توسعه دستگاه واسط مغز و کامپیوتر کاربردی توسط پژوهشگران ایرانی

در جامعه ما افرادی هستند که به علت مشکلات مادرزادی، فلج مغزی، سکته مغزی و بیماری­های مرتبط با سیستم عصبی نظیر بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و اسکلروز چندگانه (MS) و آسیب دیدگی­های شدید مغزی و نخاعی توانایی حرکت دادن اندام های خود و حتی صحبت کردن را به طور کامل از دست داده­اند و از این موهبت­های الهی بی‏بهره هستند. واسط مغز و کامپیوتر سیستمی است که با ایجاد ارتباط مستقیم بین مغز و کامپیوتر بدون دخالت اندام­ها، می­تواند تا حدی کیفیت زندگی این افراد را ارتقا دهد.
دکتر امین مهنام، مجری پروژه طراحی و توسعه دستگاه واسط مغز و کامپیوتر کاربردی مبتنی بر سیگنال الکتریکی مغز با قابلیت پوشیدن برای استفاده روزمره گفت: در دهه­های گذشته تحقیقات بسیاری در سطح دنیا برای توسعه واسط­های مغز و کامپیوتر انجام شده است و با پیشرفت­های حاصل، این سیستم­ها در حال رسیدن به مرحله کاربردی هستند. در ایران نیز مطالعات قابل توجهی در این حوزه انجام شده است، اما این تحقیقات بیشتر به صورت تحقیقاتی و آزمایشگاهی بوده است.
مهنام افزود: هدف ما در این طرح رسیدن به یک سیستم کاربردی برای استفاده در زندگی روزمره افراد با ناتوانی حرکتی است تا با استفاده از آن بتوانند منظور خود را از طریق کامپیوتر بیان کنند و از انزوا خلاصی یابند. در واقع این سیستم با پردازش سیگنال های مغزی انتخاب فرد را از بین چند گزینه تشخیص می­دهد و به این ترتیب امکان تایپ کردن مطالب با استفاده از یک صفحه کلید نرم­افزاری بهینه برای فرد فراهم می­شود. 
عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان اظهار کرد: نوع خاصی از واسط مغز و کامپیوتر که در این طرح توسعه داده شده است، از چند منبع نوری بهره می­گیرد که در اطراف مانیتور کامپیوتر قرار دارند. به این صورت که وقتی کاربر به یکی از منابع نوری نگاه کند، سیگنال مشخصی در مغزش ایجاد می­شود که با ثبت و پردازش سیگنال مغزی انتخاب فرد از بین منابع نوری مشخص می­شود. 
وی با بیان اینکه این تحقیقات در 4 فاز انجام شده است، گفت: در فاز نخست این طرح یک سیستم ثبت بی­سیم و کم مصرف سیگنال مغز توسعه داده شد که امکان استفاده راحت از سیستم نهایی را ممکن سازد. در مرحله بعد روش­های مناسب برای پردازش سیگنال و تشخیص انتخاب فرد توسعه داده شدند و در فاز سوم نیز طراحی محیط نرم افزاری کارآمد برای بیان منظور به زبان فارسی به انجام رسید. در فاز آخر باقیمانده از این طرح قرار است این سیستم برای افراد با ناتوانی حرکتی تست شود تا مشکلات احتمالی در استفاده آنها از این سیستم برطرف شود.
مجری پروژه طراحی و توسعه دستگاه واسط مغز و کامپیوتر کاربردی مبتنی بر سیگنال الکتریکی مغز به صورت قابل پوشیدن برای استفاده روزمره خاطر نشان کرد: ارزیابی عملکرد این سیستم نشاندهنده کارآیی مناسب آن برای بیان منظور است. دستگاه­های مشابه محدودی در سطح دنیا به صورت تجاری عرضه شده است اما این سیستم ها بسیار گران قیمت هستند و امکان تهیه این دستگاه­ها برای کاربردهای فردی بسیار مشکل است و فقط امکان تایپ انگلیسی را فراهم می­کنند که برای بسیاری از کاربران ایرانی مناسب نیست. در حالی که قیمت تمام شده سیستم توسعه داده شده بسیار کمتر از نمونه­های خارجی آن است. سیستم توسعه داده شده بومی سازی و متناسب با نیازهای جامعه ما طراحی شده است و امکان تایپ فارسی را فراهم می کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به اینکه قیمت نمونه خارجی این دستگاه در حدود ده ها هزار دلار است، تصریح کرد: تا پایان سال جاری پروژه به اتمام می رسد و وارد مرحله تجاری سازی می شویم، بنابراین قیمت تمام شده به طور قطع به میزان قابل توجهی کمتر از نمونه خارجی خواهد بود و با شروع خط تولید علاوه بر جلوگیری از خروج ارز اشتغالزایی نیز ایجاد می شود.
به گزارش ایرنا از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مهنام حمایت مالی ستاد علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری را در کمک به انجام و پیشبرد این پروژه شایسته دانست و ابراز امیدواری کرد که با ادامه این حمایت ها سیستم مذکور به سرعت به فرم تجاری برای استفاده افراد با ناتوانی های حرکتی عرضه شود.

No tags for this post.