روزهای پرحاشیه یک واکسن

اصل داستان از روز ششم تیر و همزمان با سالروز جهانی مبارزه با مواد مخدر شروع شد. جایی که قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر خبر ساخت واکسن های مرفین، سیگار و هروئین را مخابره و آن را به تیتر اصلی خبرگزاری ها و مطبوعات تبدیل کرد.

علیرضا جزینی با طرح این ادعا که این واکسن ایمنی بدن را در مقابل مواد بالا برده و بعد از تزریق آن، استفاده از مرفین یا هروئین هیچ تاثیری روی بدن مصرف کننده نخواهد داشت.

گفته بود: «در بازدیدی که از انستیتو پاستور داشتم، در جریان ساخت واکسن مرفین و هروئین قرار گرفتم که مراحل ثبت اختراع آنها انجام شده است و در نظر داریم این واکسن ها را برای افراد در معرض خطر اعتیاد استفاده کنیم.»

او خواستار اقدام عاجل وزارت بهداشت برای صدور مجوزهای مربوط به این واکسن ها شده و از پشت سر گذاشتن تست های انسانی و حیوانی این واکسن ها و نتیجه بخشی آن خبر داده بود.

مجوز ندارد

مدت زیادی از انتشار این خبر نگذشته بود که وزارت بهداشت نسبت به آن واکنش نشان داد. مدیرکل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو با بیان این که این واکسن ها هیچ مجوز اولیه ای از سازمان غذا و دارو دریافت نکرده اند، گفته بود: «این واکسن ها در وزارت بهداشت در هیچ مرحله ای از تولید قرار ندارند.

نمی توان گفت که اختراعی صورت گرفته و حال وزارت بهداشت در ارائه مجوزها اقدامات لازم را انجام دهد.» مهدی پیرصالحی با تاکید بر این که انجام مطالعات انسانی قبل از دریافت مجوز از سازمان غذا و دارو تخلف است.

توضیح داده بود: «نمی توان دارویی که مقررات اولیه را نداشته، روی انسان آزمایش کرد.» او با اشاره به این که ظاهرا تزریق مرفین سالیان سال در زندان ها به معتادان انجام شده و اثراتی هم داشته است،

گفته: «اما باید ضوابط مربوط به وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو طی شود. اگر قرار است مطالعه ای در مورد واکسن و داروها انجام شود، باید مجوز آن از سازمان غذا و دارو اخذ شود.

پس از آن سازمان غذا و دارو نیز بررسی های خود را انجام می دهد و در صورت صحت، سلامت و اثرگذاری، آن دارو می تواند وارد فهرست دارویی کشور شود.» مدیرکل نظارت بر دارو و مواد مخدر سازمان غذا و دارو تاکید کرد: «در مورد این واکسن ها نیز اگر مطالعه ای صورت گرفته باشد

و هرچند هم اسناد زیادی داشته باشد، اما هیچ کدام براساس مقررات سازمان غذا و دارو نبوده و بدون اخذ مجوزهای لازم صورت گرفته است.»

تحقیقات در حال انجام است

خبر به گوش رئیس انستیتو پاستور ایران رسید. مصطفی قانعی ضمن رد ادعای تولید واکسن مرفین و هروئین می گوید: اقدامات تحقیقاتی این واکسن حدود 14 سال است

که در انستیتو آغاز شده و در حال انجام است، بنابراین زمانی می توانیم ادعا کنیم که به واکسن دست یافته ایم که سازمان غذا و دارو تمام پرونده این تحقیق را مورد بررسی و تائید قرار دهد.

او با بیان این که از سال 1380 اقدامات تحقیقاتی در این خصوص در انستیتو پاستور آغاز شده و اکنون حدود 14 سال است که این موضوع مراحل تحقیقاتی را طی می کند، اضافه می کند: بنابراین ما فقط می توانیم ادعا کنیم کار تحقیقاتی این واکسن در انستیتو در حال انجام است.

قانعی با اشاره به این که سازمان غذا و دارو زمانی مجوز تولید را می دهد که کارخانه یا مجتمع تولیدی برای تولید محصول خود مجوز را دریافت کرده باشد، توضیح می دهد: باید آن دارو یا واکسن در فهرست دارویی کشور وارد شود

و این که تمام مراحل مبنی بر اثربخشی و سلامت آن روی نمونه های حیوانی و انسانی انجام شده باشد.

او در ادامه توضیح می دهد: محققان ما مستنداتی را درخصوص آزمون این تحقیق روی نمونه های حیوانی و انسانی اعلام کرده اند، اما نیاز است این مستندات به سازمان غذا و دارو ارسال شود و مورد بررسی قرار گیرد و در صورت تائید اجازه ورود به بازار وجود دارد.

