این جشنواره یک روزه با هدف معرفی برگزیدگان عرصه علم، پژوهش، فن آوری و نوآوری و فراهم ساختن بسترلازم برای گسترش فعالیت های علمی و پژوهشی و با حضور مقامات عالی رتبه کشور، اساتید، دانشجویان و کارکنان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی برگزار خواهد شد.
برگزاری شانزدهمین دوره جشنواره پژوهشی ابوریحان بیرونی همزمان با هفته پژوهش، بدون تردید موجب برجسته کردن فعالیت های پژوهشی در سطح دانشگاه، معرفی و تقدیر از پژوهشگران برگزیده، مولفان و مترجمان آثار علمی و نمایش فعالیت پژوهشی واحدهای مختلف تابعه دانشگاه از جمله مراکز تحقیقاتی، دانشکده ها و مراکز آموزشی و درمانی خواهد شدو علاوه بر ایجاد یا افزایش انگیزه در بین محققان دانشگاه سبب آشنایی بهتر و بیشتر پژوهشگران با یکدیگر برای برقراری ارتباطات علمی و انجام فعالیت های مشترک در بین اعضای هیات علمی می شود.
جشنواره پژوهشی دانشگاه فرصت مناسبی برای متولیان امر و محققان فراهم می آورد تا با طرح و بررسی مسایل و دیدگاه های مختلف مرتبط با موضوع تحقیق و پژوهش، در راستای برنامه ریزی و سوق دادن حرکت هایی که اهداف پژوهشی کلان کشور را تحقق می بخشد به جلو رفته و با گام های مثبت و اساسی در راستای حل مشکلات جاری کشور قدم بردارند.
معاونت تحقیقات و فن آوری دانشگاه از سال 1379 هرساله اقدام به برگزاری این جشنواره همزمان با هفته پژوهش کرده است تا با شناسایی و تجلیل از نام آوران و نخبگان عرصه پژوهش، فعالیت های پژوهشی نیز تقویت شود.
این جشنواره طی 15 دوره برگزاری فراز ونشیب های بسیاری را طی کرده است؛ در دوره های اول تا پنجم جشنواره، منتخبان تنها در سه عنوان پژوهشگر برتر، طرح برگزیده وکتاب برگزیده معرفی می شدند و در دوره های بعدی با بازنگری های صورت گرفته تعداد عناوین افزایش یافت.
همچنین از دوره هشتم با تغییر آیین نامه انتخاب برترین های جشنواره، کمیته های علمی در زمینه های مختلف به طور متمرکز تشکیل و با برگزاری جلسات متعدد برگزیدگان را در زمینه های مختلف؛ دانشکده و مراکز تحقیقاتی مستقل و غیر مستقل، پژوهشگر هیات علمی وغیر هیات علمی، کتاب، مجله، مخترع و دانشجو معرفی می کند. در چهاردهمین جشنواره نیز ضمن اصلاح مجدد آیین نامه انتخاب پژوهشگران برتر، برای اولین بار آیین نامه انتخاب مقاله برگزیده تدوین و به مورد اجرا گذاشته شد.
جشنواره پژوهشی دانشگاه در دوره پانزدهم به نام دانشمند ایرانی ابوریحان بیرونی نامگذاری شد. این دانشمند بزرگ ایرانی علاوه بر نجوم، ریاضیات و فلسفه در داروشناسی نیز فعالیتهای مهمی انجام داده و در بسیاری از کشورها نام بیرونی را بر دانشگاه ها، دانشکده ها و تالار کتابخانه ها نهاده و لقب 'استاد جاوید' به او داده اند.
نوآوری دیگر در جشنواره امسال تقدیر از دو پژوهشگر شاخص در دو گروه بالینی و پایه در سطح ملی است که می تواند مرزهای این جشنواره را از سطح دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی فراتر ببرد و در سطح ملی جریان ساز باشد.
همزمان با برگزاری جشنواره، مراکز تحقیقاتی و دانشکده ها با حضور فعال در غرفه هایی که به منظور ارائه دستاوردهای پژوهشی آنان برپا می شود، به تبادل اطلاعات و تعامل در زمینه های پژوهشی می پردازند که از بین آنها غرفه برتر انتخاب خواهد شد.