حل مساله با کمک علم در مریخی
فیلم مریخی (The Martian) به کارگردانی ریدلی اسکات و بازی بازیگرانی چون مت دیمون، جسیکا چستن، جف دانیلز، شان بن، کریستین ویگ و کیت مارا، هم‌اکنون روی پرده سینماهای جهان در حال اکران است.
این فیلم که از داستانی به همین نام از اندی وییر، اقتباس شده است به داستان فضانوردی به نام مارک واتنی می‌پردازد که در سومین گروه فضانوردانی که برای کاوش به مریخ رفته‌اند، در روزهای آغاز سفر خود، به دلیل وقوع توفانی مریخی ناچار به توقف ادامه مأموریت و بازگشت به مدار می‌شوند تا ازآنجا به‌سوی زمین بازگردند. دراین‌بین مارک واتنی (با بازی مت دیمون) به دلیل برخورد بخشی از آنتن ارتباطی اقامتگاه با بدنش از گروه جدا می‌شود و همه فرض را بر مرگ او می‌گذارند. بقیه خدمه به سمت زمین بازمی‌گردند، ناسا در عزای فضانورد قربانی خود است و زمین در بهت یکی از بزرگ‌ترین تراژدی‌های فضایی. در این میان تنها نکته فراموش‌شده این است که در اثر رویدادی که بیشتر به معجزه شبیه است، آنتنی که به بدن واتنی فرورفته بود به دلیل خونریزی او و جو رقیق بیرونی نوعی عایق را به وجود آورده و مارک واتنی از این برخورد جان سالم به دربرده و زنده مانده است.
او بدون امکان ارتباطی روی مریخ مانده است و چند سالی تا اولین سفینه‌ای که بتواند برای نجات او عازم مریخ شود – اگر اصولاً زمین متوجه زنده ماندن او بشود- فاصله است. در این مدت او باید روی سیاره‌ای مرده و سترون، با ابزار محدودی که در اختیار دارد دست به تلاش برای بقا بزند؟ سعی کند زنده بماند، غذا تولید کند، با زمین ارتباط برقرار کند و در مقابل هزاران مساله کوچک و بزرگ دیگر پیش‌بینی‌نشده راه‌حل‌های ابتکاری پیدا کند.
از سوی دیگر زمانی که زمین متوجه زنده ماندن او می‌شود باید برخلاف تمام رویه‌های استاندارد و آزموده شده موجود دست به ابتکار بزند و با انعطاف و خطرپذیری دنبال راه‌حل‌هایی باشد که او را نجات بدهد.
کتاب اندی وییر که با ترجمه حسین شهرابی توسط انتشارات تندیس منتشر شده و در بازار موجود است، به دلیل وابسته بودن به رویکردها و روش‌های علمی بود که مورد استقبال جهانی قرار گرفت. وییر که برنامه‌نویس رایانه‌ای بود، به دلیل علاقه شخصی‌اش و با مطالعات شخصی توانسته بود تصویری واقع‌گرایانه از سفر میان‌سیاره‌ای و اقامت موقت روی مریخ را به تصویر بکشد. فیلم هم با وعده وفاداری به علم ساخته شد و تا حد زیادی توانسته است این وفاداری را حفظ کند.
بنابر ضرورت‌های روایی سینمایی، فیلم با کتاب اختلاف‌هایی دارد و در مواردی ازنظر دقت علمی در رده پایین‌تری از کتاب قرار می‌گیرد اما درعین‌حال یکی از جذاب‌ترین فیلم‌های سال‌های اخیر درزمینه مأموریت‌های واقع‌بینانه فضایی شمرده می‌شود.
درباره جزییات این فیلم و تطابق آن با واقعیت‌های علمی زمانی که فیلم برای نمایش خانگی (DVD) منتشر شد (ژانویه 2016) مفصل‌تر خواهیم نوشت تا بیننده‌ها بتوانند پس از دیدن فیلم و بدون آنکه نگران لو رفتن داستان باشند به مقایسه دقیق علمی رویدادهای آن بپردازند.
اما مهم‌تر از این جزییات روایت فیلم است. فیلم جشن‌نامه‌ای شورمندانه برای گرامی داشت حل مساله است. داستانی که در مریخ اتفاق می‌افتد و اتفاقاً در مقیاس کوچک‌تر در جریان مأموریت آپولو 13 در مقیاسی دیگر اتفاق افتاده بود (داستان آپولو 13 یکی از موارد الهام نویسنده این کتاب بوده است) فقط رویدادی مختص فضا نیست.
ایده‌های مواجهه با مساله و جستجوی راه‌حل‌های ممکن، کمک گرفتن از علم و روش‌های علمی و اینکه در بحرانی‌ترین لحظات به‌جای تسلیم شدن و تن دادن به قضا و قدر، برای حل مساله دست‌به‌کار شویم، روایت اصلی داستان است.
مریخی داستان شورمندی ذهنی کنجکاو و ناآرام است که می‌خواهد در برابر مسائلی که دنیا در پیش رویش می‌گذارد به بهترین شیوه ممکن راه‌حلی پیدا کند
اگر فرصت کردید مریخی را ببینید و کتاب آن را بخوانید و خود را در ماجراجویی شگفت‌انگیزی شریک کنید که علم یکی از قهرمانان اصلی آن است.
پوریا ناظمی / روزنامه نگار علم
No tags for this post.
