دکتر مرتضی ضرابی در حاشیه بازدید از بانک خون بندناف جهاددانشگاهی سمنان در گفت‌وگو با ایسنا ، درباره نحوه ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون بندناف گفت: خون بندناف یک نوع زباله بیولوژیکی و مملو از سلول‌های بنیادی است. به منظور بهره‌گیری از این سلول‌ها باید بلافاصله بعد از تولد در مدت 3 تا 5 دقیقه بعد از زایمان، پس از جدا شدن بند ناف خون موجود در بند ناف جمع‌آوری شود. جمع آوری این کار بسیار ساده است و هیچ تداخلی در روند زایمان ایجاد نمی‌کند و کاملا هم به روش استریل انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه حجم خون موجود در بندناف بین 50 تا 200 سی‌سی است، افزود: جداسازی سلول‌های بنیادی از خون بندناف باید ظرف مدت 24 ساعت انجام شود. در خون بند ناف در حدود 500 میلیون تا 2 میلیارد سلول بنیادی وجود دارد که هر یک میلیارد سلول بنیادی داخل یک کیسه نگهداری می‌شود. سلول‌های بنیادی پس از جدا شدن بلافاصله داخل نیتروژن مایع قرار گرفته و در دمای 196 – درجه سانتیگراد نگهداری می‌شوند.
ضرابی خاطرنشان کرد: با توجه به این شرایط تقریبا عمر نگهداری این سلول‌ها نامحدود است اما مدت زمان بهینه نگهداری را 20 سال می‌دانند و پس از آن ممکن است که کیفیت این سلول‌ها افت کند.
مدیرعامل بانک خون بندناف رویان اظهار داشت: در خون بند ناف دو نوع سلول بنیادی وجود دارد. یکی سلول‌های بنیادی مزانشیم که قابلیت تمایز به سایر سلول‌ها را دارند مانند سلول‌های عصبی، سلول‌های استخوانی، سلول‌های غضروفی و سلول‌های قلبی. معنای این جمله آن است که سلول‌های مزانشیم در ابتدا باید به سلول‌های ارگانی که قرار است در آن تزریق شوند، تمایز یابند و سپس عمل تزریق و پیوند صورت گیرد و دیگری هم سلول‌های بنیادی خون ساز که توانایی ساختن و تولید سلول‌های خونی در مغز استخوان را دارند.
انجام 14 پیوند موفق با سلول‌های بنیادی خون بندناف رویان
وی درباره آمار پیوندهای انجام شده از نمونه‌های ذخیره شده در بانک خون بندناف رویان گفت: تعداد پیوندهای انجام شده در سال 94 بسیار خوب بود و 6 پیوند با استفاده از سلول‌های بنیادی ذخیره شده در بانک خصوصی و 8 پیوند با استفاده از سلول‌های خون بندناف ذخیره شده در بانک عمومی انجام شده است.
وی گفت: از زمانی که بانک خون بندناف راه‌اندازی و امکان جمع‌آوری و ذخیره‌سازی سلول‌های بنیادی خون بندناف فراهم شد، همواره بدنبال این بودیم که بتوانیم از این سلول‌ها در پیوند استفاده کنیم.
این پزشک عمومی افزود: در دنیا طی سال‌های گذشته، به طور جدی استفاده از سلول‌های بنیادی خون بندناف در پیوند مورد توجه قرار گرفته است. به این صورت که از این سلول‌ها به عنوان یک جایگزین در مواردی که امکان پیداکردن دهنده مناسب مغز استخوان برای یک بیمار نیازمند پیوند وجود نداشته باشد، استفاده می‌شود.
ضرابی با بیان اینکه بیشترین کاربرد سلول‌های بنیادی خون بندناف در حال حاضر در مواردی است که بیمار به اختلالات خونی مبتلا و مغز استخوان درگیر شده است، تصریح کرد: تالاسمی، نقص سیستم ایمنی، کم خونی‌های مادرزادی و انواع سرطان‌های خون، بیشترین درصد پیوند با کمک سلول‌های بنیادی خون بندناف را داشته است.
ضرابی در ادامه توضیح داد: عمدتا پیوندهای انجام شده در انواع سرطان‌های خون، تالاسمی، آنمی آپلاستیک، نقص سیستمی، آنمی فانکونی یا کم خونی مادرزادی بوده است اما نکته مثبت پیوندهای امسال این بود که 3 پیوند بر روی بیمارانی انجام شده که مبتلا به فلج مغزی بوده‌اند. این پیوندها در بیمارستان منتصریه مشهد انجام شده و نتایج آن رضایت بخش بوده است.
وی ابراز امیدواری کرد: امکانات پیوند سلول‌های بنیادی به بیماران فلج مغزی که اکنون بر روی تعداد محدودی از بیماران در ایران انجام شده گسترش یابد تا تعداد بیشتری از بیماران از این فرصت بهره‌مند شوند.
