فقر پوشش گیاهی شدید در مناطق مرتعی کشور

استاد گیاه‌شناسی دانشگاه تهران ضمن اشاره به وجود 7300 گونه گیاهی موجود در کشور، چرای بی‌رویه دام و برداشت غیر اصولی از آب‌های سطحی و زیرزمینی کشور را عوامل از بین رفتن پوشش گیاهی و جنگل‌های کشور دانست و افزود: تنها راه مبارزه با گرد و غبار توسعه پوشش گیاهی منطقه و بازگرداندن منابع آبی به حالت اول است.

حسین آخانی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه ایران تنوع خاصی از نظر پوشش گیاهی دارد و وضعیت گیاهی کشور ما در قیاس با سایر کشورهای منطقه خاص است، گفت: حدود 7300 گونه گیاهی داریم که 24 درصد آنها منحصرا در محدوده جغرافیایی ایران رشد می‌کنند.

 

18 میلیون هکتار جنگل به نصف رسیده

وی با بیان اینکه چون وضعیت پوشش گیاهی گذشته ایران به طور دقیق مطالعه نشده، نمی‌توانیم وضعیت کنونی پوشش گیاهی را ارزیابی کنیم و بدانیم چه مقدار و چه چیز را از دست داده‌ایم، اظهار کرد: 50 درصد جنگل‌ها در نیم قرن اخیر از بین رفته است و حدود 18 میلیون هکتار جنگل داشتیم که به نصف رسیده است.

این گیاه‌شناس با اشاره به اینکه وجود گونه‌های مهاجم و برداشت‌های بی‌رویه در مناطق جنگل‌ها نشانگر میزان تخریب‌ها است، افزود: درحال حاضر در مناطق جنگلی بلوط زاگرس به دلیل چرای بی‌رویه و تنش آبی ایجاد شده توانایی بازسازی وجود ندارد و اگر درختی در زاگرس از بین برود به ندرت امکان جایگزینی آن وجود دارد، چون چرای بی‌رویه اجازه آن را نمی‌دهد.

به گفته آخانی فعالیت‌های تخریبی چون تبدیل جنگل‌ها به اراضی زراعی، قطع درختان برای اهداف مختلف و تنش آبی ایجاد شده باعث شده این جنگل‌ها به بیماری دچار شوند و هر سال به صورت تصاعدی جنگل‌های زاگرس از بین روند.

 

3.5 برابر ظرفیت مراتع دام در کشور وجود دارد

وی با بیان اینکه در سایر نقاط کشور خاصه مناطق مرتعی نیز وضعیت به شدت نگران‌کننده است، اظهار کرد: در ایران بین 2 دهم تا 3.5 برابر ظرفیت مراتع دام وجود دارد که این دام‌ها قبل از اینکه بسیاری از گیاهان بتوانند گل بدهند آنها را می‌خورند و نتیجه آن باعث فقر پوشش گیاهی شدید در مناطق مرتعی کشور شده است.

این عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اینکه وضعیت پوشش گیاهی مناطق بیابانی هم به شدت نگران کننده است، گفت: در عمق بیابان‌ها نیز گله‌های گوسفندان چرا می‌کنند و بقایای گونه‌های گیاهی و تنوع زیستی موجود در آن مناطق را تهدید می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه از بین بردن منابع آبی کشور در قالب ساخت سدهای بی‌رویه و برداشت بی‌رویه آب از چاه‌ها عواملی است که پوشش گیاهی کشور را به شدت در معرض خطر قرار می‌دهد، گفت: افت آب‌های زیرزمینی در کشور ما به طور متوسط در حدود 20 متر است که باعث خشکی زمین و از بین رفتن جنگل‌ها و عدم دریافت رطوبت کافی در ریشه گیاهان و فقیر شدن آنها شده است.

آخانی با تاکید بر اینکه تنها راه مبارزه با گرد و غبار توسعه پوشش گیاهی منطقه است، اظهار کرد: در ایران گرد و غبار کانون‌های مختلفی دارد و این گرد و غبار از تالاب‌های خشک شده، زمین‌های کشاورزی که به صورت غیر اصولی شخم زده می‌شوند و مراتعی که تخریب شده و پوشش گیاهی آن فقیر می‌شود نشأت می‌گیرد. بنابراین هیچ چاره‌ای جز تقویت پوشش گیاهی نداریم و برای این کار تنها راهکار درست این است که منابع آبی را به حالت‌های طبیعی برگردانیم و اجازه جاری شدن آب به رودخانه‌ها را بدهیم.

به گفته وی، رودخانه‌ها چون رگ‌های خونی می‌مانند که اقصی نقاط یک اکوسیستم را آبیاری می‌کنند که اگر به وسیله سد جلوی آنها را بگیریم باعث مرگ اکوسیستم‌هایی می‌شویم که پایین دست رودخانه قرار گرفته‌اند.

No tags for this post.