شیارهای سطح مریخ، ناشی از انباشت دی اکسید کربن
در طول زمستان مریخ، لایه منجمدی از دی اکسیدکربن – یخ خشک – در بسیاری از نواحی این سیاره شکل می گیرد.
محققان فرانسوی در نشریه 'نیچر ژئوساینس' نوشتند که با تصعید لایه یخ دی اکسیدکربن، این گاز در زیر سطح به تله می افتد و به تدریج فشار آن افزایش می یابد.
به گفته آنها، این گاز می تواند علت پیدایش شیارهای روی سطح مریخ باشد؛ شیارهایی که در سطح زمین به آبکند معروف است.
این شیارها که در بسیاری از نواحی استوایی مریخ در شیب تپه ها و ماسه زارها حفر شده، معمایی برای دانشمندان بوده است.
برخی محققان معتقد بودند که اینها شواهدی از گذشته دور و مرطوب مریخ هستند؛ این درحالی است که بسیاری از این شیارها در مقیاس های ژئولوژیکی نسبتا جوان و تعدادی نیز تازه درحال شکل گیری هستند.
بنابراین ممکن است چیزی غیر از آب علت پیدایش شیارها باشد، چون سطح مریخ در این مناطق سردتر از آن است که آب به شکل مایع در آن شکل بگیرد یا دوام آورد.
سدریک پیلورگت و فرانسوا فورگت از دانشگاه های پاریس و سوربن می گویند در پایان زمستان با تصعید دی اکسیدکربن (تبدیل مستقیم از حالت جامد به گاز)، بخشی از این گاز می تواند زیر یخ خشک که عمق آن حداکثر 30 سانتی متر است، به تله بیفتد.
عکس های ماهواره ای ناسا نشان می دهد که گودال راسل و تپه شنی عظیم آن، محل تشکیل شیارهای تازه است و با کمک همین عکس ها بود که این دو محقق این شرایط را برای مریخ شبیه سازی کردند.
محققان دریافتند که افزایش تدریجی فشار گاز می تواند طوری ماسه ها را به حرکت درآورد که شیاری به جا بگذارد.
پیلورگت و فورگت معتقدند که چنین فرآیندی می تواند در سطح گسترده انجام شود و نیازمند آب مایع نیست.
این روند برخلاف شیارهای کوچکتر که دانشمندان معتقد بودند می تواند ناشی از مقدار کمی آب خیلی شور باشد، امکان شکل گیری شیارهایی به پهنای ده ها متر را فراهم می کند.
به گزارش ایرنا از نیچر، کالین دونداس از مرکز مطالعات زمین شناسی آمریکا در مقاله ای در نیچر ژئوساینس نوشت که مدل تیم فرانسوی، به خوبی با مشاهدات از پدیده تشکیل شیارها همخوانی دارد اما احتمالا چند فرآیند متعدد عامل آنها است.
به گفته وی، مریخ نیز مانند زمین محیطی پویا دارد و فرآیندهای مختلفی در سطح آن در جریان است بنابراین فقط یک فرآیند واحد نمی تواند در تشکیل شیارهای تپه های آن نقش داشته باشد.
