حلقه مفقوده حمایت از تحقیقات کاربردی کجاست؟
مجتبی محمدی، مدرس دانشگاه در گفت‌و‌گو با ایسنا با اشاره به اینکه پژوهش یعنی اثبات فرضیه‌ها و ایده‌هایی که در ذهن ایجاد می‌شود، تصریح کرد: با پژوهش که شما می‌توانید طرح‌ها و ایده‌هایی را در یک مقیاس کوچک انجام داده و نتیجه را در مقیاس بزرگ تعمیم دهید و این بسیار مهم و نتیجه بخش است.
وی افزود: پژوهش در حرکت اول باید از دانشگاه و دانشگاهیان آغاز شود و با تشکیل اتاق‌های فکر و همفکری اساتید و دانشجویان به بیان ایده‌ها و موضوع‌های کاربردی منجر شود.
محمدی ادامه داد: متاسفانه در حال حاضر ارگان‌های دولتی حاضر به سرمایه‌گذاری و اختصاص بودجه برای طرح‌های پژوهشی نیستند البته ناگفته نماند که کمبود بودجه مزید بر علت شده است. غافل از اینکه اجرایی کردن یک پژوهش کاربردی می‌تواند کمک شایان ذکری به اقتصاد و کاریابی قشر جوان و تحصیل کرده باشد.
دانشگاه‌ها با طرح‌های کاربردی سازمان‌ها را مجاب به سرمایه‌گذاری کنند
محمدی یادآور شد: البته نمی‌توان تمام تقصیرها و کوتاهی‌ها را متوجه ارگان‌ها و سازمان‌ها دانست، چون دانشگاه و دانشگاهیان باید با مطرح کردن طرح های کاربردی سازمان‌ها را مجاب به سرمایه‌گذاری در طرح ها کنند.
وی ادامه داد: یک طرح کاربردی و خوب حتی در شرایط اقتصادی بد، سازمان‌ها را به حمایت مجاب می‌کند.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: متاسفانه امروزه دانشگاه‌ها به جای اینکه از طرح های پژوهشی بیشتر برای توسعه علم و فناوری استفاده کنند برای کمک به جبران کمبودهای مالی خود استفاده می‌کنند و طرح های پژوهشی به منبع درآمدی برای بعضی از اساتید و دانشگاه‌ها تبدیل شده است.
محمدی افزود: تا زمانی که این ذهنیت وجود داشته باشد نمی‌توان از طرح های پژوهشی استفاده و بهره‌های کاربردی برد.
این دانشجوی دکتری ژئوتکنیک تاکید کرد: یک طرح پژوهشی خوب باید حاصل تفکر و تامل یک گروه متخصص و تحصیل کرده متشکل از اساتید مجرب و دانشجویان پویا و فعال باشد که در کنار این تفکر و ایده‌پردازی‌ها یک سازمان با تقبل هزینه‌ها دغدغه‌های مالی این گروه را تامین کند.
محمدی ادامه داد: با قرار گرفتن این دو مهم در کنار هم می‌توان از طرح پژوهشی خوب یک نتیجه کاربردی و قابل استفاده گرفت در غیر این صورت طرح های انجام شده اگر چه با هزینه‌های زیاد و وقت‌گیر، فراوان صورت می‌گیرد فقط و فقط استفاده کتابخانه‌ای و آرشیوی برای سازمان‌ها و استفاده مالی و رزومه‌ای برای دانشگاهیان خواهد داشت.
وی خاطر نشان کرد: امروزه بودجه‌های تخصیص یافته برای پژوهش در ارگان‌ها بیشتر از اینکه صرف امر پژوهش شود صرف کمبود و جبران هزینه‌ها در بخش‌های دیگر می‌شود.
انجام طرح‌های پژوهشی در دانشگاه بیرجند با رویکرد صنعت
محمد علی بهدانی، معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه بیرجند هم در گفت و گو با ایسنا تصریح کرد: در دانشگاه بیرجند سعی شده بحث‌های پژوهشی با رویکرد صنعت انجام شود در توسعه مرزهای دانش بر حسب نیاز بنا به درخواست سازمان‌ها بحث پژوهشی‌های کاربردی انجام شود.
نبود بنگاه‌های اقتصادی توانمند مشکل اصلی اجرای پژوهش‌های کاربردی در استان
معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه بیرجند با بیان اینکه یکی از مشکلات اصلی در استان نبود بنگاه‌های اقتصادی توانمند است، تصریح کرد: صنعت استان نیز قابل مقایسه با استانهایی مثل اصفهان، خوزستان یا آذربایجان شرقی نیست و از شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی توانمندی برخوردار نیستیم.
بهدانی ادامه داد: با توجه به پیش بینی‌های قانونی در قانون بودجه، باید 1 تا 3 درصد سهم اعتبارات دستگاه‌ها در بحث پژوهشی اختصاص یابد.
وی تاکید کرد: جلسات متعدد با دستگاه‌های اجرایی برقرار و سعی شده دستگاه‌های اجرایی را متقاعد کنیم که برخی مشکلات را با رویکرد پژوهشی حل کنند.
معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه بیرجند اظهارکرد: با توجه به رشد و افزایش تحصیلات تکمیلی در این دانشگاه سعی شده از ظرفیت این دانشجویان استفاده کافی را برده و پایان نامه‌ها در راستای نیازهای بخش‌های مختلف استان تامین شود.
