ریزش مو،خشکی بدن،ترک خوردگی لبها، سفیدی ناخنها و صدها نشانه ظاهری در بدن گواه ضعف وکمبود در یکی از عناصر مورد نیاز بدن است و نیاز به بررسی دارد. البته تشخیص ظاهری این کمبودها توسط افراد عادی و غیر متخصص کار صحیحی نیست واین کار تنها از عهده متخصصین برمی‌آید ولی متأسفانه اغلب شاهد رواج باورهای غلطی پیرامون این موضوع هستیم که تنها با بالابردن سطح آگاهی‌های علمی افراد می‌توان از آنها جلوگیری کرد.
دکتر احمدرضا درستی ،عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران دراین خصوص گفت: سیزده نوع ویتامین وجود دارد که چهار نوع از آن محلول در چربی است و به ویتامینهای آدیک«آ. د،ای،کا» معروفند.9 نوع ویتامین محلول در آب هم وجود دارد که ویتامین بی یکی از آنها است و بقیه شماره‌هایی از ویتامین بی است مانند بی 1،بی2 و…. . کمبود و بیشبود هریک از این ویتامینها در بدن عوارضی به همراه دارد.علاوه بر این ویتامینها ما حدودا 18 ماده معدنی داریم که باید از راه غذا دریافت بشوند و کمبود و بیشبود این مواد هم عوارضی دارد.پروتئین، کربوهیدرات و چربیها هم که به عنوان درشت مغذی شناخته می‌شوند درصورت کمبود مشکلاتی برای سلامت به همراه دارند.
عوارض کمبود ویتامیتها
این متخصص تغذیه افزود: بطور مثال کمبود ویتامین آ در ابتدا عوارض پوستی خود را ظاهر می‌نماید. علاوه بر این عوارض ،مشکلات بینایی و چشمی هم بر اثر کمبود این ویتامین ایجاد می‌شود. لیکن آنچه افراد در وهله نخست متوجه می‌شوند،عوارض پوستی است. در این حالت پوست سفید و دانه دانه می‌شود و رفته به رفته ملتهب شده و غشاء را درگیر میکند و این مسأله منجر به لطمه به بینایی فرد می‌شود و اگر در کودکان ایجاد شود رشد را کاهش می‌دهد . لازم به ذکر است افزایش غیرطبیعی آن در بدن هم عوارضی دارد و این مشکل متوجه کسانی است که اقدام به مصرف بی رویه مکملها می‌کنند که گاه منجر به مرگ هم می‌شوند.
کمبود ویتامین بی 2 در بدن عوارض شدیدی به همراه دارد ؛ ترک لبها،زخم گوشه لب وقرمزی و تورم دهان و زبان از نشانه‌های ظاهری این کمبود است. البته این مسأله عوارض عصبی هم ایجاد میکند که ممکن است افراد کمتر متوجه آن شوند. ویتامین بی 1«تیامین» عوارض شدیدی ایجاد میکند؛ فلج شدن عضلات بدن و عدم کنترل فرد بر عضلات و بیماری بری بری بر اثر این کمبود ایجاد می‌شود که گاهی خطر مرگ هم به همراه دارد. کمبود ویتامین دی دردرازمدت منجر به بدشکلی اندام در کودکان و پوکی استخوان در بزرگسالان می‌شود ولی به ظاهر دندانها لطمه جدی وارد نمی‌کند.
