این حوزه علمی سال 1314 هجری شمسی، در دانشگاه‌ها موردتوجه قرار گرفت. امروزه این علم در ایران گسترش فراوانی یافته است و آثار و کتب بسیاری هرساله در این حوزه منتشر می‌شود.
باستان‌شناسی یکی از شاخه‌های انسان‌شناسی است که در تصحیح متون تاریخی نقش عمده‌ای دارد. در حقیقت باستان‌شناسی ازنظر تاریخی آغاز زمانی است که انسان از نگارش و کتابت برای ثبت وقایع و رویدادها استفاده کرد که قدمت آن‌ها حداکثر به حدود ۵۲۰۰ سال پیش می‌رسد. آن زمان برای نخستین بار در میانرودان و دشت خوزستان مطالعات اولیه در زمینه باستان‌شناسی آغاز شد.
باستان‌شناسی علمی از مبانی مهم و استراتژیک و راهبردی برای توسعه هر کشور است که باید مطالعات مربوط به آن در زمره برنامه‌ریزی‌های کلان کشوری گنجانده شود.
محدوده مطالعات باستان‌شناسی بیشتر از زمانی است که انسان‌ها شروع به ساخت ابزار کردند. این امر حدود یک‌میلیون تا هشتصد هزار سال پیش اتفاق افتاد. انسان‌هایی که ابزارساز نبودند بیشتر در محدوده مطالعات شاخه دیرین‌شناسی رشته انسان‌شناسی موردتوجه هستند؛ بنابراین می‌توان گفت باستان‌شناسی شاخه‌ای از انسان‌شناسی است که درباره انسان‌های ابزارساز بحث و مطالعه می‌کند.
باستان شناسان نیز پژوهشگرانی هستند که درباره فرهنگ مادی انسان و جوامع گذشته انسانی، پژوهش، تحقیق و مطالعه می‌کنند. چراکه دستیابی به اطلاعات فرهنگ مادی انسان‌ها و جوامع گذشته بسیار محدود و در مواقعی حتی غیرممکن است.
از قرن نهم هـجری (بعد از قرن پانزدهم میلادی) با انتشار سفرنامه‌های سیاحان و جهانگردان خارجی، ایران به‌عنوان یكی از كشورهای باستانی با پیشینه فرهنگی كهن به جهانیان معرفی شد.
اهمیت و ضرورت توجه به علم باستان‌شناسی
حمیده چوبک، رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی در گفت‌وگو با خبرنگار سیناپرس در رابطه بااهمیت علم باستان‌شناسی گفت: باستان‌شناسی علمی از مبانی مهم و استراتژیک و راهبردی برای توسعه هر کشور است که باید مطالعات مربوط به آن در زمره برنامه‌ریزی‌های کلان کشوری گنجانده شود.
وی ادامه داد: مهم‌ترین نکته در این زمینه بحث هویت ملی است. از طریق این رشته علمی می‌توانیم ارزش‌های فرهنگی و تاریخی و باستانی کشورمان را بشناسیم. مطالعات باستان‌شناسی از این منظر اهمیت دارد که به ما می‌گوید سرزمین ما از گذشته تاکنون ازنظر تاریخی، فرهنگی و دانشی چه تحولاتی را پشت سر گذاشته است.
چوبک بابیان این‌که باستان‌شناسی علمی می‌تواند پایه و بنای برنامه‌ریزی‌های آینده در کشورمان باشد، تصریح کرد: علاوه براین، شناخت داده‌های فرهنگی و تاریخی سرزمین ما توسط این علم محقق می‌شود.
وی در ادامه عنوان کرد: با کاوش آثار ارزشمندی که در زیرخاک نهفته است به فرهنگ معماری و دست‌ساخته‌های بشر پی برده و آثار ارزشمند خرد و کلان را به دست می‌آوریم که دارایی‌های سرزمین ایران است و ارزش روزافزون دارد.
رییس پژوهشکده باستان‌شناسی ادامه داد: بنابراین، در اولویت‌های کلان کشور باید به این مهم توجه شود. درحالی‌که متأسفانه اکنون آن‌گونه که بایدوشاید به این موضوع اهمیت داده نشده و سرمایه‌گذاری در این زمینه انجام‌نشده است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، می‌بینیم که به دلیل توسعه و اجرای طرح‌های عمرانی، این آثار نهفته در خاک در معرض خطر نابودی قرار دارند. ضمن این‌که حتی هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری برای شناخت مسائل مطرح در حوزه باستان‌شناسی و مطالعات در آن‌سوی مرزها نیز انجام ندادیم درحالی‌که می‌بینیم در سطح دنیا بسیاری از باستان شناسان به گوشه و کنار جهان سفر می‌کنند و مطالعاتی در این زمینه انجام می‌دهند. در حقیقت این گروه از باستان شناسان در زمینه شناخت دانش و فناوری‌ها و همه موضوعاتی که ما از آن غفلت کردیم، تلاش می‌کنند.
چوبک افزود: درهرحال امیدوارم آن‌گونه که بایدوشاید با توجه به ویژگی‌های باستان‌شناسی کشورمان و همچنین در نظر گرفتن این‌که بسیاری از داده‌ها و اطلاعات در این زمینه هنوز برای ما مشخص نیست، بتوانیم این ثروت‌ها را کشف کرده و موردمطالعه قرار دهیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بدون تردید در سرزمینی که مردم آن متوجه باشند که دارای سرزمین کهن و آثار ارزشمند هستند، طور دیگری روی پای خود می‌ایستند و بر این اساس به یک باور ملی می‌رسند.
گفت وگو: هانیه حقیقی
No tags for this post.