استحصال فلزات گران بها از منابع ثانویه
دکتر عبدالله سمیعی، عضو هیات علمی پژوهشکده فراوری مواد معدنی جهاددانشگاهی واحد تربیت مدرس در گفتگو با سیناپرس گفت: پسماندهای الکترونیکی مانند کامپیوترها، موبایل ها و تلویزیون ها بردهایی دارند که فلزات گران بها و ارزشمندی در آنها بکار گرفته شده است. یکی از طرح های این واحد استحصال فلزات گران بهای طلا، نقره، مس، قلع و سرب از منابع ثانویه ( پسماندهای الکترونیکی) و بازیابی بیش از 95 درصد این فلزهاست. در حال حاضر مراحل آزمایشگاهی و پایلوت این طرح در جهاددانشگاهی و پژوهشکده فراوری مواد معدنی جهاددانشگاهی واحد تربیت مدرس سپری شده و به مرحله تولید و صنعتی رسیده است.
وی افزود: هم اکنون برای استحصال فلزات گران بها از پسماندهای الکترونیکی روش های مختلف به کار گرفته می شود. در یکی از روش ها پسماندهای الکترونیکی آتش زده می شود. در این روش مواد بسیار خطرناکی وارد جو و محیط زیست می شود که سلامت انسان ها و حیوان ها را به مخاطره می اندازد و محیط زیست را نابود می کند اما ما با روش و دانش فنی که در اختیار داریم این پسماندها را با روش انحلال و لیچینگ (استخراج مایع-جامد ) استحصال می کنیم.
وی اظهارداشت: سوزاندن این پسماندها بسیار مضر است. وقتی این پسماندها سوزانده می شوند، مواد پلاستیکی شان تبدیل به مواد فرار می شود. در حال حاضر عده ای کارگر دور از محیط شهری اقدام به سوزاندن این پسماندهای خطرناک و سرطان زا می کنند که سلامت شان به مخاطره میفتد. این افراد نباید بیشتر از پنج الی شش ماه با این مواد سر و کار داشته باشند.
وی تصریح کرد: روش بکارگیری ما هیدرومتالورژی است. در این روش پسماندها بر اثر حرارت سوزانده نمی شوند بلکه پلاستیک ها نیز قابل بازیافت هستند. پلاستیک های جمع آوری شده نیز قابل تبدیل به صنایع و مواد دیگر هستند که ارزش افزوده نیز دارند.
سمیعی به سیناپرس گفت: طرح دوم ما، استحصال فلزات پالادیوم و رودیوم از مبدل های کاتالیستی است. این طرح نیز هم اکنون مراحل آزمایشگاهی خود را سپری کرده است.
وی به جزئیات اجرای این طرح پرداخت و گفت: فلزات گران بهایی مانند پالادیوم ، پلاتین و رودیوم در داخل مبدل های کاتالیستی وجود دارند. در حال حاضر برخی این فلزات با ارزش را در داخل کشور جمع آوری کرده و به صورت خام به کشورهای دیگر صادر می کنند.
پژوهشگر پژوهشکده فراوری مواد معدنی جهاددانشگاهی افزود: ما در پژوهشکده فراوری مواد معدنی جهاددانشگاهی واحد تربیت مدرس ارزیابی کردیم که پتانسیل و توانایی انجام استحصال فلزات گران بها از مبدل های کاتالیستی را داریم از اینرو پس از دو سال مطالعه، تحقیق و آزمایش توانستیم به دانش استحصال این فلزات از منابع ثانویه دست پیدا کنیم.
وی به مزایایی این طرح ها اشاره کرد و افزود: هر دوی این طرح ها دوستدار محیط زیست هستند که اگر اجرایی شوند و به مرحله صنعتی برسند، ارزش اقتصادی خیلی بالایی به همراه خواهند داشت. از سوی دیگر به جایی واردات این مواد اولیه، خودمان می توانیم این مواد را استحصال کنیم؛ موادی که ارزش افزوده بالایی دارند. همچنین اجرای این طرح ها اشتغال زایی زیادی به همراه دارند.
به گفته وی، در حال حاضر کشور ما پتانسیل بسیار خوبی برای تامین مواد اولیه دارد. همچنین می توانیم این مواد اولیه را از کشورهای همسایه نیز وارد کنیم.
سمیعی خاطرنشان کرد: در حال حاضر کشورهایی اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا استحصال فلزات گران بها از مبدل های کاتالیستی و کشورهای آسیایی مانند چین و هند استحصال فلزات گران بها از پسماندهای الکترونیکی را انجام می دهند که ما توانسته ایم هر دوی این روش ها را بومی سازی کنیم؛ روش هایی که تاکنون نمونه مشابه داخلی نداشتند.
گفتگو: فرزانه صدقی
