تغییراقلیم را با درختکاری غیر اصولی تشدید نکنیم
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع با بیان اینکه هراکوسیستمی توان طبیعی خاصی دارد که اگرغیراز آن برخورد شود قطعا نابود می شود، گفت: با درختکاری در مناطقی که توان طبیعی آنرا ندارند نه تنها به هدف محیط زیستی خود نرسیده ایم بلکه تغییر اقلیم را تشدید کرده ایم.
محمد درویش روز چهارشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: هر اکوسیستمی مانند مراتع، بیابان ها، رویشگاه های جنگلی، تالاب ها و کوهستان ها برای یک توان اکولوژیکی خاص طراحی شده اند و متناسب با آن توان از پوشش گیاهی برخوردار هستند.
وی اظهار کرد: به عنوان مثال مناطق ساحلی دریای خزر به دلیل رطوبت و بارندگی های مناسب می تواند پذیرای درختانی مانند ' مازو ' و پهن برگ ها باشد که نیاز آبی بالایی دارند، به همین دلیل رشد سریعی دارند و از قدرت تولید چوب بالایی نیز برخوردارند و می توانند به یک رویشگاه جنگلی طبیعی تبدیل شوند.
مدیر کل دفتر آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: اما وقتی بخواهیم چنین رویشگاهی را با این نوع درختان آب دوست و پهن برگ در منطقه ای مانند دامغان ایجاد کنیم نه تنها به اکوسیستم محیط زیستی آن منطقه کمک نکرده ایم بلکه منابع آبی آن منطقه را نیز به تاراج برده ایم ، بنابراین یک انتخاب اشتباه می تواند منطقه ای را نابود کند.
وی افزود: همین اتفاق در بسیاری از مناطق دنیا و ایران رخ داده است یعنی با انتخاب گونه های نامناسب و طرح های درختکاری و جنگل کاری دستی نه تنها نتوانستیم به افزایش ظرفیت گرمایی ویژه و تعدیل اقلیم کمک کنیم بلکه اندوخته های آبی زیر زمینی را هم به یغما برده ایم و فشار مضاعفی را به سفره های زیر زمینی وارد کردیم.
درویش به یک تجربه شکست خورده در این زمینه اشاره کرد و گفت: طرحی با عنوان ' فلاحت در فراغت' در استان فارس اجرا شد که بر اساس آن صدها هکتار از دامنه ها، مراتع و جنگلهای ارژن منطقه به بهانه اشتغالزایی و توسعه کشاورزی به کشتزارها و باغات میوه تبدیل شد.
وی ادامه داد: اما چون آن منطقه پتانسیل تبدیل شدن به باغ را نداشت نه تنها منطقه و درختان خشک و آن همه سرمایه گذاری نابود شد بلکه نرخ فرسایش خاک نیز افزایش یافت، پوشش های طبیعی منطقه نابود شد و اکنون در حال تبدیل شدن به منشا گرد و خاک است.
درویش تاکید کرد: بنابراین باید به اکوسیستم های طبیعی احترام بگذاریم و جایی که سیستم آن بیایانی است هرگز تلاش نکنیم آنجا را به جنگل و یا برعکس تبدیل کنیم.
وی با تاکید بر اینکه باید در حفظ جنگل ها تلاش کنیم گفت: اکنون 30 درصد جنگل های زاگرس در خطر خشک شدن قرار دارد یعنی 18 میلیون اصله درخت بلوط را از دست داده ایم، 1.5 میلیون هکتار از جنگل های هیرکانی در نیم قرن اخیر کاهش یافته و در ارسباران خسارات جبران ناپذیری به رویشگاه های جنگلی وارده شده است.
درویش افزود: همچنین چندین هکتار از رویشگاه های حرا و مانگرو در جنوب کشور در خلیج فارس بر اثر غلبه تفکر سازه ای در مدیریت منابع آب مانند سد سازی ها و استقرار صنایع مختلف نابود شده است.
وی ادامه داد: بنابراین بهتر است درختکاری در جایی که پتانسیل طبیعی دارد انجام شود، البته در چند سال اخیر صدها هزار هکتار از این پتانسیل طبیعی را از دست داده ایم، به نظر می رسد اولویت درختکاری باید در همان مناطق زاگرسی، هیرکانی و ارسباران باشد و به هیچ عنوان نباید تلاش کنیم با صرف هزینه های گزاف مثلا در اطراف شهرهای بیابانی جنگل های دست کاشت ایجاد کنیم به این ترتیب سفره های آبی زیر زمینی را نابود و تغییر اقلیم را تشدید کرده ایم.
درویش اظهار کرد: درختکاری همیشه ارزش نیست بلکه باید در جایی انجام شود که پتانسیل طبیعی آن وجود داشته باشد اگر غیر این باشد خودمان باعث افزایش سرعت تغییر اقلیم و افزایش دما شده ایم.
چندی پیش نتیجه یک تحقیق نشان داد جنگل کاری هایی که با هدف مقابله با تغییرات اقلیمی انجام می شود ممکن است در نهایت منجر به گرم شدن بیشتر زمین شود، دلیل این مساله هم کاهش بازتاب زمین بر اثر جنگلکاری و تجمع گرما و ایجاد گرمایش محلی است.
این تحقیق توصیه می کند که حفظ وضعیت فعلی کاربری زمین ها، ایجاد زمینه برای کاهش تولید گازهای گلخانه ای و ایجاد زمینه تاثیرگذاری مکانیسم های طبیعی بهترین راه حل مقابله با تغییرات اقلیمی است.
