پژوهش در نگاه خیلی از مدیران یک امر تجملاتی است

جواد هروی در گفت‌وگو با خبرنگار سیناپرس با انتقاد از عدم تحقق پیش‌بینی‌ها درباره سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی، گفت: قرار بر این بود که در پایان برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه، بودجه پژوهشی کشور به 3 درصد تولید ناخالص ملی برسد. حداقل انتظارمان این بود که به 2 درصد برسیم. این هدف محقق نشد اما امروز صحبت از این است که ظاهرا به 0.5درصد رسیده‌ایم. این همان مقداری است که در سالیان قبل بوده است؛ بنابراین من هم‌صدا با فرمایش مقام معظم رهبری اعلام می‌کنم دچار یک ایست یا توقف در پیشرفت علمی شده‌ایم.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس افزود: آنچه از ظرفیت‌های علمی و بودجه‌های پژوهشی شاهد هستیم گویای این است که ما با مقوله پژوهش به‌صورت جدی برخورد نکرده‌ایم. ما پژوهش را به‌عنوان اساس جامعه و نیازهای حیاتی جامعه تلفی نکرده‌ایم. لذا باید اعلام کرد که در نگاه بسیاری از مدیران و برنامه ریزان، پژوهش یک امر تجملاتی محسوب شده و به‌عنوان یک محصول لوکس از آن یاد می‌کنند. درحالی‌که فرآیند پیشرفت کشورهای توسعه‌یافته، مخالف این دیدگاه است. آن‌ها پژوهش را به‌عنوان بذر اصلاح‌شده می‌دانند که وقتی در زمین مناسب قرار بگیرد، به بالندگی منجر می‌شود.

وی تصریح کرد: بالندگی آینده ما مستلزم توجه جدی به امر پژوهش است. اگر ما بخواهیم پژوهش را همچنان که امروز به شوخی گرفته‌ایم، ببینیم مطمئنا بر پیشانی جامعه نوری از پیشرفت نخواهد بود؛ بنابراین باید به پژوهش به‌عنوان یک امر جدی و واقعی نگاه کرد.

کار اجرایی باید بر عهده بخش خصوصی باشد. هرچه دولت این کار را دیرتر آغاز کند، دچار چالش بیشتری خواهیم شد و این مسئله عقب‌ماندگی ما را به دنبال دارد.

هروی خاطرنشان کرد: متأسفانه در سال‌های اخیر با حذف قانون یک درصد پژوهش از اعتبارات و بودجه‌های دستگاه‌های اجرایی، خط بطلانی بر پیشرفت‌های پژوهشی کشیده شد. اگر بخواهیم با همین مقادیر چند دهم درصد یا نیم درصد پیش برویم، نه‌تنها در حالت توقف باقی می‌مانیم بلکه ممکن است دچار بازگشت به دوره سنتی شویم. نگاه سنتی بر بسترهای خلاق، چیزی جز پشیمانی برای ما به همراه ندارد.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ادامه داد: تصور من این است که بعدازاین همه سال و شعارهایی که داده‌شده، وقتی بودجه پژوهش در حدود 0.5 درصد باشد به این معنی است که ما همه‌چیز را به بازی گرفته‌ایم.

هروی در پاسخ به این پرسش که در چنین شرایطی که بر کمبود منابع و اعتبارات تأکید می‌شود چه راهکاری برای جبران کمبود بودجه‌های پژوهشی در نظر گرفته‌اید، گفت: مقصر این قضیه دولت نیست. خیلی از پژوهشگاه‌های خصوصی هم دچار این معضل هستند. من معتقدم فرهنگ‌سازی جدی در قبال بحث پژوهش انجام‌نشده است به‌ویژه در عرصه آموزش عالی. آموزش عالی ما هنوز در حالی عبور از نسل اول است و در خوش‌بینانه‌ترین شرایط می‌توان تصور کرد در نسل اول در حال رشد است. امروز دانشگاه‌های معتبر دنیا نسل سوم هستند، یعنی دانشگاه‌های کارآفرین محور. ما نه‌تنها به دوره کارآفرین محور توجهی نکردیم که به نگرش پژوهشی هم بی‌توجه بوده‌ایم. لذا باوجود توسعه کمی که در امر آموزش داشتیم، در عرصه پژوهشی عقب ماندیم.

وی در پایان عنوان کرد: دیدگاه من این است که در بسیاری از زمینه‌ها تنها بخش خصوصی می‌تواند ما را نجات دهد؛ مثلا در بخش میراث فرهنگی، بسیاری بر این باورند که باید دولت اقداماتی را انجام دهد درحالی‌که دولت اصلا توان و بودجه ورود به این عرصه را ندارد. دولت می‌تواند به‌عنوان متولی ناظر، بر امور فرهنگی و پژوهشی نظارت کند اما کار اجرایی باید بر عهده بخش خصوصی باشد. هرچه دولت این کار را دیرتر آغاز کند، دچار چالش بیشتری خواهیم شد و این مسئله عقب‌ماندگی ما را به دنبال دارد.

    

No tags for this post.