آن زمان جمعیت تهران چهار میلیون نفر بود اما اکنون این جمعیت به 12 میلیون نفر رسیده است و پوشش دهی این جمعیت انبوه در مواقع بحرانی با بروز مشکلات متعددی همراه خواهد بود.با توجه به اینکه زیرساختهای لازم برای کنترل شرایط بحرانی در شهر تهران وجود ندارد، طبیعی است که با هر تکان کوچکی نگرانیها تشدید میشود. در اطراف شهر تهران تعداد زیادی گسل اصلی و شاخههای ریزتر فرعی از گسلهای فعال وجود دارد. در این شرایط احتمال وقوع زلزلههای بزرگ در این شهر دور از انتظار نخواهد بود.
بر اساس دادههای آماری، هر 70 سال یکبار زلزلهای در کشور رخ میدهد اما بااینحال کارشناسان معتقدند با توجه شرایط جغرافیایی کشور، همیشه احتمال وقوع زلزله وجود دارد. علاوه بر این، استان تهران روی محل بسیاری از گسلها قرارگرفته و لرزشهای آن نیز زیاد است.
اینکه برخی افراد با شنیدن این خبرها دچار نگرانی میشوند و برای فرار چند روزی راهی سفر میشوند تا با پیامدها و مشکلات ناشی از وقوع زلزله مواجه نشوند بینش چندان درستی نیست. در حقیقت در هر مکان و هرزمانی احتمال وقوع زلزله وجود دارد. مردم باید بدانند اگر میخواهند در شهری مانند تهران زندگی کرده و از امکانات و تأسیسات حیاتی آن استفاده کنند، این شهر ازنظر زیرساختهای مدیریت بحران چندان پاسخگوی سوانح نیست.
فریبرز ناطقی الهی، استاد مهندسی زلزله و سازه در گفتوگو با خبرنگار سیناپرس گفت: مسئولان نباید امکانات رفاهی ازجمله افتتاح مراکز تفریحی و خرید را فقط به تهران اختصاص دهند. چراکه راهکار اساسی در زمینه ایمنسازی شهر تهران خلوت سازی این کلانشهر و استفاده از دستگاههای امداد و نجات پیشرفته است.
بر اساس دادههای آماری، هر 70 سال یکبار زلزلهای در کشور رخ میدهد اما بااینحال کارشناسان معتقدند با توجه شرایط جغرافیایی کشور، همیشه احتمال وقوع زلزله وجود دارد.
وی در ادامه تصریح کرد: در ضمن اقداماتی همچون آموزش همگانی به مردم میتواند در زمینه آگاهسازی و آموزش اساسی مؤثر باشد.
ناطق الهی با تأکید بر این مطلب که مسئولان ما در هر سمت و جایگاه باید در زمینه چگونگی مقابله با زلزله دورههای آموزشی را بگذرانند تا بتوان با ایمنسازی از بروز خسارتهای احتمالی پیشگیری کرد، گفت: با توجه به اینکه کتابهای زیادی در زمینه زلزله تألیف شده، اقدام چندانی برای مقابله با آن انجامنشده است. در طول تاریخ مردم همیشه از وقوع زلزله بیم داشتهاند اما تاکنون هیچ اقدامی در این زمینه انجامنشده است. باید همه به این باور برسند که فقط باید اقدامات علمی و عملی را برای کاهش خسارتهای ناشی از وقوع زلزله لحاظ کرد.
وی در رابطه با وضع معماری و شهرسازی در شهر تهران گفت: وضع معماری و سازه در این شهر از نارساییهای متعددی ازجمله عدم رعایت ایمنی در ساختوساز، بیتوجهی به اصول فنی و وجود بافتهای فرسوده رنج میبرد.
این کارشناس سازه تأکید کرد: شهر تهران پایتخت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور است و با وقوع زلزله در این کلانشهر، کل کشور مختل میشود. ازاینرو، باید توجه داشت برای مقابله با نارساییهای زلزله اکنون نمیتوان کاری انجام داد بلکه باید اصول فنی را جدی گرفت.
وی اظهار کرد: وقتی میگوییم باید اصول فنی را جدی گرفت، در جامعه اصل موضوع فراموش میشود و دلالان در پی گرانی و افزایش محاسبات خود میروند که این اقدام منفعتطلبانه بسیار آسیبزا و منجر به پرداخت تاوان سنگینی میشود. درواقع، باید مسئولان امر بدانند با رعایت چه اصولی به شکل خودجوش و برنامهریزیشده میتوانند در زمان قبل از بحران، حین بحران و بعد از بحران کاری از پیش ببرند.
این محقق در ادامه عنوان کرد: در اصل باید به این نکته توجه داشت که احتمال وقوع زلزله در هرلحظه وجود دارد تا بهاینترتیب شهرهای روی گسلهای اصلی و گسلهای فعال تحلیل رفته تا با کوچکسازی بتوان آنها را مدیریت کرد. برای این کار نباید شهرداری مجموعههای متنوع بسازد.
وی خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که وقتی ساختوسازها، تجهیزات و امکانات شهر افزایش پیدا میکند اما زیرساختهای آن بهجای 12 میلیون نفر فقط برای چهار میلیون نفر تدارک دیدهشده، در مواقع بحرانی شاهد مشکلات عدیدهای خواهیم بود. این نارساییها فقط با برنامهریزی، مدیریت و انتقال افراد به دیگر شهرها برطرف میشود.
زلزله تهران را با خاک یکسان میکند
بر اساس این گزارش، ساختوسازهای بیکیفیت و سربلند کردن هرروزه یک برج در گوشه و کنار شهری مانند تهران که ازنظر امکانات زیرساختی مانند راهها، آب آشامیدنی و خطوط انتقال نیرو و فاضلاب ضعیف است، آن را به یک بمب ساعتی تبدیل کرده که با وقوع زلزلهای با بزرگی حدود 7 ریشتر به یک فاجعه بزرگ انسانی تبدیل شود.
با توجه به شرایط کلانشهر تهران در صورت وقوع زلزله نهتنها امدادرسانی از طریق زمینی بهکندی صورت میگیرد بلکه باوجود تراکم ساختمانهای بلند حتی امکان امدادرسانی از طریق آسمان نیز با مشکل مواجه میشود.
با این حال با تمام این کمبودها ریس سازمان مدیریت بحران کشور میگوید: در این شرایط فقط باید دعا کنیم که تهران زلزله نیاید.