مدیرعامل بانک خون بندناف رویان جهاددانشگاهی همچنین گفت: بیش از 4 بیمار مبتلا به بیماری‌های خونی هم در نوبت پیوند هستند که نمونه مناسب برای آنها در بانک خون بندناف پیدا شده است و به محض اعلام آمادگی مراکز پیوند و ایجاد شرایط پیوند در بیمار، سلول ها را در اختیار آنها قرار می‌دهیم.
خودتان را در بانک خون عضو کنید
ضرابی ضمن ابراز امیدواری نسبت به اینکه آگاهی عمومی به سطحی برسد که همه مردم از ارزش نگهداری این سلول‌های پرتوان مطلع باشند و برای سلامتی فرزندانشان آن را پس‌انداز کنند، گفت: دو نوع بانک خون در دنیا فعالیت می‌کند، یک نوع بانک خون خصوصی یا اصطلاحا خانوادگی است که در ازای پرداخت هزینه در زمان زایمان مبادرت به جمع‌آوری خون بندناف نوزاد کرده و پس از استخراج سلول‌های بنیادی از آن، برای آن خانواده نگهداری می‌شود. این سلول‌ها در صورتی که یکی از اعضای خانواده فرد و یا هر کسی که از نظر شاخص‌های ژنتیکی (HLA) با آن تطابق داشته باشد برای پیوند، قابل استفاده است و برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج خونی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی افزود: نوع دیگر بانک، بانک خون عمومی است در مورد افرادی که تمایل به اهدای خون بندناف دارند. این کار بدون هزینه و فقط با پر کردن رضایت نامه اهدا توسط فرد انجام شده و پس از آن، فرد هیچ گونه مالکیتی روی خون بند ناف ندارد. از سلول‌های بنیادی که به این روش استخراج می‌شود برای نجات بیماران در سطح عمومی و یا فعالیتهای تحقیقاتی استفاده می شود.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر در ایران حدود چهار هزار نمونه خون بندناف در بانک عمومی و حدود 60 هزار نمونه خون بند ناف دربانک خانوادگی ذخیره شده است.
چشم‌انداز کاربرد سلول‌های بنیادی خون بندناف
ضرابی درباره چشم‌اندازه کاربرد سلول‌های بنیادی خون بندناف اظهار داشت: قطعا با توجه به رویکردی که در دنیا وجود دارد و پیوندهایی که تا الان با استفاده از سلول‌های بنیادی خون بندناف انجام شده، بهترین جایگزین برای مواردی است که دهنده مغز استخوان نداریم. نمونه‌هایی که تاکنون استفاده شده برای افرادی بوده که دهنده مناسب در اقوام و بستگان درجه یک نداشته‌اند و نمونه خون بندناف ذخیره شده توانسته جان بیمار را نجات دهد.
وی افزود: از آنجا که کاربرد سلول‌های بنیادی روز به روز در حال افزایش است و چشم‌اندازی که برای آن ترسیم شده است، اگر نگوییم سلول درمانی جایگزین دارو درمانی شده است اما قطعا مکمل دارو درمانی خواهد بود.
مدیر عامل بانک خون بندناف رویان گفت: همانطور که در کارآزماهای بالینی در دنیا می‌بینیم و برخی از آنها در کشور ما نیز انجام می‌شود، استفاده از سلول‌های بنیادی خون بندناف می‌تواند در ارتقای سلامت بیماران و درمان بیماری‌های بدخیم که زمانی درمان آنها بسیار غیر قابل تصور بود کمک کننده باشد.
وی ادامه داد: این سلول‌ها پتانسیل و ظرفیت‌های متعددی دارند و می‌توانیم امیدوار باشیم که کاربردهای آنها گسترش پیدا کند و شرایطی ایجاد شود که چه در بانک عمومی و چه در بانک خصوصی با یک ذخیره سلولی مناسب، بتوانیم قالب این بیماری‌ها را درمان کنیم.
وی خاطرنشان کرد: قطعا باید شرایطی را فراهم کنیم تا خانواده‌ها بتوانند نمونه‌های خود را در بانک‌های خون بندناف چه در بانک خصوصی و چه در بانک عمومی ذخیره‌سازی کنند اما با توجه به اینکه فعلا شرایط گسترش بانک عمومی فراهم نیست، خانواده‌هایی که مایل به استفاده از این فرصت هستند، می‌توانند از امکانات بانک خصوصی که دفاتر آن در سراسر کشور هست استفاده کنند تا این خدمتی که به عنوان یک بیمه سلامت ارائه می‌شود، بتواند در ارتقای سلامت خانواده‌ها نقش موثری را ایفا کند.
No tags for this post.