حقابه تالاب گاوخونی درهر شرایطی باید تامین شود
مهرداد فرهادیان روز یکشنبه در گفت وگو باایرنا افزود: مهمترین موضوع در شرق اصفهان، تامین حقابه زیست محیطی تالاب گاوخونی است در حالیکه اکنون این موضوع به صورت مقطعی یا فصلی تامین می شود. وی اظهار کرد: در سال های اخیر حقابه تالاب گاوخونی بیشتر با جریان یافتن مقطعی آب در رودخانه برای کشاورزان شرق اصفهان تامین شده است که نمی تواند پاسخگوی همه نیازهای زیست محیطی این تالاب باشد.
این استاد دانشگاه اصفهان با اشاره به مصوبات وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست کشور برای تامین حقابه تالاب گاوخونی گفت: این حقابه به میزان 160 تا 170 میلیون متر مکعب در سال تعیین شده و جزو الزامات بوده است.
وی با بیان اینکه این حقابه به طور عملی و کامل تامین نشده است افزود: سه راهکار اصلی برای تامین حقابه وجود دارد که در صورت اجرای بهینه آنها می توان این موضوع را تحقق بخشید.
دکتر فرهادیان این راهکارها را کاهش نرخ تبخیر و سد زاینده رود، کاهش برداشت از طریق کنترل و افزایش راندمان آبیاری به ویژه در بالادست رودخانه اعلام و اظهار کرد: روش های علمی و عملیاتی برای اجرای این راهکارها وجود دارد از جمله یک کار تحقیقاتی در ایالت کالیفرنیای شمالی امریکا که با استفاده از توپ های پلاستیکی ، میزان تبخیر از سطح آب را به حداقل رسانده اند.
رئیس پژوهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان با تاکید بر اینکه اگر حقابه تالاب گاوخونی تامین نشود، حیات آن از بین می رود گفت: با خشک شدن تالاب و وزش باد از شرق به غرب اصفهان، ریزگردها که محتوی نمک ها و خاک های رسی هستند وارد هوای کلانشهر اصفهان و سایر شهرها و استان های همجوار و منجر به افزایش آلودگی هوا می شود.
وی تصریح کرد: عدم اطلاع رسانی در این زمینه باعث شده است تا بسیاری از دوستداران محیط زیست نیز این موضوع و تاثیر آن بر روی سلامت را فراموش کنند.
احیای تالاب بین المللی گاوخونی از جمله اقدام های مهمی بود که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید در دستور کار قرار گرفت.
بر اساس مصوبات شورای عالی آب و دستور ریاست جمهوری مبنی بر اینکه زاینده رود حتی با جریان حداقلی آب زنده نگه داشته شود و مردم اطراف این رودخانه و زیست بوم طبیعی حوضه این حق را دارند که سهمی از آب نیز به حیات رودخانه اختصاص یابد، اکنون آب تا نزدیکی گاوخونی رسیده است.
در همین راستا تیر ماه امسال بود که پس از 10 سال آب رودخانه زاینده رود به تالاب بین المللی گاوخونی رسید اما پس از گذشت مدت کوتاهی جریان آب در رودخانه قطع شد اما آبان امسال با جریان یافتن مجدد آب در رودخانه جهت کشت پاییزه کشاورزان شرق اصفهان، مقداری آب وارد این تالاب شده است.
تالاب گاوخونی یکی از 19 تالاب بین المللی ایران است که در کنوانسیون رامسر در سال 1975 به ثبت رسیده است.
این تالاب یکی از اکوسیستم های طبیعی استان اصفهان واقع در انتهای زاینده رود است و به عنوان یک اکوسیستم طبیعی واقع در یک منطقه خشک می تواند در توسعه پایدار منطقه نقش مهم داشته باشد.
تالاب گاوخونی دارای وسعتی حدود 476 کیلومتر مربع است و در فاصله 140 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان، 30 کیلومتری شهر ورزنه، جنوب غربی شهرستان نایین و غرب منطقه ندوشن از استان یزد و شمال غربی کویر ابرقو قرار دارد.
سالهاست تالاب گاوخونی با کمبود آب مواجه شده و در ورطه نابودی است.
خشکی تالاب بین المللی گاوخونی که تبعات حاصل از پراکنش ریزگردهای آن تهدیدی برای سلامت ساکنین منطقه مرکزی کشور تا استان تهران به شمار می آید از دغدغه های زیست محیطی اصلی مردم و مسوولان این استان است.
در این حال مسوولان استان اصفهان با اشاره به تبعات ناشی از انتشار ریزگردها در نتیجه خشکی تالاب گاوخونی راهکارهای مختلف از جمله انتقال پساب شبکه فاضلاب شهر اصفهان به این تالاب برای تامین حداقل آب مورد نیاز جهت نمناک نگه داشتن این تالاب را مورد توجه قرار داده اند.
بارگذاری فراوان برای تامین آب کشاورزی، صنعت و شرب در چند دهه اخیر و همچنین وقوع خشکسالی و تغییرات اقلیمی سبب شده است که در چند سال اخیر رودخانه زاینده رود در نیمه شرقی آن بارها خشک شود.
در چند سال اخیر در زمانی هم که دریچه های سد زاینده رود با توجه به میزان ذخیره آن به طور موقت بیشتر باز می شود به سبب نفوذ آب به آبخوانهای حاشیه رودخانه و برداشت برای کشاورزی در عمل آبی به تالاب گاوخونی نرسیده است.
