به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، اکبر نصراللهی که در کارگاه آموزشی خبرنگاران حوزه محیط زیست با موضوع «مدیریت رسانه ای بحران های محیط زیستی» سخن می گفت، اظهار کرد: کشور ما در معرض انواع بحران ها به ویژه بحران های زیست محیطی است و همین موضوع باعث می شود بیش از سایر کشورها به خبرنگاری بحران احتیاج داشته باشیم.
مدیر گروه ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، رسانه را ابزار بسیار مهم مدیریت بحران دانست و افزود: رسانه به دلیل توانایی در جهت دهی به افکار عمومی در مراحل مختلف بحران نقش اساسی ایفا می کند و هر جا بحرانی به وجود می آید، به ابزار مدیریت آن یعنی رسانه نیاز است.
وی با توجه به اثرگذاری بر بحران و اثرپذیری رسانه از بحران گفت: شاید در شرایط عادی مردم زیاد به رسانه ها مراجعه نکنند اما اگر بحران اتفاق بیفتد مراجعه مخاطبان به رسانه ها به اوج خود می رسد؛ در این شرایط اگر نیاز مخاطبان به موقع و درست تامین شود به حفظ و جذب مخاطبان و افزایش اعتبار رسانه می انجامد و در غیر این صورت به گریز مخاطبان، اعتبارزدایی و بروز بحران در رسانه منجر می شود و در واقع غفلت در بهره گیری شایسته از رسانه منجر به تشدید بحران و سردرگمی ها خواهد شد.
مولف کتاب «مدیریت پوشش خبری بحران در رسانه های حرفه ای» تاکید کرد: بسیاری از بحران ها از جمله بحران های محیط زیستی قبل از وقوع قابل پیش بینی و مدیریت هستند بنابراین باید بحران ها را شناخت و برای حل آن به موقع و قبل از وقوع اقدام کرد و در مردم، مخاطبان و دستگاه های مختلف آمادگی ایجاد کرد چراکه سکوت و انفعال و بی برنامگی پیامدهای منفی بحران احتمالی را غیرقابل جبران می کند.
** رویکرد رسانه ها در قبال محیط زیست باید فرآیند مدار باشد نه رویداد مدار
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه تولید و انتشار اخبار در شرایط بحرانی به نوع نگاه رسانه و استراتژی و راهبرد و رویکرد آن برمی گردد، خاطرنشان کرد: رویکرد و راهبرد رسانه ها در بحران های محیط زیستی نباید به شیوه های سنتی، انکار و سکوت و انفعال باشد بلکه باید رویکرد تعاملی و راهبرد فعال و فوق فعال مورد توجه قرار گیرد تا تهدید و بحران موجود به فرصت تبدیل شود.
نویسنده کتاب «مدیریت پوشش خبری بحران در رسانه های حرفه ای» و کتاب «راهنمای پوشش خبری در رسانه ها» با انتقاد از برخورد و پوشش رویدادی نسبت به بحران های زیست محیطی تاکید کرد: بحران های زیست محیطی یک روزه به وجود نیامدند که بتوان با پوشش رویدادی و مقطعی و نگاه عرضی آن را حل کرد و رسانه ها در قبال محیط زیست باید 'فرآیند مدار و روندی' عمل کنند و یادشان باشد آلودگی هوا یک روزه به وجود نیامده تا با توجه و پوشش 24 ساعته مرتفع شود.
** رسانه می تواند بحران را به فرصت تبدیل کند
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه بحران های محیط زیستی تنها مختص ایران و تهران نیست و در همه کشورهای جهان وجود دارد و آنها نیز با این چالش دست و پنجه نرم می کنند، گفت: معضلات زیست محیطی یک مساله طولانی مدت است که با تدبیر و پیگیری قابل حل است.
وی افزود: رسانه می تواند بحران را در کشور به فرصت تبدیل کند اما ما از پیش بینی بحران ها غافلیم در صورتی که بسیاری از آنها قابل پیش بینی است.
نصراللهی تصریح کرد: رسانه ها و دستگاه ها آمادگی لازم را در قبال بحران ها ندارند و بعد از وقوع بحران تازه یادشان می افتد که چه کنند و مساله دیگر این است که در بحران ها رسانه ها از تجربیات یکدیگر استفاده نمی کنند و به طور مثال بحران های ملی و عاطفی تبدیل به بحران های سیاسی می شوند.
