شینا انصاری در گفت و گو با ایرنا افزود: اکنون پایش های سازمان محیط زیست در 17 ایستگاه نمونه برداری رودخانه ارس شامل پنج ایستگاه آذربایجان غربی، هفت ایستگاه آذربایجان شرقی و پنج ایستگاه در اردبیل به طور فصلی انجام می شود. وی اظهار کرد:وجود منابع آلاینده صنعتی در بالا دست مانند معادن مس، مولیبدن، سدهای باطله ( مکان هایی برای جمع آوری و نگهداری پساب ها و مواد باطله کارخانه های فرآوری مواد معدنی)، تخلیه باطله معدنی و پساب به رودخانه ارس، همچنین فعالیت های کشاورزی و بقایای سموم و کودهای شیمیایی و فاضلاب های خانگی و زهاب های کشاورزی از عوامل بالقوه تهدید کننده این رودخانه محسوب می شوند.
انصاری تاکید کرد: پایش رودخانه مرزی ارس به طور مستمر و منظم در سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل انجام و کوچکترین تغییر شرایط زیستی آن مورد بررسی دقیق قرار می گیرد.
وی گفت: از زمستان سال 1392 کمیته مشترک دو کشور ایران و ارمنستان برای تهیه و تدوین برنامه پایش رودخانه ارس تشکیل شد و برنامه ریزی برای پایش آلاینده های این رودخانه مهم و حساس از نظر اکولوژیکی شامل انتخاب مکان ایستگاه ها، تعیین شاخص های نمونه برداری و دفعات آن مورد بررسی قرار گرفت.
انصاری افزود: یکی از اقدامات مهم انجام شده در دو سال اخیر توسط سازمان حفاظت محیط زیست تجهیز آزمایشگاه های استان های مرزی به دستگاه های خاص برای سنجش پارامترهای فلزات سنگین و سموم بوده به طوری که در سال گذشته دو دستگاه GC برای پایش سموم و یک دستگاه جذب اتمی برای پایش فلزات سنگین رودخانه ارس اختصاص یافت.
وی ادامه داد: این درحالی است که تا قبل از سال 92 به دلیل نبود امکانات آزمایشگاهی، نمونه برداری ها و آنالیز پارامترهای خاص توسط وزارت نیرو انجام می شد.
مدیرکل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست گفت: از اقدامات دیگر نصب و راه اندازی ایستگاه های پایش آنلاین در رودخانه ارس بود که امسال در هفته دولت سیستم پایش آنلاین رودخانه ارس در استان اردبیل شهرستان پارس آباد افتتاح شد که قابلیت پایش برخط پارامترهای فیزیک وشیمیایی رودخانه را دارد، همچنین سیستم پایش آنلاین رودخانه در سال گذشته برای استان آذربایجان شرقی نیز خریداری شده است.
وی افزود: در مهرماه سال گذشته نشست دو جانبه وزرا و مسوولان عالی رتبه حفاظت محیط زیست کشورهای ایران و ارمنستان برگزار شد، در این نشست با توجه به اهمیت موضوع پایش زیست محیطی رودخانه ارس، مقرر شد در چهارچوب کمیته مشترک کاری پایش رودخانه ارس به طور مستمر انجام شود.
انصاری گفت: بهبود کیفیت آب های مرزی میان ایران و ارمنستان از جمله رودخانه ارس از دیگر مواردی است که دو کشور بر سر آن توافق کردند و قرار شد با راه اندازی ایستگاه های پایش و سنجش در تمام طول مسیر رودخانه ارس آلودگی هایی مانند جیوه، منگنز، کادمیوم، مولیبدن و دیگر فلزات سنگین پایش شود.
وی ادامه داد: یکی از موارد مهم با توجه به وجود منابع آلاینده در ارمنستان، تجهیز صنایع این کشور به نصب سیستم های پایش آنلاین است که با راه اندازی یک سامانه مانیتورینگ آنلاین، هر دو طرف ایرانی و ارمنی از نبود آلایندگی این صنایع و سیستم های بازچرخانی آب که بر روی سدهای باطله نصب شده اند اطمینان حاصل کنند.
انصاری افزود: همچنین در این نشست، مذاکراتی در خصوص اجرای فعالیت مشترک برای اتخاذ تمهیدات مدیریتی و کنترل آلودگی ها و بهبود روش های بهره برداری از معادن و سدها انجام شد که توسط دفتر آب و خاک سازمان محیط زیست در حال پیگیری است.
وی گفت: با توجه به احتمال ورود آلودگی ها از سمت کشور آذربایجان به رودخانه ارس مانند ورود فاضلاب های خانگی از نخجوان ضرورت دارد این موضوع هم مشابه با ارمنستان از طریق مراجع بین المللی پیگیری شود.
چندی پیش کاظم سجادی مدیرکل امور ایرانیان خارج از کشور وزارت امور خارجه در نشست بررسی راهکارهای توسعه همکاری های آذربایجان شرقی با ارمنستان، با ا ظهار نگرانی از وضعیت آلودگی رودخانه ارس، بر رفع و حل و فصل مشکلات زیست محیطی این رودخانه مرزی میان ایران و ارمنستان تاکید کرده بود.
به گفته وی؛ متاسفانه طی سال های اخیر ورود پساب های صنعتی از کشور ارمنستان به رودخانه ارس موجب بروز مشکلات عدیده زیست محیطی شده که برای بخش های مختلف کشاورزی و بهداشتی منطقه بسیار نگران کننده است.
*** رود خانه ارس
ارس یکی از طولانی ترین رودخانه های داخلی ایران با آبهای خروشان است که به دلیل آلودگی در مسیر خود به دومین چالش بزرگ زیست محیطی منطقه شمال غرب پس از دریاچه ارومیه تبدیل شده است.
این رودخانه به طول هزار و 72 متر مرز بین ایران با جمهوری های آذربایجان و ارمنستان را تشکیل می دهد.