به گزارش روابط عمومی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، این تحقیقات حاکی از تأثیر این نانوذرات در کاهش آثار جانبی داروی ضد سرطان مورد مطالعه بر عملکرد هورمون های جنسی موش های ماده بوده است.
داکسوروبیسین (DOX) یکی از داروهای ضد سرطان است که به طور گسترده برای درمان انواع مختلف تومورهای بدخیم به کار می رود. عوارض ناشی از مصرف این دارو یک هفته بعد از تزریق آن بروز می نماید. این عوارض شامل تهوع و استفراغ و کاهش موقت تعداد گلبول های سفید و قرمز و پلاکت ها است.
این امر سبب افزایش خطر ابتلا به عفونت، کم خونی و یا خونریزی می شود. از طرفی این دارو سمیت شدیدی بر سیستم تولید مثل ایجاد کرده و منجر به برهم زدن باروری فرد تحت مداوا می شود.
سارا راستگو دانش آموخته کار شناسی ارشد مهندسی کشاورزی گرایش فیزیولوژی دام و طیور واحد علوم و تحقیقات در این طرح به بررسی اثر حفاظتی نانوذرات سلنیوم و اکسید روی بر سیستم تولید مثل و باروری و تغیرات بافتی رحم و تخمدان موش های ماده بالغ بعد از تیمار با داکسوروبیسین پرداخته شده است.
وی می گوید: از آنجا که نانوذرات مختلف از اشکال جدید مواد با خواص زیستی برجسته و سمیت کم هستند، لذا به نظر می رسد پتانسیل بالایی در عبور از سدهای فیزیولوژیک بدن و دسترسی به بافت های هدف را دارا باشند. نتایج آزمایش های انجام شده در این طرح نیز حاکی از عملکرد مؤثر نانوذرات سلنیوم و اکسید روی در کاهش آثار جانبی نامطلوب داروی داکسوروبیسین و محافظت از سیستم تولید مثل موش ها بود که بسیار امیدوارکننده است.
راستگو با اشاره به اینکه یکی از مکانیسم های شناخته شده توسط داکسوروبیسین، تشکیل رادیکال های آزاد از جمله گونه های فعال اکسیژن (ROS) است. رادیکال های آزاد سبب صدمه به پروتئین ها و چربی های درون سلولی و در نهایت منجر به از بین رفتن سلول و بافت آسیب دیده می شود.
وی ادامه داد: نتایج این مطالعات نشان داد که داکسوروبیسین می تواند به علت ایجاد استرس اکسیداتیو، بر فراسنجه های آنتی اکسیدانی و نیز پارامترهای خونی که شامل هورمون های جنسی و شمارش سلول های خونی است، اثرات کاهشی بگذارد.
به گفته این محقق، استفاده از دو عنصر نانوذرات اکسید روی و نانوذرات سلنیوم اثرات کاهشی ناشی از داکسوروبیسین را بر ویژگی آنتی اکسیدانی و نیز شاخص های تولید مثلی شامل هورمون های جنسی بر طرف کرده و آنها را افزایش می دهد.
راستگو خاطر نشان کرد: همچنین در شمارش سلول های خونی مشخص شده که استفاده از این دو عنصر اثرات افزایشی مطلوبی بر گلبول های قرمز خونی دارد. البته نکته جالب این است که مصرف همزمان این دو عنصر اثرات مطلوب تری در مقایسه با مصرف جداگانه این عناصر داشته است.
نتایج این تحقیقات که با همکاری دکتر علی اصغر صادقی عضو هیأت علمی واحد علوم و تحقیقات به انجام رسیده است، در مجلهٔ «Nanoscale Research Letters» (جلد ۷، شماره ۱، سال ۲۰۱۵، صفحات ۱۸۷ تا ۱۹۱) به چاپ رسیده است.
کاهش آثار جانبی نوعی داروی ضد سرطان بر قابلیت باروری با نانوذرات
