بسیاری از مردم محروم در هند به خاطر عدم دسترسی به سوخت و یا برق، از اجاق‌های سنتی استفاده می‌کنند. در این میان، یک تیم پژوهشی به بررسی این شیوه و روشهای احتمالی کاهش آلایندگی آنها پرداخت.
یکی از این پژوهشگران به نام پروفسور اودایکومار از دانشگاه آیوا در ایالات متحده، چند هفته‌ای را در منطقه راجستان در غرب هند گذراند و در طی این دوره به بررسی شیوه‌های احتمالی کاهش مصرف چوب مورد استفاده توسط زنان روستایی برای پخت و پز پرداخت. هدف او، کمک به کاهش فرآیند جنگل‌زدایی در کشورهای در حال توسعه بود. با این وجود او توانست به صورت اتفاقی به شیوه‌ای دست یابد که مزایایی دوچندان را برای ساکنان این مناطق به همراه دارد.
در مناطق روستایی قرار گرفته در حاشیه جنگل‌های هند، زنان و دختران هر روز مسیری را برای جمع آوری چوب به منظور استفاده از اجاق‌های سه سنگی سنتی هند که «چولاه» نام دارد طی می‌کنند.
مشکل اینجاست که این فرآیند سبب شده که آسیب زیادی به جنگل و حیات وحش وارد شود و برای نمونه، دیگر همانند گذشته خبری از پلنگ ها و ببرهای این مناطق نیست. در واقع فرآیند جنگل زدایی سبب شده شمار این حیوانات به طور قابل توجهی کاهش یابد.
مساله دوم این است که اجاق‌های چولاه به گونه‌ای ساخته می‌شوند که تهویه هوای مطلوبی ندارند و حتی از دودکش نیز برخوردار نیستند و به همین دلیل، دود و خاکستر تولیدی در خانه پخش می‌شود. کربن سیاه تولیدی می‌تواند سبب بروز انواع مشکلات تنفسی در ساکنان این خانه‌ها شود.
البته این کربن سیاه همچنین وارد جو زمین نیز خواهد شد. برخی مطالعات نشان می‌دهد که کربن سیاه، دومین عامل بروز پدیده گرمایش جهانی است. این کربن سیاه پس از وارد شده به هوا، روی یخ‌ها افتاده و آن را تیره می‌کند. همین امر می‌تواند سبب شود که یخ، بیشتر گرم شده و در نتیجه بیشتر ذوب شود. در واقع کربن سیاه موجب دامن زدن به پدیده گرمایش جهانی و پیامدهایی نظیر دوب شدن یخ‌های قطبی می‌شود.
تلاشها برای مجاب کردن این زنان روستایی به استفاده از نوعی اجاق فلزی با کارایی انرژی بالا با شکست روبرو شده بود و دلیل آن نیز قیمت 30 دلاری آن بود. به همین دلیل پژوهشگران به فکر چاره‌ای کم هزینه برای این کار افتادند و در نهایت ایده استفاده از یک قطعه رنده مانند برای قرار دادن در زیر اجاق‌های سنتی چولاه را مطرح کردند.
این قطعه فلزی از جنس فولاد بوده و دارای سوراخ‌هایی بر روی سطح خود است. قیمت این قطعه نیز حدود یک دلار است. این قطعه فلزی سبب می‌شود که خاکستر از چوب جدا شده و در نتیجه هوا بهتر بتواند در زیر چوب در حال وسختن جریان یابد. این امر در نهایت به افزایش بهره‌وری انرژی می‌انجامد.
پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که استفاده از یک قطعه فلزی می‌تواند مصرف چوب برای این اجاق‌ها را تا 60 درصد کاهش دهد که این به معنای کاهش دود تولیدی و البته نیاز کمتر به چوب است. البته بررسی‌های بیشتر در آزمایشگاه نشان داد که این شیوه می‌تواند تولید آلاینده‌های جوی را تا 90 درصد کاهش دهد.
سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که 2.7 میلیارد نفر در سراسر جهان هنوز با استفاده از اجاق‌های چوبی غذای خود را می‌پزند و بیش از 4 میلیون نفر نیز هر ساله به خاطر بیماری‌های مربتط با آلودگی خانگی جان خود را از دست می‌دهند.
این پژوهش به تازگی در ژورنال Solutions منتشر شده است.
No tags for this post.