مسیر مدیریت طرح های کلان ملی با دستورالعمل جدید شورای عتف آسان تر شده است
دکتر سیدمهدی سجادی فر، در توضیح فرایند تدوین و تصویب دستورالعمل مدیریت و راهبری طرح های کلان ملی اظهار کرد: یکی از مصوبات جلسه هجدهم شورای عالی که در دوم شهریورماه امسال برگزار شد، دستورالعمل مدیریت و راهبری طرح های کلان ملی بود.
وی افزود: این مصوبه جنبه های مختلفی از شیوه اداره امور طرح های کلان ملی که دستگاه ها و ذینفعان بسیار در آن دخیل هستند، دربرمی گیرد و یکی از مهمترین مصوبات شورای عالی عتف در این حوزه است.
سجادی فر، در مورد مقدمات و عامل اصلی اقدام به تدوین این دستورالعمل گفت: در اسفندماه سال 92 در جلسه پانزدهم شورای عالی و اولین جلسه این شورا با مدیریت جدید، مصوبه ای تحت این عنوان که همه طرح های کلان مصوب باید از طریق دستگاه سفارش دهنده حداقل 50 درصد حمایت مالی جذب کنند تا تقاضا محور بودن آنها اثبات شود، تصویب شد.
وی ادامه داد: در شانزدهمین جلسه شورای عالی عتف، بخشی از نتایج ارزیابی کارگروه هفت نفره ارزیابی طرح ها، ارایه شد اما کماکان به دلیل کامل نبودن آیین نامه قبلی و پیش بینی نشدن این تغییرات، بحث های متنوعی در خصوص بهره برداران و حامیان مالی مطرح شد.
سجادی فر افزود: برخی از دستگاه های متقاضی، بر این باور بودند که بخشی از اقلام تحویل دادنی یا مطالعات فاز صفر مورد قبول آنها نیستند و با وجود اعطای اعتبار 50 درصدی خواهان مشارکت بیشتری در مدیریت این طرح ها شدند.
وی ادامه داد: بنابراین تدوین این دستورالعمل با توصیه شورای شانزدهم آغاز و مقرر شد که دبیرخانه با محوریت خود، حدود 13 دستگاه و دانشگاه را در کنار هم جمع کند و در مورد نحوه تامین مالی طرح ها به صورت جزئی اعم از میزان بودجه و سهم هر بخش، گردش مالی و مدیریت موضوعات مالی طرحی ارایه کند که در شورای بعد بررسی شود.
سجادی فر در مورد جزئیات این دستورالعمل نیز گفت: دو نکته در مورد این دستورالعمل بسیار مهم است؛ اول اینکه، دستورالعمل با اجماع تمام دستگاه های ذینفع تدوین شده است و دوم اینکه، این دستورالعمل تنها مربوط به 47 طرح کلان ملی حاضر است و ما در مورد طرح های آتی و روند آینده هیچگونه ادعایی نداریم.
تقسیم بندی طرح های کلان ملی در سه گروه
دبیر علمی ستاد طرح های کلان دبیرخانه شورای عالی عتف اظهار کرد: در این دستورالعمل همه طرح های کلان ملی به یک صورت دیده نشده اند و معیارهای مختلفی در ارایه یک دسته بندی سه گانه برای طرح های کلان ملی موجود و مصوب بکارگرفته شده است که از جمله این معیارها، ماهیت طرح ها و خروجی یا بازار نهایی محصول مربوط به آنها است.
سجادی فر گفت: دسته اول، طرح های بنیادی هستند که به توسعه دانش بومی می پردازند و شامل چهار طرح علوم انسانی، فرهنگ جامع زبان فارسی، فلسفه علوم اسلامی، نظام حکومتی الگو و نقد و بررسی تفسیری قرآن می شود.
وی ادامه داد: دسته دوم نیز طرح هایی هستند که یا اسناد مدیریتی ایجاد می کنند، مانند طرح مطالعات امنیت اجتماعی یا مدیریت آبخیزداری کشور که خروجی آنها از جنس اسناد استراتژیک است یا خروجی آنها یک سامانه یا مجموعه هایی از سیستم ها مانند شبکه ملی برق است که به طور کلی عمل می کند.
سجادی فر با بیان اینکه دسته سوم طرح ها نیز محصول یا فناوری فرایندی مانند میکرو آلگ تولید می کنند، افزود: در حال حاضر مشخص است که تمام 47 طرح در این سه دسته چگونه تقسیم می شوند.