** اکنون بهترین فرصت برای حل مساله آلودگی هوا است
وی با اشاره به تشدید آلودگی هوا در تهران و کلانشهرهای کشور گفت: آلودگی هوا که همه ساله در ماه های آذر و دی ماه افزایش می یابد از جمله بحران های قابل پیش بینی هم از حیث پیگیری انجام اقدامات برای مقابله با آن و هم از نظر برخورد رسانه ای با این موضوع است بنابراین لازم بود از قبل به مردم در این مورد آگاهی و اطلاعات لازم داده می شد.
به گفته این مدرس دانشگاه، شرایط فعلی کشور که در آستانه تصویب برنامه ششم توسعه و بودجه سال 95 هستیم، بهترین فرصت برای کمک قوای سه گانه برای حل مساله آلودگی هوا است زیرا اکنون گوش ها، چشم ها و دلها آماده همکاری است و باید همه ایفای نقش کنند.
** مطالبات محیط زیستی رهبر معظم انقلاب مبنای موضع گیری رسانه ها
وی با یادآوری بیانات رهبر معظم انقلاب در 17 اسفندماه سال 1393 در دیدار دست اندرکاران حوزه محیط زیست کشور، تصریح کرد: به فرموده رهبر انقلاب، محیط زیست یک مساله ملی است و مساله این جناح و آن جناح و این دولت و آن دولت نیست و یک مساله طولانی مدت است که با صبر و حوصله و تدبیر و پیگیری قابل حل است و ایشان تاکید کردند همانگونه که سایر کشورها توانستند این مساله را حل کنند ایران هم می تواند بر این مشکل فائق آید.
این استاد دانشگاه با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب مبنی بر اینکه 70 درصد آلودگی هوا ناشی از خودرو و حمل و نقل است، گفت: نیروی انتظامی، وزارت صنعت و شهرداری ها در این خصوص وظیفه دارند.
وی ادامه داد: همانگونه که رویکرد رسانه ها در قبال محیط زیست رویدادمدار است، برخورد پلیس با خودروهای آلاینده و مطالبه برگه معاینه فنی از رانندگان نیز رویدار مدار است و ما شاهد آن نیستیم که در طول سال با خودروهای آلاینده برخورد قاطع صورت بگیرد.
نصراللهی سپس به گزارش پلیس راهنمایی و رانندگی در این مورد اشاره کرد و افزود: پلیس می گوید معاینه فنی خودروها به دقت صورت نمی گیرد و نیمی از خودروهای دارای معاینه فنی آلاینده اند و نیم دیگر دارندگان خودروها نیز به دنبال گرفتن معاینه فنی نیستند هر چند رییس مرکز معاینه فنی تهران، این مطلب را رد می کند.
وی گفت: شرایط محیط زیست بحرانی است و حفظ و جلوگیری از تخریب آن کار یک دستگاه و یک سازمان نیست و رسانه ها در این شرایط باید بر این موضوع تاکید کنند که قوای سه گانه، مقامات و مسئولان و تک تک مردم در قبال حفظ محیط زیست احساس مسئولیت کنند.
** از ظرفیت رسانه ها در موضوع محیط زیست به خوبی استفاده نمی شود
به گفته این صاحبنظر عرصه ارتباطات، در موضوع محیط زیست و مساله آلودگی هوا از ظرفیت رسانه ها به خوبی استفاده نشده است و رسانه ها نیز به خوبی در این حوزه عمل نکرده اند؛ از این رو پیشنهاد می کنم مقامات ارشد سازمان محیط زیست و سایر دستگاه های مسئول مانند شهرداری، پلیس، وزارت کشور و مجلس با اهالی فکر و اندیشه و رسانه یک هم اندیشی برگزار کنند تا نقش و سهم هر دستگاه مشخص شود.
** رسانه ها سهم و تکلیف دستگاه ها در قبال آلودگی هوا را مطالبه کنند
نصراللهی، یادآوری و مطالبه سهم و تکلیف دستگاه ها در قبال محیط زیست و موضوع آلودگی هوا را وظیفه رسانه ها عنوان کرد و گفت: رسانه باید مدام از دستگاه ها پاسخ بخواهد. پیگیری حفظ محیط زیست هم شرعی و هم عقلی است و رسانه ها باید به صورت قوی، عقلانی و مستدل به فرهنگ سازی و آموزش عمومی در زمینه حفظ محیط زیست بپردازند و درعین حال در این حوزه مطالبه گری کنند.