مجموعه بنای امامزاده سید علی نائین شامل بقعه ، صحن ، مدرسه و آب انبار حمام است . امروزه روی محور عرضی امامزاده گنبد خانه ای به شکل هشت ضلعی قرار دارد که با ضمایم خود ، فضائی چلیپائی پدید آورده است . گنبد خانه دارای گنبد دو پوش مرتفعی است که با کاشی های فیروزه ای رنگ ، زینت یافته است .
بسیاری از کارشناسان بنای اصلی امامزاده سید علی نائین را متعلق به اواخر قرن هفتم ه . ق و اوایل قرن هشتم دانسته و بانی بنا را فردی به نام مولانا جلال الدین احمد ذکر کرده اند .
فضای داخلی گنبد نیز دارای کاربندی و نقاشی روی گچ است. در وسط گنبد خانه قبر امامزاده به ارتفاع 5/1 متر با ضریحی قدیمی و فولادی واقع شده است . حرم امامزاده از چهار طرف دارای ورودی است که در جنوبی مشرف به صحن مخروبه زنانه است . در شمالی نیز به سمت ایوان باز شده و در غربی به رواق و کفش کن و صحن اصلی گشوده می شود . فضای اطراف کفش کن ، با کاشی های ساخت نائین تزئین شده که دارای نقوش گل و بوته بوده و اشعاری بر آن ها نقش بسته است . در جنوبی به داخل شبستانی باز می شود که در آن چند مقبره در دو اتاق وجود دارد . از جمله : در اتاق سمت راست ، سید قوام الدین ، بدرالدین ، قدرالدین و سیف الدین که ضریحی چوبین بر قبر آن ها گذاشته شده است . و در اتاق سمت چپ نیز : سید محمدرضا مجتهد ، حاج محمد حسن مرتاض و … مدفونند . در سمت شمال صحن ، تالاری وجود دارد که در دو سمت آن دو ایوان و دو اتاق وجود دارد.
سمت جنوب حرم نیز تقریباً به همین گونه است . بخش زنانه دارای رواق و اتاق هایی به سمت پشت قبله می باشد . آب انباری نیز در در ضلع شمال شمال غربی صحن واقع شده است که متاسفانه به دلیل موقعیت ساختمانی ، امکان عکسبرداری از سمت شمال و شرق امکان پذیر نبود .
در جبهه جنوبی و شمالی صحن امامزاده دو فضای دیگر قرار دارد که هر یک شامل یک تالار پنج دری با شاه نشین و دو اتاق سه دری در طرفین آن است . این اتاق ها نیز به نوبه خود دارای ایوان های کوچکی در مقابل یکدیگر هستند .
بسیاری از کارشناسان بنای اصلی امامزاده سید علی نائین را متعلق به اواخر قرن هفتم ه . ق و اوایل قرن هشتم دانسته و بانی بنا را فردی به نام مولانا جلال الدین احمد ذکر کرده اند . نسب این امامزاده بزرگوار به امام رضا (ع) رسیده و به دلیل اهمیت مذهبی بسیار زیاد این امامزاده در بین مردم شهر نائین ، در کنار این بنا و چسبیده به آن گورستان عمومی شهر واقع شده است .
مولف کتاب تاریخ نائین در صفحه 79 ، به نقل از سالک ، این امامزاده را صاحب کرامت ذکر کرده و وی را سیدی بزرگوار نامیده است . میر جلال الدین بانی این بقعه و بارگاه نیز از بزرگان نائین بوده که قناتی به نام جلال الدین در نزدیکی نائین احداث کرده و نیمی از آن را وقف بر این ساختمان کرده بود. متذکر می شویم که قبر بانی ، در جلو در شرقی حرم امامزاده قرار گرفته است .
در مغرب حرم ، مدرسه ای در دو طبقه ساخته شده بود که به طلاب علوم دینی اختصاص داشت . در گذشته جبهه غربی شامل طاق نماهای فرو رفته ای بوده و نمائی مشابه نمای شرقی داشته است . ورود به صحن امامزاده ، از جبهه غربی و از طریق دو در ورودی صورت می گرفته که هر دو این ورودی ها دارای سردر بلند آجری و یکی از آن ها دارای دو مناره آجری با مقطع هشت ضلعی بوده است .
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.