وی در مورد بخش مالی دستورالعمل گفت: قدم بعدی تدوین دستورالعمل در مورد نوع و شیوه حمایت عتف و دستگاه متقاضی مختص هر دسته بود؛ برای دسته اول حمایت عتف حداکثر 80 درصد و حمایت دستگاه متقاضی 20 درصد، برای دسته دوم حمایت عتف و دستگاه متقاضی 50 درصد و در دسته سوم حمایت عتف 30 درصد و حمایت دستگاه متقاضی 70 درصد تعیین شد.
دبیر علمی ستاد طرح های کلان ملی دبیرخانه شورای عالی عتف بر دست یابی دبیرخانه این شورا به نتایج مناسبی در حوزه سازماندهی نیز تاکید کرد و افزود: علاوه بر این در قسمت مدیریت در مورد ارکان اجرایی نیز به نتایجی رسیدیم و کمیسیون های تخصصی وظایف روشن تری پیدا کردند و جایگاه کمیته راهبری نیز مشخص شد. کمیته نظارت نقش پررنگ تری یافت و مجری ها و کمیته راهبری به تفکیک اینکه طرح در چه دسته ای قرار دارد، ترکیب متفاوتی یافتند.
تعیین تکلیف عامل مالی پرداخت های مربوط به طرح های کلان
سجادی فر، در مورد نحوه پرداخت به مجریان طرح های ملی گفت: پیش از این ردیف بودجه طرح های کلان در ردیف بودجه متفرقه معاونت پژوهشی وزارت با عنوان دبیرخانه شورای عالی مشخص شده بود.
وی افزود: این موضوع سبب می شد که همانند بقیه امور بودجه ای، این بودجه نیز فقط به دانشگاه های تحت عنوان اعتبار تخصیص یابد و جنس کمک پیدا کند و در نتیجه کنترلی روی هزینه دانشگاه ها و پیشرفت طرح ها وجود نداشت.
سجادی فر با اشاره به مشکلات دبیرخانه شورای عالی عتف در پرداخت بودجه طرح ها به مجریان نیز گفت: مشکل بعدی در این رابطه این بود که دبیرخانه شورای عالی عتف باید صبر می کرد و با مجوز سازمان برنامه و بودجه، دبیرخانه مقادیری را در روزهای پایانی سال به صورت بسته های بزرگ پولی به دانشگاه ها پرداخت می کرد و همین امکان نظارت بر پیشرفت کار و پرداخت متناسب با پیشرفت کار را از دبیرخانه می ستاند.
دبیر علمی طرح های کلان ملی از تعیین تکلیف عامل مالی در دستورالعمل کنونی خبر داد و گفت: در بخشی از دستورالعمل، عاملی مالی پیش بینی شده است که می تواند از بین بانک ها و صندوق های مالی انتخاب شود و طی قراردادی از دبیرخانه فرمان گرفته و با استفاده از ابزار دقیق مالی خود، حسابرسی، تحلیل، بازرسی و بررسی گزارش عملکرد مالی مجریان را متناسب با پیشرفت، پرداخت کند. روند ارایه گزارشات به دبیرخانه برای صدور فرامین نیز در این بخش از دستورالعمل مشخص شده است.
ساده تر شدن فعالیت دبیرخانه عتف با دستورالعمل جدید
دبیر علمی ستاد طرح های کلان ملی، در مورد تاثیرات این دستورالعمل بر روند کار دبیرخانه شورای عالی عتف در زمینه طرح های کلان گفت: این دستورالعمل گره از بسیاری مشکلات ما باز می کند و دستگاه های سفارش دهنده به دلیل اینکه به اجماع رسیده اند، کار راحت تری دارند.
سجادی فر ادامه داد: در این دستورالعمل سه ماه به طرح های کلان فرصت داده شد که برنامه اجرایی دقیق یا همان نقشه راه خود را ارایه کنند. از این طریق قیمت و اعتبار واقعی طرح ها مشخص خواهد شد و وظایف عتف و دستگاه ذیربط را در قبال مجریان مشخص خواهد کرد.
وی با بیان اینکه وجود عامل مالی، مشکلات پرداخت به مجریان را حل می کند، افزود: در ارتباط با ترکیب مجریان، فضا روشن تر است؛ پیشتر، مجریان تقریبا فقط دانشگاه ها بودند اما امروز شرکت های صنعتی و دانش بنیان نیز می توانند مجریان طرح های کلان ملی باشند و در حال حاضر اگر بودجه به طرح های کلان اختصاص یابد، مسیر و زیرساخت برای مدیریت این 47 طرح بسیار ساده تر از قبل خواهد بود.