سفیدی ناخنها دلیل کمبود کلسیم نیست
وی در ادامه گفت: اگر ویتامین کا در بدن کاهش یابد،به دلیل عدم انعقاد مناسب خون و بدنبال آن خونریزی، ممکن است در حالت شدید آن منجر به مرگ فرد شود. کمبودسایر ویتامینها در بدن همراه با علائمی نظیر ضعف در عملکرد اعصاب و عضلات خود را نشان می‌دهند، لذا اگر افراد تنها بخواهند از روی ظاهر کمبود ویتامینها را بشناسند باید به متخصص مربوطه مراجعه کنند زیرا در غیر اینصورت دچار اشتباه خواهند شد. بطورمثال باور غلطی وجود دارد که برخی از افراد گمان می‌کنند، سفیدی ناخن دلیلی بر کمبود کلسیم است ، درحالیکه اگر رشد ناخن به حدی زیاد باشد که مواد مغذی مورد نیاز برای رشد به آن نرسد این سفیدی ها بر روی ناخنها ایجاد می‌شود و در دوره رشد کودکان این مسأله عمومیت دارد و زمانیکه افراد بزرگسال می‌شوند این حالت کمتر ایجاد می‌شود. کمبود کلسیم بیش از آنکه بر روی ناخن اثر بگذارد علائم مخفی دارد و منتهی به پوکی و نرمی استخوان می‌شود و افراد عادی نمی‌توانند آن را تشخیص دهند
زخم گوشه لب
کمبود دریافت سدیم در بدن ممکن است منجر به ضعف عملکرد قلب وسیستم اعصاب مرکزی شود و کمبود پتاسیم در مواردی ایجاد پرفشاری خون میکند. این موارد علائمی نیستند که افراد به خودی خود و از روی ظاهر بتوانند متوجه آنها شوند.تنها کمبود آهن است که با پریدگی رنگ و کمرنگ شدن لبها و سفیدی زیرچشم تاحدودی مشخص می‌شود.علائم متعددی در مورد کمبود ویتامینها و عناصر ضروری بدن وجود دارد ولیکن بیشتر آنها علائمی بالینی نیستند و شامل عوامل بیوشیمی و عملکردی می‌شوند ومتخصصان تنها قادر به شناسایی این نشانه‌ها هستند.
این استاد دانشگاه ضمن تآکید این نکته که افراد نباید صرفا با مشاهده چند نشانه ظاهری اقدام به مصرف مکمل برای جبران کمبود های تغذیه ای خود کنند اظهار داشت: هریک از این نشانه‌ها ممکن است دلایل دیگری داشته باشند. بطورمثال زخم گوشه لب می‌تواند بر اثر بیماریهای ویروسی هم حادث شود. اینکه بالافاصله هرفردی با ایجاد یک زخم در گوشه لب گمان کند کمبود ریبوفالوبین داشته و درصدد جبران این کمبود برآید ،قطعا کار اشتباهی است.
کمبود ویتامین دی وخطر ابتلا به سرطان
وی درخصوص شیوع کمبود ویتامین دی در کشورعنوان کرد: متأسفانه یکی از کمبودهای جدی افراد در کشور کمبود ویتامین دی است که نقش شناخته شده‌ای درابتلا به سرطان دارد. لازمه جبران این کمبود قرار گرفتن فرد در زیرنور مستقیم خورشید به مدت بیست دقیقه بدون شیشه وکرمهای پوستی است. البته در آب و هوای آلوده شهر تهران این مدت زمان بهتر است به نیم ساعت افزایش یابد.در کشور ما به دلیل پوشش زیاد مردم و قرار گرفتن در محیطهای بسته در طی روز میزان جذب این ویتامین کاهش می‌یابد. علت دوم این کمبود مربوط به تغذیه ناصحیح مردم است. بخشی از این ویتامین با مصرف غذاهای دریایی رفع می‌شود و اغلب مردم از این گروه غذایی به میزان کم استفاده می‌کنند. پیشنهاد می‌شود در هفته دو تا سه بار از این گروه غذایی استفاده شود
مصرف خودسرانه روی و خطر ابتلا به کم خونی
وی درخصوص مصرف خودسرانه ویتامینها گفت: روی در کودکان برای رشد سلولی و ترمیم زخم و افزایش اشتها به شدت ضرورت دارد.اگر فردی به حد کفایت این عنصر را دریافت نکند، کم اشتها شده و پوست و موی او دچار آسیب خواهد شد و در نهایت به لحاظ جسمی رنجور می‌شود.با تمام وجود اگر فردی گمان کند که این کمبود را دارد و اقدام به مصرف قرصهای روی کند، اگر این مصرف بیش از حد نیازش باشد ،دچار مسمومیت می‌شود واین مسمومیت سبب کاهش جذب آهن و کلسیم بدن می‌شود و فرد دچار کم خونی می‌شود. لذا توصیه می‌شود افراد از مصرف هر نوع مکمل و ویتامینی به صورت خودسرانه و با مشاهده علائم ظاهری خودداری کنند.
گزارش: اعظم صفائی
No tags for this post.