بهدانی تصریح کرد: در صورت درخواست بنگاه‌های اقتصادی، شرکت‌ها و دستگاهای مختلف این امکان را داریم که پایان نامه تحصیلات تکمیلی را در راستای حل مشکلات دستگاه‌های اجرایی سوق دهیم.
وی افزود: با توجه به پتانسیل دستگاه‌ها می‌توانیم بر حسب درخواست دستگاه‌های اجرایی در رفع مشکلات با رویکرد تحقیقات از این پتانسیل استفاده کنیم.
بهدانی گفت: در مرحله اول باید تحمل پذیری داشته و دنبال پروژه‌های زود بازده نباشیم پژوهش‌های متعدد در راستای هم اجرا شود تا نتایج مجموعه این طرح ها به رفع مشکلات استان ختم شود.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه پژوهش دینامیک و پویا است، اگر با رویکرد حل مسئله بر مبنای تحقیقات باشد قطعا می‌توانیم از این پتانسیل استفاده کنیم.
لیلا محمودی، مدیر پژوهشی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی نیز در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: پژوهش‌های کاربردی، در ادبیات تحقیق به پژوهش‌هایی اطلاق می‌شود که هدف از انجام آن رفع مشکلات جامعه و بشریت هستند اگر چنین پژوهش‌هایی به صورت نظامند و مدیریت شده در جامعه به اجرا درآیند ضمن رفع موانع و مشکلات به سطحی از دانایی نیز دست می‌یابیم.
وی افزود: تولید علم و مصرف علم، ارکان پژوهش هستند و همان جوامعی که توانسته‌اند علم را هدفمند تولید و آگاهانه مصرف کنند، امروزه به عنوان جوامع و ملت‌های توسعه یافته شناخته می‌شوند.
مدیر پژوهشی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی ادامه داد: پژوهش همواره یکی از عناوین زرین بکارگرفته شده در دانشگاه‌ها و همچنین دستگاه‌های اجرایی است.
محمودی تصریح کرد: کمیته‌های پژوهشی مختلف، گروه‌های پژوهشی متنوع، القاب رنگارنگ پژوهشی و عناوین عوام فریبانه پژوهش‌های انجام شده هیچکدام در توسعه و تعالی جامعه ما موثر نیفتاده است.
اجرای موثر پژوهش‌های کاربردی در گرو نیازسنجی است
وی تاکیدکرد: برای موثر بودن پژوهش‌های کاربردی در اعتلای جوامع در وحله اول باید درست نیازسنجی شود، یعنی به درستی دریابیم در خصوص چه موضوعی پژوهش صورت پذیرد تا منجر به حل مساله و مشکل شود.
مدیر پژوهشی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی ادامه داد: برای اینکه یک پژوهش کاربردی موثر باشد باید درآمیختگی با مساله و مشکل وجود داشته باشد اما امروزه بعضا به اولویت‌ها و عناوین پژوهشی برمی‌خوریم که گاه احساس می‌شود جز نگاه رفع تکلیف به انجام یک فعالیت پژوهشی هدف دیگری را محقق نمی‌کند.
محمودی با اشاره به اینکه دومین گام برای توفیق در پژوهش‌های کاربردی اجرای صحیح، علمی، متعهدانه و اخلاق‌مدار یک پژوهش است، اظهار داشت: در زمان داده‌سازی در روند انجام یک پژوهش نباید انتظار داشته باشیم زمانی که پرسشنامه‌های طرح‌های پژوهشی را به جای نظرسنجی، خودمان تکمیل می‌کنیم آورده‌های این پژوهش برای دولت و مردم کارآمد باشد.
وی اظهارکرد: سومین گام برای اینکه پژوهش های کاربردی بتوانند به جایگاه واقعی خود دست یابند، بکارگیری نتایج حاصل از آنهاست.
مدیر پژوهشی جهاددانشگاهی خراسان جنوبی ادامه داد: گاه شاهد این امر نیز بوده‌ایم که پژوهش‌هایی که اجرای آن به درستی نیازسنجی شده و پژوهشگران متعهد و اخلاق مدار با بکارگیری تمام اصول قواعد علمی آن‌ها را به درستی به اتمام رسانده‌اند، نتایج حاصل از این پژوهش‌ها یا بکارگیری آن توام با اعمال سلیقه شخصی بوده است.
محمودی تاکید کرد: البته بسته به شرایط دلایل متفاوتی برای عدم بکارگیری نتایج حاصل از چنین پژوهش هایی وجود دارد که حلقه مفقوده انتقال فراورده‌های علمی به متولیان به کارگیری این نتایج خود مبحث قابل تامل و بحثی است.
وجود این مشکلات مانعی است بر سر راه درک اهمیت پژوهش‌های کاربردی! اگر در شرایط فعلی که پژوهش‌های بسیاری با صرف هزینه‌های گزاف دولتی انجام می‌شوند و گزارش‌های پژوهشی تهیه شده در نهایت در قفسه‌های کتابخانه‌ها خودنمایی می‌کند، بگوییم پژوهش چندان فایده ای برای ما نداشته، سخنی به گزاف نگفته‌ایم، زیرا علم اصیل آن است که به عمل درآید! همچنان که مولایمان علی (ع) می فرمایند: "سودمندترین دانش، دانشی است که به کار بسته شود."
No tags for this post.
