در حال حاضر، بانوی مولوی در موزه‌ی ایران باستان آرمیده و روی سطح خیابان مولوی، ماشین‌ها در آمدوشدند. محل کار باستان‌شناسان تعطیل شده و اختلاف‌ها نگذاشته کسی تحقیقش را روی گذشته‌ی تاریخی پایتخت کشورمان ادامه دهد. اما نکته این‌جاست که این اتفاق می‌توانست نیفتد و محوطه‌ی باستانی خیابان مولوی، به‌جای گذرگاه ماشین‌ها، به محلی دائمی برای کار کاوشگران و بازدید مردم عادی تبدیل شود. مشابه اتفاقی که در سراسر جهان و حتی در ایران خودمان، بارها رخ داده. ساخت سایت‌موزه‌یا موزه صحرایی برای حفظ میراث فرهنگی و تاریخی در جهان، از اهمیت بسیاری برخوردار است و نمونه‌های جالبی از سایت‌موزه‌ها در کشور ما و خارج از آن وجود دارد. در ادامه، فهرست تعدادی از این سایت‌موزه‌ها را با هم مرور می‌کنیم.
سایت‌موزه‌ی پمپئی (Pompeii) این سایت در نزدیکی ناپل و در دامنه‌ی کوه آتش‌فشان «وِزوو» در ایتالیا قرار دارد. این شهر و ساکنانش در سال ۷۹ میلادی، بر اثر آتش‌فشان برای ۱۵۰۰ سال در زیر بیش از چهار متر گدازه و خاکستر مدفون شدند. پُمپِئی در سال ۱۷۴۸ و به شکلی بسیار تصادفی کشف شد. تحقیق و کاوش در این شهر سال‌ها طول کشید و درنهایت با حفظ شهر و تمامی آثار و بقایای انسانی‌اش، همان‌جا برای بازدید و تحقیق دانشجویان و علاقه‌مندان بازگشایی شد. در حال حاضر این شهر تاریخی، به‌عنوان میراث فرهنگی یونسکو ثبت شده و سالانه نزدیک به دومیلیون و پانصدهزار گردشگر از آن بازدید می‌کنند.
آرامگاه چین شی هوانگ (Ch’in Shih-huang) آرامگاه اولین امپراتور دودمان «چین» و اولین حکمرانی که سراسر سرزمینش را به کشوری یک‌پارچه تبدیل کرد، در ۳۰ کیلومتری شرق شهر «شی آن» قرار دارد. ساخت این آرامگاهِ دوهزارساله، بیش از ۳۷ سال به طول انجامید. با وجود تحقیقات و مطالعات انجام‌شده در این محل و پیدا شدن ارتش سفالی هفت‌هزار نفری، هنوز مقبره‌ی اصلی و تابوت امپراتور کشف نشده و تحقیقات همچنان ادامه دارد. این مجموعه‌ی تاریخی، در سال ۱۹۸۷ به عنوان هشتمین معجزه‌ی تاریخی به ثبت جهانی رسید. قسمت‌هایی از این سایت‌موزه‌ی عظیم، برای بازدید عموم مردم باز است و برخی بخش‌های آن که کار تحقیق و کاوش در آن انجام می‌شود، با مجوز جهت بازدید و مطالعه‌ی محققان مورداستفاده قرار می‌گیرد.
سایت‌موزه‌ی عصر آهن تبریز سایت‌موزه‌ی عصر آهن تبریز در شمال، شمال‌غربی و شمال‌شرقی مسجد کبود تبریز واقع شده است. در این سایت‌موزه، اجسادی با قدمت حدود چهارهزار سال به همراه لوازم زینتی وجود دارد. این مجموعه که در سال ۱۳۷۶ کشف شد، شامل ۳۸ گور و تدفین به صورت جنینی است. کشف این سایت به دنبال یک عملیات خاک‌برداری ساده در جوار مسجد کبود صورت گرفت که پس از آن، کاوش‌های باستان‌شناسی به‌دست متخصصان بر روی آن آغاز شد. این سایت‌موزه امروزه به روی عموم مردم باز است و مورداستفاده‌ی دانشجویان، علاقه‌مندان و محققان قرار می‌گیرد.
سایت آتاپوئرکا (Atapuerca) از دیگر سایت‌موزه‌های معروف جهان که فعالیت‌های باستان‌شناسی و تحقیق همچنان در آن جریان دارد، باید به سایت «آتاپوئرکا» واقع در منطقه‌ی «کاستیل و لئون» در اسپانیا اشاره کرد. در این سایت صدها فسیل و استخوان از بقایای انسانی و حیوانی وجود دارد که مربوط به یک‌میلیون سال قبل است. این منطقه در سال ۱۹۶۴ کشف شد و از آن زمان تاکنون، کار کاوش در آن همچنان ادامه دارد. این سایت باستانی، در حال حاضر ثبت جهانی شده است.
