چندی پیش هم دکتر رسول دیناروند،رییس سازمان غذا و داروی کشور نیز در خبری متذکر شد که اگر مردم از نمکهای غیرتصفیه استفاده کنند علاوه بر جذب عوارض ناشی از ناخالصی های موجود در بدن نظیر سم آرسنیک،خطر ابتلا به بیماری گواتر را به طرز فزاینده ای بالا میبرند. با توجه به اینکه طی بیست ساله گذشته آمار مبتلایان به این بیماری با جایگزین کردن نمک یددار کاهش قابل توجهی پیدا کرده، شیوع دوباره بیماری نگران کننده است زیرا بیماری گواتر عوارض ناگوار و تبعات جسمی بیشماری دارد که آشنایی با این عوارض کمک بزرگی به پیشگیری از آن خواهد کرد.
اصلی ترین عامل بروز گواتر در دنیا
دکتر محبوبه سادات حسینی ،دانشیار دانشگاه بقیه الله در این خصوص گفت: بیماری گواتر بزرگ شدگی غده تیروئید است که عمده ترین عامل بروز آن کمبود ید است و عواملی نظیر وجود اختلالاتی درزمینه کارکرد و ساخت هورمونهای تیروئیدی نیز در بوجود آمدن آن دخیل است.
در هرزمان که به نوعی ساخت هورمونها کاهش پیدا کند،مکانیسمهایی در بدن شروع بکار می‌کنند که در نهایت منجر به بزرگ شدن غده تیروئید وافزایش ساخت هورمونها در بدن می‌شوند. اگر ساخت هورمونها به اندازه کافی صورت بگیرد تنها بیمار با گواتر ساده مواجه می‌شود ولی درصورتیکه ساخت هورمونها و بزرگ شدگی کفایت نکند بیمار ممکن است به اختلالات کم کاریهای تیروئید هم مبتلا شود.لازم به ذکر است گواتر در حالتهایی تحت عنوان پرکاریهای غده تیروئید هم ایجاد می‌شود که علائم این بیماری بصورت افزایش عملکرد هورمونها خود را نشان می‌دهد.
در کاهش آمار مبتلایان موفق بوده‌ایم
دکتر حسینی ضمن اشاره به این موضوع که حدود نیمی از جمعیت بالغ کشور به گواتر مبتلا هستند افزود: پس از تحقیقات مشخص شد که کمبود ید مهمترین عامل در این زمینه است. بر این اساس اولین کمیته پزشکی در سال 1368 با موافقت وزیر بهداشت تشکیل شد و از آن زمان تصمیم گرفته شد نمکهای مورد استفاده در کشور یددار شوند. این اقدام یک راه بسیار خوب برای پیشگیری از ابتلا مردم به گواتر بوده است که نیاز به حمایت مستمر داشت ؛پس از این اقدام درمطالعات بعدی نشان داده شد شیوع گواتر در ایران کاهش پیدا کرده است و آمار در این خصوص چشمگیر بود.البته یددار کردن نمک ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد لیکن در قبال عوارض، اثرات خوب آن ارزش بیشتری دارد.
متاسفانه علی رغم جایگزین کردن این نمک همچنان در برخی از استانهای کشور شاهد مصرف نمکهای غیر تصفیه هستیم که این مساله عوارض بسیاری به همراه دارد.
علائم گواتر را جدی بگیرید
وی در ادامه گفت: بیماری گواتر علائم مشخصی دارد لیکن مهمترین علامت آن احساس بزرگ شدگی غده تیروئید در زیر گردن است .اگر بزرگ شدگی خفیف باشد ممکن است عارضه زیادی برای بیمار ایجاد نکند اما در صورتیکه خیلی بزرگ باشد به دلیل فشار زیادی که بر راههای هوایی ایجاد می‌کند،می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند و در این شرایط فرد احساس تنگی نفس می‌کند. اگر در کنار گواتر بیمار کم کاری تیروئید داشته باشد،بالطبع علائم کم کاری تیروئید مانند افزایش وزن،اختلال در قاعدگی ،اختلال در تمرکز ورنگ پریدگی را هم تجربه می‌کند که این علائم در نوع شدید منجر به خواب آلودگی های شدید و پف آلودگی در فرد خواهد شد.
اگر گواتر با پرکاری تیروئید همراه باشد. در اینصورت فردعلائم پرکاری تیروئید مانند کاهش وزن،تپش قلب وعصبانیت زودرس را احساس می‌کند.
تشدید بیماریهای قلبی و عصبی
دکتر حسینی افزود: کمبود ید اگر همراه با کم کاری و پرکاری تیروئید باشد عوارض متفاوتی ایجاد می‌کند. کم کاری این غده، عوارضی نظیر فشارخون،بیماریهای قلبی و اختلال در چربی خون را به همراه دارد که بالطبع برای فرد آزار دهنده است .در پرکاری تیروئید تپش قلب ونامنظمی های قلبی رخ می‌دهد که این مشکل موجب تشدید بیماریهای زمینه‌ای قلب در فرد بیمار می‌شود.
درمان بیماری از طریق رفع علت بیماری امکان پذیر است . اگر بیماری به دلیل کمبود ید بوجود آمده است با استفاده از نمک حاوی ید سعی در درمان فرد می‌شود.در مواردی که بیماری با کم کاری یا پرکاری تیروئید همراهی دارد، عموما هورمونهای جایگزین یا درمان پرکاری و کم کاری تا حد زیادی علائم بیماری را کاهش می دهد.
این استاد دانشگاه در پایان اظهار داشت: بیماری گواتر جنبه ارثی ندارد مگر بیماریهایی که ناشی از کمبود هورمونهای تیروئیدی مادر هستند. در این بیماری جنبه فامیلی اختلالات تیروئیدی دیده می‌شود یعنی در یک خانواده انواع اختلالات تیروئیدی ایجاد شده که جنبه ژنتیکی بیماری را مشخص می‌کند .بر این اساس گواتر به دلیل بروز عوامل تغذیه ای واختلالات خودایمنی حادث می‌شود و در پاره ای از موارد انواع گره‌ای بیماری گواتر که به دلیل ایجاد بافت فیبروز در تیروئید بوجود می‌آید اغلب در سنین بالا رخ می‌دهد.
گفتگو: اعظم صفائی
No tags for this post.