جدید که برخلاف ۳۲۰ تنها یک گزینه‌ی جدید برای موتور خواهد شد. موتورهای رولز رویس ترنت تی ۷۰۰ که در واقع گونه‌ی خاصی از همان موتور ترنت ۱۰۰۰ هستند که بویینگ ۷۸۷ نیز از آن‌ها استفاده می‌کند. به لطف چند تغییر کوچک از جمله وینگ لت‌های جدید، پهنای بال بیشتر (به‌اندازه‌ی ۳٫۷ متر) مصرف سوخت هواپیما به ازای هر صندلی ۱۴ درصد در هر ۷۴۰۰ کیلومتر پرواز کاهش یافته است. در حالی که ۷۴۰ کیلومتر به برد مجموع آن اضافه می‌شود. ۳۳۰ جدید نسبت به مدل کلاسیک صندلی‌های بیشتری هم دارد. اولین نمونه‌ی مدل جدید ۳۳۰ هنوز پرواز نکرده، اما انتظار می‌رود تا اواسط ۲۰۱۶ میلادی پرواز کند. این هواپیما در دو مدل اصلی عرضه می‌شود که اختصارا مدل‌های ۸۰۰ و ۹۰۰ خوانده می‌شوند.
منبع:پرفسورها
No tags for this post.