بر اساس اظهارات اهالی محل این بقعه متعلق به شخصی به نام آقا سید محمد معروف به پیر جارسوز ، مشهور به پیر برحق می باشد و بنا به شواهد و قرائن اهالی به آن بسیار معتقد هستند. بر اساس برخی روایات تاریخی ، این مجموعه دارای قدمتی قریب 700 سال است . االبته در برخی منابع نیز ذکر شده كه این بنا در گذشته به عنوان آتشكده استفاده می‌شده است که در این صورت قدمت بنای فوق به دوران پیش از اسلام منتشب خواهد شد . بر این اساس پس از اسلام ، جمعی از عرفا این مكان را برای عبادت و عبودیت بر می‌گزینند و پس از وفات در همین محل به خاك سپرده می‌شوند . لازم به توضیح است که هنوز در اخل این مجموعه آثاری از قبور پا برجاست که می تواند به این افراد تعلق داشته باشد . گنبد آن از نوع دو پوشه‌ای و مصالح آن آجر است. وجود گچبریهای داخل ساختمان با تزئینات نقاشی و مزین به خط كوفی، جلوه خاصی به آن بخشیده است.
پلان این بنا از خارج به صورت چهار ضلعی و از داخل چلیپایی است . پلان چهار ضلعی از طریقه یك مصطبه هشت ضلعی در خارج و چهار فیلپوش ، به هشت ضلعی تبدیل شده و گنبدی آجری و دو پوسته بر روی آن ساخته شده است . وجود گچبری های داخل ساختمان در قسمت فیلپوش ها و طاق های تزئینی و تزئینات نقاشی و مزین به خط كوفی به بنا زیبایی خاصی بخشیده و جز تزئینات منحصر به فرد این بقعه به شمار می رود .
نمای خارجی بنا كلاً از آجر بوده و فاقد تزئینات است و در هر ضلع بنا در دیوار و مصطبه گنبد دو نورگیر كار گذاشته شده كه امروزه آن ها را بسته اند . ورودی اصلی بنا از ضلع جنوبی بوده كه این ورودی نیز امروزه مسدود شده است .
در هر ضلع از داخل بنا به جز جبهه ورودی ، یك فرورفتگی طاق دار دیده می شود كه یكی از آنها محراب مانند بوده و كاملاً با كاشی جدید پوشیده شده است . نمای داخلی بقعه از گچ اندود شده و از كف به ارتفاع یک و نیم متر با كاشی های جدید به رنگ فیروزه ای و لاجوردی مرمت شده است . در اضلاع شمالی و شرقی بر روی دیواره های خارجی پنج قاب مستطیل شكل آجری از پائین تا شروع مصطبه اجرا شده است .
بنای پیر جارسوز در تاریخ 1/1/1345 به شماره 491 در فهرست بناهای تاریخی ایران به ثبت رسیده است .
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.