ازن، چتری در برابر پیامدهای زیست‌محیطی
این لایه با جذب 95تا9/99درصد از پرتوهای فرابنفش خورشید، موجب می‌شود ادامه زندگی بر روی کره زمین امکان‌پذیر شود. درواقع لایه ازن پرتوهای پرانرژی فرابنفش را جذب کرده و آن‌ها را به شکل پرتوهای فروسرخ درآورده و به سطح زمین می‌فرستد. در این فرایند شیمیایی، پرتوهای فرابنفش به مولکول اکسیژن برخورد کرده و پیوند میان مولکول‌های اکسیژن را می‌شکند. اتم‌های حاصل با مولکول اکسیژن دیگری واکنش نشان داده و مولکول ازن را تشکیل می‌دهند. سطح ازن با تغییر فصل‌ها، وزش باد و تغییرات خورشید تغییر می‌کند.
پرتوهای فرابنفش خورشید در دو گروه A و B طبقه‌بندی می‌شوند. این پرتوها در صورت رسیدن به سطح زمین بر موجودات زنده و محیط‌زیست اثر منفی می‌گذارند. پرتو فرابنفش A می‌تواند موجب ایجاد سرطان پوست، آب‌مروارید چشم، پیری زودرس، آسیب رساندن به سیستم ایمنی بدن می‌شود. علاوه بر این، این اشعه خطرناک بر ساختار گیاهان نیز اثر منفی گذاشته و موجب کندی رشد آن‌ها می‌شود.
پرتوهای فرابنفش همچنین به ساختار ژنتیکی موجودات زنده صدمه وارد کرده و در مزارع برنج و دیگر محصولات کشاورزی با از بین بردن باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن موجب کاهش محصول می‌شود.
پرتو فرابنفش B خطرناک‌ترین نوع این پرتوهاست. این پرتو تا حد زیادی در اعماق آب نفوذ می‌کند و می‌تواند فیتوپلانکتون‌ها و سخت‌پوستان شناور در سطح دریاها را نابود کند. این گیاهان و موجودات آبزی در نزدیكی سطح آب وجود دارند و اجزای اولیه زنجیره غذایی موجودات دریایی را تشکیل می‌دهند. درواقع این موجودات در معرض تشعشات خورشیدی قرار دارند و كاهش تولید آن‌ها عواقب زیادی را به دنبال خواهد داشت چراکه این جانوران به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم غذای همه ماهی‌ها را تأمین می‌کنند. در این زنجیره علاوه بر موجودات دریایی بزرگ، موجودات دیگر و حتی انسان‌ها که مصرف‌کننده نهایی محصولات دریایی هستند نیز دچار مشکل شده و با کمبود غذاهای دریایی مواجه می‌شوند. وجود لایه ازن تا حد زیادی این پیامدها را کاهش می‌دهد.
مطالعات و پژوهش‌های محققان نشان داده است، درصورتی‌که 25درصد لایه ازن تخریب شود، 10درصد آبزیان طبقه فوقانی دریاها و 25درصد آبزیان سطحی نابود خواهند شد. متأسفانه بر اساس تحقیقات انجام‌شده، بالا رفتن میزان جذب اشعه فرابنفش از طریق ازدیاد سلول‌های رنگی در گیاهان و جانوران هم نمی‌تواند از این نابودی جلوگیری کند.
No tags for this post.
