معدن سرچشمه، جزو معادن مس پورفیری بزرگ دنیا به شمار می آید كه در پهنه فلززایی كرمان قرار گرفته است. رخنمون های سنگی در محدوده معدن شامل سنگ های بازالتی، آندزیت بازالتی تا آندزیتی ائوسن و توده های گرانولار و پورفیری گرانودیوریتی الیگوسن و استوك پورفیری گرانودیوریتی سرچشمه، توده تاخیری دانه ریز گرانیتی و انواع دایك های هورنبلند، پلاژیوكلاز و بیوتیت پورفیری آندزیتی تا داسیتی میوسن هستند.
بر پایه ویژگی های عناصر كمیاب در بلورهای زیركن، توده های نفوذی و دایك های میوسن از یک ریشه یكسان منشا گرفته اند. توده های سرچشمه پورفیری، تاخیری دانه ریز گرانیتی و انواع دایك ها، در میوسن میانی از درصد متفاوت ذوب بخشی پوسته زیرین آمفیبولیتی با مقادیر متفاوت گارنت در محیط پس از برخورد تشكیل شده اند.
در کردار های عنكبوتی، نمونه های مورد مطالعه از واحدهای مختلف، الگو های غنی شدگی از LILE و تهی شدگی از HFSE همانند ماگماهای مربوط به كمان های آتشفشانی را نشان می دهند. سنگ های آتشفشانی ائوسن و توده های گرانولار و پورفیری گرانودیوریتی الیگوسن ویژگی های معمول در ماگماهای كمان های آتشفشانی را نشان می دهند؛ در حالی كه توده های سرچشمه پورفیری، تاخیری دانه ریز گرانیتی و دایك ها ویژگی های ماگماهای آداكیتی را دارند.
میزان نسبت واحد N(La/Yb) در سنگ های آتشفشانی 1 تا 5، در توده های گرانودیوریت پورفیری و گرانودیوریت گرانولار 7 تا 11 و در توده های سرچشمه پورفیری و تاخیری دانه‍ریز گرانیتی و انواع دایك ها به بیشینه مقدار 20 تا 40 می رسد. با توجه به فراوانی پایین عناصر HREE در توده ها و دایك های میوسن، به نظر می رسد كه در منشا ماگماهای آنها گارنت حضور داشته است.
تشكیل گارنت در منشا این سنگ ها به دلیل افزایش ستبرای پوسته پهنه كرمان در طی دوره های الیگوسن و میوسن صورت گرفته است. بر پایه سن سنجی بلورهای زیركن به روش U-Pb، استوك پورفیری سرچشمه در نزدیک به 12.97 توده تاخیری دانه ریز گرانیتی در 12.37 و هورنبلند دایك ها در 12.16 میلیون سال پیش جایگزین شده اند.
بر پایه ویژگی های عناصر كمیاب در بلورهای زیركن، توده های نفوذی و دایك های میوسن از یک ریشه یكسان منشا گرفته اند. توده های سرچشمه پورفیری، تاخیری دانه ریز گرانیتی و انواع دایك ها، در میوسن میانی از درصد متفاوت ذوب بخشی پوسته زیرین آمفیبولیتی با مقادیر متفاوت گارنت در محیط پس از برخورد تشكیل شده اند.
منبع: مهراج آقازاده، 1394. پتروژنز و تعیین سن U-Pb توده های نفوذی كانسار مس سرچشمه، فصلنامه علوم زمین، سال بیست و پنجم، شماره 97.
No tags for this post.