گزارش تصویری و تحلیل فنی امامزاده مهدی صالح دره شهر

این بقعه از شاهکارهای معماری دوره اسلامی و از آثار دوره ایلخانی استان ایلام است كه در بخش ماژین شهرستان دره شهر قرار گرفته است .

بقعه امام زاده صالح در گورستان ماژین از توابع دره شهر واقع شده است . این بقعه ، بنایی چهار گوش است که در دو طبقه با گنبد هرمی شکل ساخته شده است. مرقد اصلی در طبقه زیرین بنا قرار دارد. این طبقه تماماً با آجر ساخته شده و با طاق جناغی پوشش یافته است.

در طبقه دوم بنا صورت قبری با سنگ،گچ و پوشش سفالی ساخته شده است. این بنا که به قرن هشتم هجری قمری تعلق دارد، به مرمت و با سازی کامل احتیاج دارد. گچ بری های داخل مقبره از جمله آثار ارزنده و بی نظیر دوره مربوطه است.

در حال حاضر بخش اعظم این بنای تاریخی تخریب شده و تنها بخشی از گنبد و سازه های ضلع شمالی آن باقی مانده است . بنا  از آجر ساخته شده و پوشش خارجی گنبد آن به مرور زمان و بر اثر عوامل مختلف جوی و تخریب های طبیعی و انسانی از بین رفته است .

در كنار محراب این بنای متعلق به قرن هشتم هجری ؛ آیاتی از قرآن کریم شامل  آیت ‌الكرسی با هنرمندی خاصی به خط كوفی گچبری شده است . مقبره به صورت چهار گوش و با استفاده از آجر ساخته شده و زوایای چهارگانه آن به گوشواره های منـــاره مانندی منتهی می شوند .

در ضلع شمالی بنا آثار معماری به صورت یک ایوان بلند نیمه مخروبه و فضاهای معماری سنگ چین شده دیده می شود .  قابل توجه است که اهالی روستا بر اساس آئینی بسیار کهن ، به نصب تسبیح در این امامزاده اعتقاد دارند و تعداد بسیاری تبیسح در بنا به چشم می خورد .

تزئینات وابسته به معماری در محراب بنای امامزاده مهدی صالح (ع) چشم هر بیننده ای را به خود جلب می‌كند. متأسفانه در سال های اخیر به دلیل فرو ریختن سقف بنا و تأثیرات عوامل جوی، بخش هایی از تزئینات این محراب منحصر به  تخریب شده است.

در كنار این محراب آیاتی از قرآن کریم شامل  آیت ‌الكرسی با هنرمندی خاصی به خط كوفی گچبری شده است . مقبره به صورت چهار گوش و با استفاده از آجر ساخته شده و زوایای چهارگانه آن به گوشواره های منـــاره مانندی منتهی می شوند . ارتفاع مناره ها یا همان گوشواره ها حدود یك متر از ارتفاع ساختمان اصلی بلندتر است و متصل به  بنا است و در   ورودی مقبره از جانب شرق باز می شود . در مدخل ورودی كفش كن به ابعاد 2/5 متر طول ، 3 متر عرض ،  3/3 متر ارتفاع مشاهده می شود .

 در داخل كفش كن ویا راهرو دو ورودی قرار دارد . یك ورودی به سمت اتاق كوچك خادم بقعه و ورودی دیگر به سمت داخل بقعه باز می شود . داخل مقبره دارای دو سطح متفاوت است . هنگام ورود به سطح اصلی چهار پله پایین تر مقبره مهدی صالح قرار گرفته است . طبقه زیرین كلاً با نمای آجر ساخته شده و طاق آن جناقی است . ارتفاع طاق روی مقبره 6/2 متر و در وسط داخل بقعه و در محدوده طبقه دوم ، نمای قبر از سنگ وگچ مشاهده می شود . روی سطوح جانبی قبر آیات 22 و23 ســـوره مباركه حشر با خط نسخ و در قالب گچ بری به زیبایی تمام حك شده است . این بقعه از شاهكارهای معماری عصر اسلامی است .

امامزاده مهدی صالح در تاریخ 5/9/1380 به شماره 4311 در فهرست بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است .

گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی

No tags for this post.