به گزارش سیناپرس همدان، تحقیقات جدید نشان می‌دهد که در طول بیماری مزمن کبد، تغییر در تعادل سلول‌های ستاره‌ای فعال و ساکن کبد، نه تنها باعث افزایش فیبروز می‌شود، بلکه زمینه را برای شایع‌ترین نوع سرطان اولیه کبد، به نام کارسینومای کبدی، فراهم می‌کند.
این یافته‌ها که به صورت آنلاین در Nature منتشر شده است، نشان می‌دهد که ممکن است بتوان با دخالت در فعال‌سازی سلول‌های ستاره‌ای، از ابتلا به سرطان کبد که چهارمین علت مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در سراسر جهان، جلوگیری کرد.
کارسینومای هپاتوسلولار، تقریباً منحصراً در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کبدی از جمله سیروز، هپاتیت یا بیماری کبد چرب غیر الکلی ایجاد می شود. این بیماری ها اغلب باعث ایجاد بافت اسکار گسترده و پیشرونده (معروف به فیبروز) در کبد می شوند.
رابرت اف شواب، استاد پزشکی و مدیر بخش گوارش و کبد در مرکز تحقیقات بیماری در کالج پزشکان و جراحان واگلوس دانشگاه کلمبیا، رهبر این مطالعه، می‌گوید: اگرچه فیبروز تقریباً همیشه مقدم بر سرطان است، اما اطلاعات کمی در مورد روابط علت و معلولی بین این دو و اینکه چگونه می‌توانیم این فرآیند را قطع کنیم، وجود دارد.
شواب و تیمش بر روی سلول‌های ستاره‌ای کبد تمرکز کردند که به خاطر برجستگی‌های متعددی که شکل ستاره‌مانندی به آنها می‌دهند، به این اسم، نامگذاری شده‌اند، زیرا آنها به شدت در ابتلا به فیبروز کبد موثر هستند. شواب پس از توسعه ابزارهای ژنتیکی جدید، که به محققان اجازه می دهد سلول های ستاره ای را در موش دستکاری و تجزیه و تحلیل کنند، کشف کرد که جمعیت این سلول ها با توسعه سرطان تغییر می کند.
او می‌گوید: در یک کبد سالم، سلول‌های ستاره‌ای ساکن هستند و عواملی را بیان می‌کنند، به ویژه فاکتور رشد سلول‌های کبدی که از این اندام محافظت می‌کنند. با این حال، در حضور بیماری مزمن کبدی، تعداد سلول‌های ستاره‌ای ساکن محافظ کاهش می‌یابد در حالی که سلول‌های ستاره‌ای موجود، بیشتر فعالیت می کنند.
سلول های فعال شده عواملی را بیان می کنند که تومورها را تقویت می کنند، به ویژه کلاژن، یعنی همان بلوک ساختمانی بافت اسکار. این تغییر پویا، از سلول های محافظ به سلول های محرک تومور، زمینه را برای سرطان کبد فراهم می کند. همین عدم تعادل در سلول‌های ستاره‌ای و ارتباط آن با افزایش خطر ابتلا به سرطان در بیماران مبتلا به سرطان کبد مشاهده شد، که نشان می‌دهد همین روند در افراد با زمینه های مرتبط نیز رخ می‌دهد.
کارسینومای سلول‌های کبدی معمولاً برای درمان خیلی دیر تشخیص داده می‌شوند و اکثر بیماران با وجود درمان‌های پزشکی جدید و کارآمدتر مانند ترکیب آتزولیزوماب و بواسیزوماب در عرض دو سال پس از تشخیص، فوت می‌کنند. بروز سرطان کبد در 30 سال گذشته سه برابر شده است و انتظار می رود به دلیل افزایش نرخ بیماری کبد چرب غیر الکلی که ناشی از افزایش توده چربی و چاقی است، بیشتر افزایش یابد. این کشف چشم انداز پیشگیری از سرطان کبد را با بازگرداندن تعادل طبیعی سلول های ستاره ای افزایش می دهد.
شواب می‌گوید: من فکر نمی‌کنم بتوانیم با بازگرداندن تعادل سلول‌های ستاره‌ای سرطان را درمان کنیم. سلول‌های ستاره‌ای فعال شده، محیطی را ایجاد می‌کنند که برای توسعه سرطان مناسب است، اما به نظر نمی‌رسد پس از توسعه تومور، نقشی در پیشرفت سرطان ایفا کنند. اما بازگرداندن تعادل سلول‌ها یا واسطه‌های مرتبط، در افراد مبتلا به بیماری مزمن کبدی، ممکن است خطر ابتلا به تومورها را در وهله اول کاهش دهد. این یک مزیت بزرگ برای میلیون ها نفر از افراد مبتلا به بیماری مزمن کبدی است که احتمال ابتلا به سرطان کبد در آن ها بسیار زیاد است.
این مطالعه در نشریه Nature منتشر شد.
منبع: medicalxpress
مترجم: کیانوش کرمی