رانش زمین یكی از پدیده های طبیعی است كه هر سال سبب ایجاد خسارات مالی و جانی فراوانی در سطح كشور می شود. از این رو تشخیص مناطق مستعد لغزش، برای به كارگیری روش های پیش گیری یا مقابله با ناپایداری دامنه ها به منظور كاهش خطر و ریسك حاصل از آنها، بسیار اهمیت دارد. پهنه بندی خطر رانش زمین یكی از روش های غیرمستقیم و كارآمد در شناسایی این مناطق است.
مقایسه و اعتبارسنجی نتایج نشان داد كه در روش داده محور، 9/ 92% از رانش زمین ها در محدوده خطرناك (مجموع پهنه های پرخطر و بسیار پرخطر نقشه) با مساحت 15/ 7135 كیلومترمربع (2/ 37% از مساحت كل استان تهران) و در روش AHP، 5/ 96% از رانش زمین ها در محدوده خطرناك با مساحت7 /10344 كیلومترمربع (9/ 53% از مساحت كل استان تهران) قرار گرفته اند.
به تازگی پژوهشی بومی در این زمینه انجام شده است که هدف از این مطالعه، استفاده از روش های تحلیل آماری (داده محور) و قضاوت كارشناسی (تحلیل سلسله مراتبی) برای تعیین میزان خطر و تهیه نقشه پهنه بندی در محدوده استان تهران است. به این منظور، ابتدا از میان مهم ترین عوامل موثر بر زمین لغزش، 6 عامل مقدار شیب، جهت شیب، جنس مصالح زمین شناسی، فاصله از گسل، شتاب زمین لرزه و میزان بارندگی كه تهیه داده هایشان برای همه استان تهران امكان پذیر بود، بر پایه قضاوت مهندسی در محیط GIS طبقه بندی شدند.
در روش داده محور، با قطع لایه های اطلاعاتی با نقشه پراكنش رانش زمین ها و در روش AHP، بر پایه قضاوت كارشناس خبره، لایه ها و زیر لایه های اطلاعاتی، وزن دهی و با هم تلفیق شدند و سپس برای هر روش، نقشه پهنه بندی خطر رانش زمین در محیط GISتهیه شد.
مقایسه و اعتبارسنجی نتایج نشان داد كه در روش داده محور، 9/ 92% از رانش زمین ها در محدوده خطرناك (مجموع پهنه های پرخطر و بسیار پرخطر نقشه) با مساحت 15/ 7135 كیلومترمربع (2/ 37% از مساحت كل استان تهران) و در روش AHP، 5/ 96% از رانش زمین ها در محدوده خطرناك با مساحت7 /10344 كیلومترمربع (9/ 53% از مساحت كل استان تهران) قرار گرفته اند.
در پایان با تقسیم درصد تعداد رانش زمین در پهنه خطرناك به درصد مساحت پهنه خطرناك در كل مساحت استان تهران، نسبت عددی 5/2 برای روش داده محور و نسبت عددی 79/1 برای روش AHP محاسبه شد. مقایسه مقادیر نسبت عددی دو روش فوق نشان داد كه روش داده محور با نسبت عددی بزرگ تر، جواب بهتری داشته است. زیرا نشان دهنده آن است كه در مقایسه با روش AHP، درصد بالایی از رانش زمین ها را در مساحت كوچك تری به عنوان پهنه خطرناك پوشش داده و بنابراین در تعیین پهنه خطرناك نسبت به روش AHP دقت بالاتری داشته است.
منبع: فرناز كامران زاد، عماد محصل افشار، مسعود مجرب، حسین معماریان، 1394. ، فصلنامه علوم زمین پهنه بندی خطر رانش زمین در استان تهران با استفاده از روش های داده محور و تحلیل سلسله مراتبی، سال بیست و پنجم، شماره 97.
No tags for this post.