سینا پرس: طراحی و ساخت نخستین توربین ملی گازی25 مگاواتی از جمله این طرح هاست که توانست مهر تایید ادامه راه را از شورای عالی عتف اخذ کند. متولی اصلی اجرای این طرح دانشگاه صنعتی شریف است؛ دانشگاهی که به عنوان قطب علمی فناوری کشور در این خصوص محسوب می شود. ماجرای علمی پشت پرده ساخت این توربین و نقش اصلی آن در تولید ملی باعث شد تا برای پی بردن به کم و کیف بیشتر اجرای این طرح ، به سراغ مسئولان آن برویم.
چرا طرح توربین ملی گاز ماندنی شد؟
دکتر روستا آزاد، رییس دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به این سوال به خبرنگار خبرگزاری سینا گفت: دولت یازدهم به دلیل کمبود منابع برای پشتیبانی ضرورت دید تا بازبینی درباره طرح های کلان ملی انجام دهد. به همین دلیل شورای عالی عتف اعلام کرد این طرح ها به شرطی ادامه پیدا می کنند که بهره بردار برایشان مشخص و آن بهره بردار حاضر به سرمایه گذاری در این خصوص شود.
وی افزود: اهمیت و ضرورت ساخت این توربین گازی برای استفاده موتورهای جت هواپیما، ژنراتورهای برق و کمپرسورهای گازی باعث شد تا یک شرکت فعال نفتی برای سرمایه گذاری فاز بهره برداری این طرح معرفی شود.
وی اظهار کرد: هم اکنون تقسیم بندی خوبی برای این طرح کلان ملی از پوشش سرامیکی تا مسایل ارتعاش و آیرودینامیکی انجام شده و 25 عضو هیات علمی هم برای ساخت و پیشبرد اجرای این طرح ما را همیاری می کنند.
روستا آزاد درباره پیشرفت فیزیکی این طرح گفت: هم اکنون این طرح به دلیل تزریق نشدن منابع مالی پیشرفت جدی نداشته است و با همان بودجه اولیه در شرایطی که انتظار می رفت مانند سایر طرح ها این طرح هم ادامه نیابد، در حدود4-5 درصد پیشرفت فازی به همراه دارد.
ایران همگام با10 کشور پیشرو در ساخت توربین های گازی
اما واقعا ساخت چنین توربین برای توسعه و پیشرفت کشور چه اهمیتی دارد؟ اصلا چه ضرورتی باعث شد که ما هم به طرف ساخت چنین توربینی برویم؟
توربین گاز یکی از مدرن ترین و پیچیده ترین ماشین های ساخت بشر است که در تولید برق، رانش کمپرسورها و پمپ ها و رانش در هواپیماها کاربرد فراوانی دارد. در صنعت گاز نیز حدود 60 درصد قیمت تمام شده یک ایستگاه تقویت فشار گاز مربوط به پکیج توربوکمپرسورها است که به عنوان قلب تپنده ایستگاه تقویت فشار گاز عمل می کنند. در این میان سهم توربین گازی 85 درصد از بهای هر پکیج توربو کمپرسور است. اکنون دانش طراحی توربوکمپرسورها تنها در اختیار 6 کشور دنیا و دانش ساخت آن نیز در انحصار 10 کشور است.
دکتر کریم مظاهری، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف ،مدیر قطب علمی سامانه هوا و فضایی کشور و یکی از مجریان اصلی اجرای طرح هم درخصوص اهمیت ساخت این توربین به خبرنگار سینا گفت: ما حدود 40- 50 سال پیش این فناوری را از کشورهای دیگر خریداری می کردیم و وابسته به این کشورها بودیم. مدتی هم با لیسانس یک شرکت خارجی این توربین را در کشور به تولید انبوه رساندیم اما تحریم های اخیر باعث شد تا مسئولان به فکر تولید 100 درصد داخلی این فناوری شوند.
به گفته وی هم اکنون ایران دو کارخانه تولید کننده توربین صنعتی دارد که این کارخانه ها در 10 سال اخیر موفق به تولید بیش از 30 هزار مگاوات توربین صنعتی شده اند.
مظاهری وارد شدن ایران به جرگه کشورهای دارنده تکنولوژی طراحی توربین گازی در دنیا، کاهش مشکلات ناشی از تحریم، تولید توربین با برند داخلی، کاهش مشکلات توربین های فعلی، ارتقاء ناوگان توربین های قبلی در زمان تعمیرات، افزایش قابلیت اطمینان و در دسترس بودن واحد، دستیابی به توان طراحی در ظرفیت های مختلف را از مهمترین دستاوردهای این طرح برشمرد و افزود: ساخت و تولید این میزان توربین در جهان بی نظیر است؛ تنها 10 کشور قادر به انجام ساخت چنین توربینی در این چند سال شده اند.
وی با تاکید بر اینکه توربین ملی مطابق با استانداردهای جهانی ساخته شده و کیفیت آن نیز برابر با محصولات مشابه خارجی است، گفت: این توربین خاص در صنایعی مانند نفت و گاز کاربرد دارد. این توربین نقش اساسی در پمپاژ گاز دارد.
اما و اگرهای اجرای طرح
سوال اصلی اینجاست این طرح بعد از طی کردن فیلتر گزینش مجدد برای فعالیت و ادامه حیاتش، عاقبت کی به سر انجام می رسد؟
مدیر قطب علمی سامانه هوا فضایی کشور در پاسخ به این سوال گفت: در حال حاضر مهمترین وظیفه دانشگاه صنعتی شریف و این قطب در این طرح ایجاد توسعه دانش فنی و فراهم کردن زیرساخت های توسعه این فناوری است. هم اکنون زیرساخت های این طرح فراهم شده است و مراحل اولیه اش را طی می کند و پیش بینی می شود، اگر شورای عتف به تعهداتش پایبند باشد، فاز اول این توربین سال آینده اجرایی شود.
دکتر مظاهری درباره چالش های پیش روی چنین طرح هایی در کشور گفت: هم اکنون پتانسیل فناوری در کشور ما زیاد است و سرمایه گذاری های خوبی در زمینه هایی مانند فناوری خودرو، توربین و هوا و فضا شده است اما متاسفانه در حال حاضر دولت در یک سری از فناوری ها مانند کشاورزی، تولید غذا و وضع انرژی غافل مانده و سرمایه گذاری کمی نیز به انجام رسانده است.حتی شاید ما جایگاه خودمان را هم در این زمینه از دست داده ایم بنابراین لازم است سرمایه گذاری اساسی در این بخش ها صورت بگیرد.