نمای بیرونی بنا کلاً از اجر بوده و بند کشی آن به تازگی تجدید شده است . در انتهای هر ترک و بخش پائیین شروع گنبد ، به وسیله هفت آجر که به صورت پلکان معکوس هرمی چیده شده اند ، نماسازی شده است .
بنای فوق آجری و 34 ترک است که گنبد کلاه خودی شکلی بر روی آن استوار شده است . روی گنبد سوراخ هایی وجود دارد که احتمالاً مربوط به تهویه و دفع رطوبت باشد . در ضلع شرقی گنبد یک نورگیر بزرگ طاق دار به فضای بین دو پوسته منتهی می شود و در سمت راست این بخش ، یک نورگیر کوچک و نورگیر دیگری نیز در ضلع جنوبی دیده می شود .
ورودی بنا از شرق بوده و داخل آن تماماً با گچ پوشیده شده است . پلان بنا از داخل شش ضلعی بوده و در هر ضلع ، یک طاق نما با قوس گهواره ای در قابی مستطیل شکل ایجاد شده است . در بالای این شش طاق نما ، 12 طاق کوچک گچی ، بنا را به 12 ضلعی تبدیل می کند تا گنبد بر روی آن استوار شود .
یک ستون چوبی از بخش شمالی به سمت جنوب گنبد متصل می شود و چهار ستون کوچک چوبی که بریده شده اند و تنها بخش کمی از ان ها از دیواره بیرون زده در فواصل بین طاق نما ها دیده می شوند .
در راس گنبد از داخل ، یک ستاره ده پر تزئینی دیده می شود که احتمالاً مربوط به تزئینات اصلی بنا باشد . ضریح بقعه ، فلزی ، جدید و فاقد ارزش هنری تاریخی است .
در صفحه 58 کتاب آثار تاریخی ساوجبلاغ و نظر آباد نوشته حاتمی در مورد این بنا چنین نوشته شده است :
« … در حال حاضر روستای کردان چندان وسیع نیست. ولی آثار و اسنادی وجود دارد که حکایت از قدمت و عظمت آن در گذشته می کند . درختان کهن از جمله پیر چنار کردان واقع در کوچه مسجد و باغ متعلق به آقای عبدالله معینی است که 5 / 6 متر دور پایه و بیش از 600 سال پیش به دلیل طوفان بسیار شدید شکسته و درخت فعلی جوانه درخت کهنی است که بیش از هزار سال پیش روییده است . ….
می گویند کردان مرکز استقرار یک گردان تبعید شده در دوران ساسانی بوده که به همین نام هم باقی مانده است و یا نهر آبی در کردان وجود دارد که به نام مغول معروف است . ….
در داخل قبرستان دو بنای تازه مرمت شده وجود داردکه یکی از آن ها که رفیع تر است به امامزاده شاهزاده حسین و دیگری که فقط اتاقکی معمولی است به امامزاده بی بی نسا تعلق دارد . ظاهراٌ این دو امامزاده خواهر و برادر بوده و از نوادگان امام زین العابدین هستند . عده ای ازاهالی آن ها را فرزندان بلافصل این امام بزرگار می دانند و می گویند اسم اصلی او حسین اصغر یعنی فرزند امام بعد از امام محمد باقر است .
ارتفاع پایه برج تا زیر گنبد حدود 6 متر است . گنبد دو پوشه ازنوع عرقچین و با شیوه آجرچینی به صورت معمول و رگ چین ساخته شده و مرمت های متعدد در آن تغییر خاصی ایجاد نکرده است . ظاهراٌ زیر کف فعلی که ضریح امامزاده نصب است ، سردابه ای وجود دارد که فعلاٌ کاملاٌ پوشیده شده و ورود به آن ممکن نیست . »
گزارش تصویری و تحلیل فنی : احسان محمدحسینی – فاطمه کردی
No tags for this post.