نقش زمین در شکست پوسته خارجی ماه
کشش ناشی از جاذبه کره زمین در حال ایجاد تغییرات در سطح کره ماه است و هم اکنون باعث بوجود آمدن شکاف ها و شکست هایی در سطح پوسته این قمر زمین شده است. همان گونه که ماه باعث ایجاد پدیده جزر و مد در کره زمین می شود زمین نیز نیروی متقابلی به ماه وارد می سازد. محققان پیش از این نیز از وجود چنین پدیده ای آگاه بودند اما هم اکنون شکست های ناشی از این نیرو را در سطح کره ماه یافته اند.
به گفته توماس واتر، محقق فعال در زمینه سیاره ها در موزه موسسه ملی هوا و فضا , ما تا پیش از این از وجود رابطه نزدیک میان ماه و کره زمین آگاه بودیم اما مطلب غافل گیر کننده، اثرگذاری زمین در شکل گیری کره ماه است.
محققان داده های بدست آمده از مدارگرد لونار که توسط سازمان ناسا در سال 2009 میلادی به مدار ماه فرستاده شده بود را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دادند. در سال 2010 بوسیله داده های استخراج شده توسط این فضاپیما محققان دریافتند که ماه در حال کوچک شدن است. عکس های با کیفیت ارسال شده از ماه حاکی از بوجود آمدن شکست های دایروی شکل و تخت در سطح این کره بر روی صخره ها و سراشیبی ها بود. به اعتقاد محققان در آن زمان این شکست ها در اثر سرد شدن نواحی بسیار داغ داخلی ماه و منقبض شدن آن و در نتیجه بوجود آمدن این شکست ها در سطح پوسته جامد و صلب ماه است.
بعد از گذشت چیزی در حدود 6 سال از تصویر برداری از سطح ماه نزدیک به 4/3 سطح این کره عکس برداری شد. مدارگرد لونار طی این دوره موفق به کشف 3200 شکست در سطح ماه شد. صخره های موجود در سطح ماه با داشتن چندین متر ارتفاع و گستردگی نزدیک به 10 کیلومتر یکی از ویژگی های معمول تکتونیکی سطح این کره به حساب می آیند. تحقیقات پیشین نشان دهنده عمر 50 میلیون ساله این صخره ها و تغییر شکل دائمی آن ها بود.
اگرتنها عامل موثر در شکل گیری شکست ها پدیده سرد شدن قسمت های داخلی ماه بود جهت گیری این صخره ها باید شکلی تصادفی و غیر معمول می داشت اما در واقعیت این طور نیست. گفتنی است که الگویی خاص در شکل گیری شکست های موجود وجود دارد و این مطلب نشان دهنده وجود عامل تعیین کننده دیگری در شکل گیری این شکست هاست. این عامل همان جاذبه کره زمین است. نیروی جزر و مدی زمین به طور یکنواخت در سطح ماه عمل نمی کند اما اثر گذاری بیشتری روی نواحی مرتفع و یا کم عمق این کره دارد. به همین دلیل جهت گیری بیشتر شکست ها در قسمت استوایی ماه و در مناطق با ارتفاع کم و متوسط از سمت شمال به جنوب بوده و در نواحی قطبی این کره شکست ها در نواحی مرتفع و از سمت غرب به شرق هستند.
در صورتی که این شکست ها همچنان فعال باشند گسل های کم عمقی در سطح ماه به وقوع خواهند پیوست. این واقعه به ویژه زمانی که اثر جزومدی زمین در حالت بیشینه قرار دارد اتفاق خواهد افتاد. دانشمندان در آینده خواهند توانست تا با استفاده از لرزه نگارهای پیشرفته خود این زلزله ها را ثبت کنند.
No tags for this post.
