سازمان محیط‌زیست به تعهداتش عمل کرده است
در این روز باهدف حفظ این لایه حیات‌بخش برای ما و نسل‌های آینده برنامه‌هایی در نظر گرفته می‌شود که بیانگر لزوم توجه به حفظ لایه ازن است.
دکتر یوسف رشیدی، عضو هیات علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی و کارشناس ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت، با اشاره به این موضوع گفت: ازن گازی است كه از سه اتم اكسیژن تشکیل‌شده است. این گاز در فاصله 15تا 40 كیلومتری سطح زمین لایه‌ای فیلتر مانند تشكیل می‌دهد كه از ورود اشعه خطرناك فرابنفش به درون جو زمین جلوگیری می‌کند. ضخامت این لایه در صورت فشرده شدن فقط 2 تا 3میلی‌متر است كه بر فراز استوا ضخیم‌تر از قطبین زمین است. گازهای مخرب لایه ازن به‌طور عمده از صنایع برودتی و سردکننده‌ها، صنایع ابر و اسفنج سازی، بخش دفع آفات كشاورزی، دستگاه‌های تهویه مطبوع، کپسول‌های اطفای حریق و افشانه‌های حلال و پاک‌کننده قطعات الكترونیكی متصاعد می‌شوند و تا ارتفاع 40كیلومتری صعود می‌کنند.
کارشناس ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت افزود: مهم‌ترین این مواد كلروفلوروكربن‌ها یا CFCها هستند. تركیبات مشابهی مانند هیدرو كلروفلوروكربن‌ها یا HCFC كه به‌طور كامل هالوژنه نیستند و در تركیب آن‌ها هیدروژن هم وجود دارد، نسبت به CFCها و هالون‌ها اثر تخریبی کمتری بر لایه ازن دارند زیرا هیدروژن، موجب كاهش زمان حضور آن‌ها در اتمسفر می‌شود
.
وی تصریح کرد: هالون‌ها كه در کپسول‌های آتش‌نشانی برای اطفای حریق به كار می‌روند هیدروکربن‌های هالوژنه هستند و قدرت تخریب آن‌ها بسیار بالاست. بنابراین از دیدگاه صنعتی، موادی ایده آل محسوب می‌شوند درحالی‌که پایداری این مواد موجب دوام آن‌ها در اتمسفر و انتقال به استراتوسفر و درنهایت تخریب لایه ازن می‌شود.
دکتر یوسف رشیدی درباره پایبندی ایران به تعهدات مصوب در پروتکل مونترال افزود: اگر به آمارها و اطلاعات اعلام‌شده درباره مصرف مواد مخرب لایه ازن نگاهی بیندازیم، متوجه خواهیم شد سال1383 حدود 3471تن ترکیبات كلروفلوروكربن، 2169تن کربن تتراکلرید و 386تن متیل کلروفور در ایران استفاده می‌شد؛ اما بعد از اقداماتی که کشورهای عضو پروتکل مونترال انجام دادند، طبق اطلاعاتی که سازمان محیط‌زیست ایران منتشر کرد، این ارقام کاهش پیدا کرد تا جایی که ترکیبات تتراکلرید کربن از 2169تن در سال83 به مقدار 11تن در سال85 کاهش یافت و بعدازآن مصرف این مواد به صفر رسید. همچنین استفاده از ترکیبات كلروفلوروكربن‌ها در سال89 به 21تن رسید و از سال91 تا93 هیچ‌گونه کاربرد و مصرفی از آن گزارش نشده و استفاده از این ترکیبات به صفر رسیده است.
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی گفت: با این اتفاق ایران نشان داد در این پروتکل به تعهداتش عمل کرده و سازمان حفاظت از محیط‌زیست کار خود را به‌خوبی انجام داده است؛ اما نکته مهم این مسئله بحث جهانی آن است که باید کشورها در این زمینه اقدامات مؤثری انجام دهند.
دکتر یوسف رشیدی درباره فعالیت‌های ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت برای نجات لایه ازن گفت: در ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت، تمرکز اصلی بر موضوع کاهش مصرف سوخت و انتشار آلاینده‌هاست. همان‌طور که می‌دانید برخی ترکیبات مخرب لایه ازن تأثیر گرمایشی هم دارند. گاز co2 در روند گرمایش زمین مؤثر است، این موضوع ازجمله مباحثی است که در ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت موردتوجه قرارگرفته است. عمده اقداماتی که در ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت انجام‌شده بیشتر به حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در بحث کاهش مصرف انرژی معطوف بوده است.
وی افزود: امیدواریم ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت بتواند در بخش حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان که در زمینه تولید ترکیبات جایگزین مواد مخرب و به‌کارگیری و معرفی آن‌ها به صنایع فعالیت می‌کنند، نقش حمایتی خود را به‌خوبی ایفا کند.
دکتر یوسف رشیدی کارشناس ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت، در پاسخ به این‌که آیا حفره‌های لایه ازن قابل‌ترمیم است، به خبرنگار سینا پرس گفت: اگر كشورهای عضو كنوانسیون وین و پروتكل مونترال به تعهدات خود عمل كنند و مصرف مواد مخرب لایه ازن را طبق برنامه حذف كنند، چرخه طبیعی تشكیل ازن به حالت طبیعی خود بازمی‌گردد و حفرات لایه ازن ترمیم می‌شود، البته در شرایط مناسب و مساعد دست‌کم 50سال طول می‌کشد تا این حفره‌ها ترمیم شوند.
وی درباره بیماری‌هایی که با تخریب لایه ازن افزایش می‌یابد، توضیح داد: لایه ازن به‌عنوان سپر محافظ گیاهان، حیوانات و انسان‌ها در برابر تابش پرتو فرابنفش خورشید عمل می‌کند و از برخورد طول‌موج‌های كشنده آن به زمین جلوگیری می‌کند، اگر این تشعشعات توسط ازن جذب نشود یا از حفرات ایجادشده عبور كند، موجب آفتاب‌سوختگی، ابتلا به سرطان پوست و آب‌مروارید می‌شود و می‌تواند با تضعیف سیستم ایمنی بدن، مقاومت افراد را در برابر بیماری‌ها كاهش دهد یا با ایجاد تغییر در DNA، موجب بروز سرطان پوست شود. علاوه بر این، پرتوهای فرابنفش می‌تواند موجب كندی رشد گیاهان و صدمه به ساختار ژنتیكی موجودات زنده شود و در مزارع برنج با از بین بردن باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن به كاهش محصول منجر شود. پرتو فرابنفش A توسط لایه ازن جذب نمی‌شود و درنتیجه به‌طور عمقی وارد پوست بدن و ایجاد پیری زودرس می‌شود. پرتو فرابنفش B، خطرناک‌ترین نوع این پرتوها هست كه تا حد زیادی در اعماق آب نفوذ می‌کند و بنابراین می‌تواند فیتوپلانکتون‌ها و سخت‌پوستان شناور در سطح دریاها را نابود كند. این موجودات اجزای اولیه زنجیره غذایی دریاها را تشكیل می‌دهند و به‌طور عمده در آب‌های قطب جنوب زندگی می‌کنند. با نابودی این موجودات كه غذای اصلی ماهی‌های بزرگ‌تر هستند، نه‌تنها زنجیره غذایی دریاها گسسته می‌شود بلكه انسان نیز به‌عنوان مصرف‌کننده نهایی، با كمبود غذاهای دریایی مواجه می‌شود.
No tags for this post.
