به گزارش خبرگزاری سیناپرس، دکتر عباس خاکپور دانشیار مدیریت آموزشی دانشگاه ملایر در سلسله نشست های پژوهشی افکار سنجی جهاد دانشگاهی، اظهار کرد: امروزه نه با پدیده مهاجرت نخبگان بلکه با چالش رانش نخبگان مواجه هستیم و متاسفانه جزو کشورهای نخبه فرست محسوب می شویم.
دکتر عباس خاکپور تصریح کرد: نخبگان زمانیکه احساس کنند از تخصص و توانمندی هایشان برای جامعه استفاده نمی شود و نتوانند دانش و مهارت خود را برای جامعه کاربردی کنند، مجبور به مهاجرت به مکانی هستند که بتوانند از دانش خود برای جامعه استفاده کنند و مفید واقع شوند.
وی افزود: علت مهاجرت نخبگان ارتباط چندانی به عدم تعهد آنها به کشور نداشته و دلایل مهمتری همچون عدم شایسته سالاری، شکاف شدید پژوهش و تصمیم گیری و عمل، و نبود برنامه ای جامع و هدفمند جهت استفاده از ظرفیت نخبگان در آن دخیل است. ضمن تامل در این موضوع که پدیده رانش نخبگان محدود به جامعه ما نیست ور در بسیاری از کشورهای در حال توسعه وجود دارد باید بررسی نماییم که چه ویژگی های بافتی، ساختاری و فناورانه در کشورهای نخبه پذیر وجود دارد و ما چگونه می توانیم آن را مهیا کنیم. برای نمونه در موضوع حقوق و دستمزد افرایش پلکانی حقوق به بهانه عدالت با نخبه پروری منافات دارد.
وی به یکی از مشکلات در حوزه پژوهش ها در علوم انسانی اشاره کرد و گفت: متاسفانه در جامعه پیوندی بین پژوهش ها و عمل تصمیم گیری وجود ندارد، به گونه ای که در کلاس ها ی درس مباحثی را آموزش می دهیم که به کاربرد عملی آن در نهادها و سازمان ها اهتمام نمی شود.
وی با بیان اینکه تحقیقات علمی به ویژه در حوزه علوم انسانی کاربردی نمی شود، تصریح کرد: پژوهش ها و تحقیقات در کشور ما در قالب مقاله و کتاب انجام می شود و در کتابخانه ها خاک می خورند در حالیکه در کشورهای توسعه یافته بر مبنای نیاز جامعه تحقیقات و پژوهش انجام می شود.
خاکپور با بیان اینکه مدیریت هنر تصمیم گیری محسوب می شود و باید مبتنی بر پژوهش و تحقیق باشد، تصریح کرد: اگر به این امر اهتمام داشته باشیم بسیاری از مشکلات جامعه رفع می شود.
وی ادامه داد: بدون شک کشورهای توسعه یافته با مدیریتی متمایز و علمی مبتنی بر تحقیق به پیشرفت و توسعه دست یافته اند و پیشرفت آنها بر پایه کمیت و تعداد مقالات نیست به گونه ای که آنها پژوهش هایشان را هدفمند انجام می دهند و بر اساس نیاز جامعه به پژوهش می پردازند. در حالی که همبستگی خوبی بین رتبه علمی ما و رتبه توسعه یافتگی ما وجود ندارد. هر چند ما در گزارشات رسمی، مورد اول را برجسته کرده و به آسیب شناسی این مساله نمی پردازیم.
این عضو هیات علمی تصریح کرد: یکی از مشکلات اصلی ما در جامعه این است که پژوهش های ما بدون توجه به نیاز جامعه و بدون ارتباط با صنعت انجام می شود بنابراین بسیاری از مقالات بدون استفاده کاربردی باقی می ماند.
خاکپور با بیان اینکه پژوهش ها معطوف به هدف نیستند، گفت: یکی از شاخصه های توسعه جامعه ثبات مدیریتی است که باید برنامه ای مشخص برای پرورش مدیران وجود داشته باشد و این در حالیست که اغلب اوقات، با تغییر رئیس جمهور تمامی مدیران تغییر می کنند و خود این مساله به لحاظ علم مدیریت و سازمان برای جامعه بسیار هزینه ساز و غیر منطقی است.
وی همچنین از موازی کاری و تفکر و عمل جزیره ای سازمان ها و نهادها انتقاد نمود. ایشان ابرازامیدواری نمود با تشکیل معاونت فناوری و نوآوری در وزارت علوم که با تلاش های اخیر وزیر محترم علوم به نتیجه رسید و تمرکز بودجه تحقیقاتی کشور در این حوزه بتوان از گسیختگی و نابسامانی پژوهش های در کشور جلوگیری کرد. چرا که این امر علاوه بر جلوگیری از رانت های مختلف در بودجه های پژوهشی موجب هدفمندی و تفکر سیستمی برای رفع نیازهای واقعی پژوهشی میشود. هر چند باید تعامل مطلوبی بین سازمان های متقاضی و این معاونت وجود داشته باشد.
وی اضافه کرد: این نابسامانی صرفا محدود به حوزه پژوهش نیست. برای مثال وزارت آموزش و پرورش به جای اینکه دست یاری به سوی دانشکده های روانشناسی و علوم تربیتی دراز کند و بخشی از وظایف تربیت نیروی انسانی خود را به آنها محول کند، حتی برای پذیرش دانشجویان این دانشکده ها برای گذراندن دروس کارورزی مدعی قرارداد و دریافت هزینه است. سوال این است که چرا آموزش و پرورش به جای جذب فارغ التحصیلان ممتاز دانشگاهی که در بهترین دانشگاهها تحصیل کرده اند خود اقدام به جذب دانشجو می کند. اگر خروجی های دانشگاه انتظارات آموزش و پرورش را تامین نمی کند، دانشگاهها قطعا می توانند تغییرات منطقی را در برنامه و فرایند انجام دهند. ولی اگر موضوع تعارض منافع هست باید بدانیم منافع ملی مهمتر از منافع سازمانی، جناحی یا بخشی است.
گزارش: زهرا فرامرزدوست