نیازهای مخاطب در تولید مطالب علمی رسانه‌ها جایی ندارد
مهندس احمد طبایی در سی‌وهفتمین نشست علمی کتابخانه حسینیه ارشاد با موضوع «علم و رسانه» که صبح دیروز (26 آذر) در محل این کتابخانه برگزار شد، اظهار کرد: رسانه ابزاری برای انتقال اخبار، رویدادها و تحلیل‌ها با هدف ارتقای سطح دانش عمومی جامعه است. بنابراین می‌توان گفت که همه رسانه‌ها ماهیتی علمی دارند. هرچند که در عصر حاضر، به دلیل پیشرفت علم ارتباطات، پیچیده شدن ابزارهای اطلاع‌رسانی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، رسانه‌ها به سمت تفکیک حوزه‌های خبری حرکت کرده‌اند و جایگاه علم و فناوری در حد یک سرویس در خبرگزاری‌ها یا یک صفحه در روزنامه‌ها تنزل پیدا کرده است.
این فعال رسانه‌ای افزود: تحلیل محتوایی مطالب منتشرشده در سرویس‌های علم و فناوری نشان می‌دهد که این مطالب در سه دسته کلی، مطالب پوششی و اخبار روابط عمومی، اخبار دستاوردهای علمی دانشمندان و پژوهشگران ایرانی و خارجی و نیز یادداشت و مصاحبه با صاحب‌نظران و مسوولان پیرامون مسایل حوزه علم و فناوری قرار می‌گیرد. اما در این میان یک حلقه مفقوده وجود دارد که آن، توجه به نیازهای مخاطبان به عنوان مصرف‌کنندگان مطالب خبری است.
خبرنگاران علم و فناوری می‌بایست به مقتضای حوزه کاری خود دارای ویژگی‌هایی چون خلاقیت و نوآوری، برخورداری از نگاه موشکافانه و دقیق و نیز قدرت تحلیلگری باشند.
وی، بحران آب را نمونه‌ای از بی‌توجهی به نیازهای مخاطب در رسانه‌ها دانست و تصریح کرد: اگر مروری بر رسانه‌های مختلف داشته باشیم، مرتب از بحران کمبود آب صحبت می‌کنند و نسبت به پیامدهای آن بر زندگی شهروندان هشدار می‌دهند. شهروندانی که علاوه بر تاثیرپذیری از این بحران، بر تشدید یا تخفیف آن هم اثرگذارند اما نسبت به مفاهیم پایه و علمی منابع آب، اطلاعات و دانش بسیار کمی دارند. به فرض کشاورزی که مستقیما از سفره‌های آب زیرزمینی برداشت می‌کند، نمی‌داند که حجم آب این سفره‌ها محدود است. ضمن اینکه از این حجم محدود، تنها بخشی از آن به لحاظ فنی و تکنیکی قابل برداشت است و هرچه از این منابع بیشتر برداشت شود و سطح سفره‌های زیرزمینی پایین‌تر برود، از کیفیت آب کاسته شده و شورتر می‌شود. حال اگر کشاورز همچنان از این آب شور برای آبیاری مزرعه استفاده کند، نه تنها گیاهانش خشک می‌شود بلکه خاک هم شور و به تدریج غیرقابل استفاده خواهد شد.
طبایی، رسالت خبرنگاران حوزه علم و فناوری را انتقال مفاهیم علمی و پایه‌ای حوزه‌های مختلف به جامعه برای ارتقای سطح دانش عمومی عنوان کرد و گفت: خبرنگاران علم و فناوری می‌بایست به مقتضای حوزه کاری خود دارای ویژگی‌هایی چون خلاقیت و نوآوری، برخورداری از نگاه موشکافانه و دقیق و نیز قدرت تحلیلگری باشند. در کنار این ویژگی‌ها، داشتن تخصص در زمینه مربوطه هم برای خبرنگاران علمی یک امتیاز بزرگ محسوب می‌شود.
وی با اشاره به بحث اقتصاد دانش‌بنیان، خاطرنشان کرد: اقتصاد دانش‌بنیان با وجود ظاهر ساده‌ای که دارد اما یک پدیده چندبعدی و فرابخشی است. بدین معنا که در اقتصاد دانش‌بنیان هم حوزه علم و فناوری دخالت دارد، هم حوزه صنعت، هم حوزه پولی و بانکی، هم حوزه اجتماعی، هم حوزه فرهنگی و… اما متولی این بحث در رسانه‌ها، تنها خبرنگاران علم و فناوری هستند که اغلب، کارشناسان و مسوولان حوزه کاری خود را در این ارتباط مورد پرسش قرار می‌دهند. حال آنکه می‌بایست صاحبان صنایع، مدیران دستگاه‌های مالی و اعتباری، مسوولان فرهنگی و اجتماعی و… نیز در مورد رویکردشان نسبت به اقتصاد دانش‌بنیان و فعالیت‌هایی که برای تحقق چنین اقتصادی انجام داده‌اند، مورد نقد و پرسش قرار بگیرند.
No tags for this post.
