شیوه جدید شناسایی ریزترین ذرات پلاستیک در دریاها

مطالعات نشان می‌دهد که هر ساله چیزی بین 4 تا 12 میلیون تن انواع پلاستیک وارد آب دریاها و اقیانوس‌ها می‌شود. همچنین برخی پیش بینی‌ها حاکی از آن است که این میزان در طی 10 سال آینده دوبرابر خواهد شد.

با این وجود، هنوز اطلاعات زیادی در مورد اتفاقاتی که برای پلاستیک‌های شناور در آب روی می‌دهد نداریم. به تازگی دو دانشجوی کارشناسی ارشد به شیوه‌ای برای اندازه‌گیری میکروپلاستیک‌ها پرداختند که در شیوه‌های رایج ارزیابی میزان قطعات پلاستیکی در آب معمولاً به آن بی توجهی می‌شود.

این دو پژوهشگر با استفاده از یک سامانه فیلتراسیون به جمع آوری قطعات پلاستیکی در ابعاد میکرومتر در مسیر دانمارک تا دریای سارگاسو پرداختند. آنها به این ترتیب توانستند تخمین به مراتب دقیق‌تری درباره حجم پلاستیک موجود در آب دریاها داشته باشند.

پروفسور ترگل گیسل نیلسن که یکی از پژوهشگران فعال در این مطالعه بود می‌گوید: «این نخستین باری است که قطعات بسیار ریز و در ابعاد میکرومتر که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست به این وسعت مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. ما به این نتیجه رسیدیم که این میکروپلاستیک‌ها تقریبا در همه جای مسیر آبی 10 هزار کیلومتری یافت می‌شوند.»

او ادامه می‌دهد: «هم اکنون تاکید زیادی بر مطالعه پدیده وجود پلاستیک در دریاها وجود دارد. با این وجود هنوز ناشناخته های زیادی در این زمینه داریم. به همین دلیل، طراحی شیوه‌های جدید برای بررسی میزان گستردگی این مساله و نیز درک دقیق اتفاقاتی که برای پلاستیک پس از وارد شدن به دریا می‌افتد، از نیازهای ما در این خصوص است.»

این تیم پژوهشی به بررسی مناطق دریایی مختلف پرداختند. بیشترین تجمع این میکروپلاستیک‌ها در نزدیکی سواحل یعنی کانال انگلیس و نیز آزورس و همچنین گردابها در دریای سارگاسو بود.

با وجود حرکت در مناطق گسترده دارای گرداب، این تیم متوجه وجود حجم زیادی از قطعات ریز پلاستیکی در کنار قطعات درشت‌تر شد. در همه نمونه‌ها گرفته شده از این مناطق، بین 13 تا 501 قطعه میکروپلاستیک در هر متر مربع از آب وجود داشت که به معنای 1 تا 2 قطعه در هر لیتر است.

شیوه های رایج نمونه برداری از آب برای ارزیابی حجم پلاستیک‌های موجود، از تورهایی ویژه استفاده می‌کند که می‌تواند قطعات پلاستیکی بزرگتر از 300 میکرومتر بر روی سطح را جمع آوری کند. این تیم شیوه‌ای برای جمع آوری میکروپلاستیک‌ها تا عمق 5 متری در حین حرکت قایق مطالعاتی طراحی کرد. در این شیوه امکان جمع آوری قطعات پلاستیکی بین 10 تا 100 میکرو متر (یعنی حدود یک و نیم برابر قطر موی انسان) وجود دارد.

البته بررسی بیشتر نشان داد که الگوی توزیع ذرات ریز و درشت در آب دریا متفاوت است. در حقیقت، هر قدر اندازه قطعات کوچک‌تر باشد، گستره توزیع آنها بیشتر است و به عمق بیشتری نیز نفوذ می‌کنند.

نیمی از میکروپلاستیکها از جنس پلی اتیلن و پلی پروپیلن بودند که از آب سبک‌تر بوده و می‌توانند در بازه زمانی طولانی، بر روی آن شناور بمانند.

بیش از 60 درصد از قطعات پلاستیکی یافت شده بین 10 تا 100 میکرومتر قطر داشتند. این در حالی است که چشم مسلح تنها قادر به شناسایی قطعات با قطر بیشتر از 100 میکرومتر است.

در این میان، یکی از پرسش‌هایی که برای این تیم پژوهشی مطرح شد، حجم مجموع این ذرات بود که با پیش بینی اولیه آنها همخوانی نداشت. این پژوهشگران بر این باورند که شاید قطعات پلاستیکی پس از وارد شدن به آب دریاها، دچار واکنش‌های شیمیایی خاصی شده و به این ترتیب به شکلی طبیعی تجزیه شوند.

یکی دیگر از سئوالاتی که همچنان بی‌پاسخ مانده، روشن نبودن ابعاد اثرگذاری این قطعات بر روی زندگی ارگانیزم‌های دریایی نظیر ماهیان است.

این پژوهش به تازگی در در نشریه Marine Pollution Bulletin منتشر شده است.

No tags for this post.