رئیس انستیتو پاستور در پاسخ به این سوال که آیا محققان انستیتو پاستور مستندات خود را برای تائید به سازمان غذا و دارو ارسال کرده اند یا خیر، می گوید: محققان ما شرکت دانش بنیانی را تاسیس کردند که مورد حمایت هم قرار گرفته است.

اما خود شرکت باید مستندات را ارائه و از آن دفاع کند که ظاهرا این شرکت جلسه ای با سازمان غذا و دارو داشته است که اگر این تحقیق مورد تائید قرار بگیرد، تا رسیدن به یک تولید در کشور به 2 تا 3 سال زمان نیاز دارد، اما اگر مورد تائید واقع نشد، یعنی نیاز به تحقیق بیشتری است.

حالت پیشگیرانه ندارد

اما داستان به همین گفته ها ختم نمی شود. رئیس سازمان غذا و دارو نیز تولید این محصول را به لحاظ تئوریک زیر سوال برده و با بیان این که این محصول هنوز تائیدیه و مجوز سازمان غذا و دارو را نداشته و مطالعات آن تمام نشده است، می گوید: این محصول، فرآورده ای است با عنوان واکسن مرفین و چیزی جز مرفین در آن نیست و کار دیگری انجام نمی دهد که البته فعلا هم تائیدیه ندارد و در حد یک طرح تحقیقاتی است.

رسول دیناروند فرآورده جدید را تولید کننده یک آنتی بادی علیه مرفین می داند که امکان جذب آن را در گیرنده ها از بین برده و حالت پیشگیرانه ندارد.

او توضیح می دهد: این که آیا این فرآورده می تواند به عنوان پیشگیری یا جهت درمان اعتیاد استفاده شود یا خیر، نیاز به ارزیابی دارد.

بنابراین مردم گمان نکنند که با تزریق آن، تمایل شان به اعتیاد یا در صورت استفاده از مواد مخدر و تزریق آن، تاثیر مواد مخدر از بین می رود.

او در پاسخ به این که این فرآورده فقط علیه مرفین جواب می دهد یا علیه دیگر موادمخدر مانند هروئین نیز موثر است؟ می گوید: پاسخ به این موضوعات نیاز به ارزیابی دارد و هنوز هم این ارزیابی ها انجام نشده است.

یکسری مطالعات در این زمینه انجام گرفته، اما این مطالعات کافی نیست تا براساس آنها سازمان غذا و دارو بتواند مجوز این فرآورده را صادر کرده و تائیدیه دهد.

تولید کننده حی و حاضر است

با وجود تمام این اظهارنظرها بار دیگر نوبت به قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر رسید تا در مقابل تکذیبیه های پی درپی علیه تولید واکسن هروئین و مرفین، از خود دفاع کند.

جزینی با بیان این که رسانه های مختلف و رادیو و تلویزیون با تولیدکننده این واکسن مصاحبه کرده اند و این فرد هم اکنون حاضر و ناظر است، گفته: «این فرد آزمایش های خود را علاوه بر نمونه های حیوانی، روی 1500 انسان نیز انجام داده است، لذا اختراع این واکسن ثبت شده و چندین کشور نیز خواستار آن شده اند.»

اما در روزهایی که حواشی تولید واکسن مرفین از تب و تاب افتاده بود، بار دیگر خبر تولید یک واکسن جدید از این خانواده و این بار برای ماده مخدر شیشه جنجال ساز شد.

این خبر از سوی معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر اعلام شد. پرویز افشار از اظهارات قبلی رئیس خود در زمینه تولید واکسن مرفین دفاع و با بیان این که محققان حدود 20 سال است که روی واکسن اعتیاد کار می کنند.

بعد از تزریق 3 مرحله ای واکسن مرفین به داوطلبان مشخص شد که بدن آنها دیگر واکنش قبل را به مرفین نشان نمی دهد، بعد از این موفقیت از آنجا که مرفین ماده پرخطری نبود، محققان به فکر ساخت واکسن هروئین و شیشه افتادند.» به گفته افشار هم اکنون واکسن هروئین و شیشه آماده شده و در مرحله آزمایش روی حیوان و انسان است و امیدواریم که این روند با موفقیت هرچه سریع تر طی شود.

هرچند که تولید واکسن مواد مخدر می تواند گام مهم و رو به جلویی در کاهش اعتیاد به مواد مخدر باشد، اما به نظر می رسد تولید این واکسن ها تا اینجای کار بیشتر به بازی گل یا پوچی شبیه است که هیچ کدام از طرفین هدف خود را از آن نمی دانند و تنها به انتظار نشسته اند که حرف های طرف مقابل را تکذیب یا رد کنند.

منبع:جام جم آنلاین

No tags for this post.