خستگی رانندگان عاملی موثر بر بروز حوادث ترافیكی است. در اكثر جوامع، آمد و شد گروه چشمگیری از افراد با استفاده از اتوبوس های درون شهری صورت می گیرد؛ بنابراین خستگی رانندگان این اتوبوس ها نه تنها می تواند موجب فرسودگی شغلی آنها شود، بلكه ممكن است با تاثیر بر بروز حادثه افراد عادی جامعه را در معرض خطر قرار دهد.
از نظر روایی محتوا پذیرفتنی اند. برای تعیین سازگاری درونی، پرسشنامه نهایی توسط 200 نفر تكمیل شد و داده ها در نرم افزار SPSS16 برای تعیین میزان پایایی (آلفای كرونباخ) با معیار پذیرش 7/ 0 آنالیز شد
تاكنون روش هایی گوناگون برای سنجش خستگی ذهنی مطرح شده است. كاربرد پرسشنامه، نسبت به دیگر روش ها سریع تر بوده و دسترسی به آن در محیط اجرایی آسان تر است. هدف مطالعه ای که به تازگی در این زمینه انجام شده است نیز طراحی پرسشنامه خستگی ذهنی برای رانندگان اتوبوس درون شهری است.
مواد و روش ها: برای اجرای مطالعه، ابتدا با استفاده از معیارهای پژوهش كیفی (مصاحبه با پرسش های نیمه ساختار یافته و پرسش های جستجوگر؛ و نیز توجه به دستیابی به اشباع داده ها) با رانندگان اتوبوس های درون شهری مصاحبه شد تا ویژگی های خستگی ذهنی در این شغل از زبان خود آنها مشخص گردد. پس از مصاحبه با 30 نفر، داده ها به اشباع رسید و نمونه گیری متوقف شد.
آنالیز مصاحبه ها موجب دست یابی به درون مایه ها (themes) شد كه با جمع بندی آنها فهرست اولیه ای از گویه ها (items) به دست آمد. سپس، ویژگی های روان سنجی پرسشنامه با بهره گیری از معیارهای روایی محتوا و هم سانی درونی مورد بررسی قرار گرفت. روایی محتوا بر اساس رویه لوشی انجام شد.
بر پایه این رویه، گویه هایی كه شاخص CVR آنها حداقل 99/ 0 و شاخص CVI آنها حداقل 75/ 0 به دست آید، از نظر روایی محتوا پذیرفتنی اند. برای تعیین سازگاری درونی، پرسشنامه نهایی توسط 200 نفر تكمیل شد و داده ها در نرم افزار SPSS16 برای تعیین میزان پایایی (آلفای كرونباخ) با معیار پذیرش 7/ 0 آنالیز شد.
در مصاحبه با 30 تن از رانندگان، فهرست اولیه ای با 26 گویه تهیه شد. در این میان، مقدار شاخص CVR در 9 گویه كمتر از 99/ 0 بود كه موجب حذف آنها گردید و گویه های پرسشنامه به 17 مورد رسید. گویه ها همگی از سادگی، وضوح و ارتباط كافی برخوردار بودند. میزان آلفای كرونباخ 87/ 0 به دست آمد و نشان داد كه پرسشنامه نهایی از پایایی درونی برخوردار است.
نتیجه گیری نهایی انجام شده به این ترتیب بود که می توان از این پرسشنامه كه از نظر روایی و پایایی تایید شده، برای ارزیابی خستگی رانندگان اتوبوس درون شهری استفاده كرد.
منبع: شیرازه ارقامی، مریم مرادی، فاطمه حبیبی، 1394. طراحی پرسشنامه ارزیابی خستگی ذهنی برای رانندگان اتوبوس درون شهری، مجله ارگونومی، سال سوم، شماره 3.
No tags for this post.