امکان رفع مشکل‌های جامعه تنها در سایه تحقیق و پژوهش
نزدیک شدن به هفته پژوهش بهانه ای شد تا گفت و گویی اختصاصی با پروفسورمحمود گلابچی، چهره ماندگار مهندسی راه و ساختمان و معماری، دارای کرسی یونسکو در معماری، بنیان گذار و سرپرست رشته تکنولوژی معماری، پژوهشگر برتر دانشگاه تهران و وزارت علوم تحقیقات و فناوری در طی چند دوره های مختلف انجام دهیم.
یک پژوهشگر موفق باید دارای چه ویژگی هایی باشد؟
یک پژوهشگر در ابتدا نیازمند داشتن روحیه ای پرسش‌گر و کنجکاو برای یافتن سوال‌های لازم و مناسب و جست‌وجو کردن راه حلی برای مشکل‌هایی است که ما در یک حوزه تخصصی داریم. بی طرف بودن و بدون داشتن پاسخ از قبل تعیین شده ویژگی دوم یک پژوهشگر است. ویژگی دیگر یک پژوهشگر داشتن احاطه کامل علمی به حوزه تخصصی اش است تا بتواند به خوبی و مناسب منابع سوال یا پرسش مورد نظر پژوهش را دست پیدا کند. داشتن صبر، شکیبایی و مداومت در کار علمی از دیگر شرط‌های کاری یک پژوهشگر است زیراهمواره رسیدن به پاسخ یک سوال یا پیدا کردن راه حل یک مشکل به سادگی امکان پذیر نیست. انسان پژوهشگر باید مداومت، استقامت و شکیبایی داشته باشد تا بتواند به آن پاسخ یا راه حلی مورد نظرش دست پیدا کند. در انتها انسان پژوهشگر باید انسانی باشد که بتواند به خوبی مسیر پژوهش را تعریف و تدوین کند؛ فقط تعریف مسیر پژوهش ضروری نیست زیرا در خیلی موارد ممکن است ما برای یافتن پاسخ یک سوال یا حل یک مشکل از مسیری حرکت کنیم که آن مسیر مناسب برای رسیدن به آن پاسخ نباشد بنابراین ضرورت دارد پژوهشگر به خوبی متولوژی و روش تحقیق را بشناسد و به روش درست تحقیق را انجام دهد. همچنین تدوین نتایج کار او نیز ضروری است. متاسفانه بسیاری از روش ها با عمق و محتوایشان به خوبی تدوین و ارایه نمی‌شوند و این هم چالش دیگری است که باید به آن توجه کرد.
آیا در حال حاضر به امر پژوهش در کشور بهایی داده شده است؟
هم اکنون در چارچوب و مقرارت از شورای عالی تحقیقات(عتف) تا سایر چارچوب های قانونی دیگر امر پژوهش پرداخته شده است اما کافی نیست. فقط کافی نیست که امروز دستگاه های اجرای ما بخشی از بودجه خودشان را به امور پژوهشی اختصاص دهند بلکه باید باور کنند که می توان با پژوهش مشکل ها را حل و در قالب طرحی ارایه کرد. دستگاه های اجرایی باید اجازه دهند تا دانشگاه ها، مراکز علمی و پژوهشی برای حل مشکل های آنها فکر کنند و راه حلی بیاندیشند. این باور باید در بین مدیران دستگاه های اجرایی نهادینه شود. مدیران ما باید به این باور برسند که می توان با کمک روش های علمی به رفع مشکل ها رفت و پاسخ بسیاری از سوال ها و مشکل ها تنها با انجام پژوهش و تحقیق دست یافتنی است. رسیدن به این باور در کنار تامین هزینه و بودجه ضرورت دارد. اگر چنانچه ما به طور واقعی نقش پژوهش در مطالعات و تحقیقات را در نظر نگیریم و با کمک روش هایی که مبتنی بر مطالعه ها و تحقیق های کارشناسی شده و محققانه نیست برای حل مشکل ها و مسایل جامعه مان اقدام کنیم از امر پژوهش غفلت کرده ایم و به نقش واقعی آن بهایی نداده ایم.
یکی از چالش های مهم ما در امر پژوهش فاصله بین پژوهش های ما با نیازهای جامعه است.
امروز پژوهش ما در کشور با کدام چالش‌ها مواجه است؟
یکی از چالش های مهم ما در امر پژوهش فاصله بین پژوهش های ما با نیازهای جامعه است. متاسفانه موضوع تحقیق بسیاری از پایان نامه های دانشجویان ما در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا به موضوع های انتزاعی اختصاص داده شده اند که مشکل امروز جامعه ما نیست بلکه برخلاف مشکل هایی است که امروز ما در جامعه با آن مواجه هستیم. این موضوع نه تنها در پایان نامه ها بلکه در مقاله های ما نیز دیده نشده است. پژوهش‌های ما باید تقاضا محور و در بطن مشکل های جامعه باشد؛ ما باید زمان و وقت، فرصت ها و امکانات مان را صرف پرداختن به موضوع‌هایی کنیم که واقعا نیاز جامعه است. ما نباید فقط به عنوان اینکه یک پژوهش صرف انجام بدهیم به امر پژوهش نگاه نکنیم. این مساله یک چالش بزرگ ما در این خصوص است از اینرو ما باید برای حل مشکل های جامعه مان به امر پژوهش توجه کنیم؛ امری که امروز ما به نحو مبرم به آن نیازمندیم.
با وجود تمام این مشکل ها و چالش ها آینده پژوهش ایران را چگونه ترسیم می کنید؟
آینده پژوهش در کشور ما به دلیل آن نگاهی که امروز در جامعه ما در زمینه حرکت علمی کشور آغاز شده است آینده روشنی و امید بخشی است. امروز اهتمام زیاد ما به امر توسعه علمی کشور و پیشرفت های خوب ما در حوزه علم و فناوری باعث شده که جایگاه پژوهشی در کشور ما ارتقا یابد و ما در آینده به سمت جایگاه واقعی پژوهش نزدیکتر شویم. به طور طبیعی نیازمند بودن ما برای توسعه علمی و گام برداشتن ما برای پیشرفت‌های علمی در جامعه، امکان توسعه و گسترش پژوهش ما را فراهم خواهد کرد.
گفت و گو : فرزانه صدقی
No tags for this post.
