حسگر طراحی شده در اندازه‌گیری داروی ضد دیابت در نمونه‌های دارویی و حقیقی عملکرد بسیار موفقی داشته است.به طور کلی ساخت و طراحی حسگرهایی با ویژگی‌های مطلوب، جهت اندازه‌گیری ترکیبات زیستی و دارویی مختلف، همواره مورد توجه دانشمندان بوده است. با این حال مشکل عمده این است که حسگرهای ساخته شده از لحاظ حساسیت، گزینش‌پذیری و یا امکان به کارگیری آن‌ها در نمونه‌های حقیقی از کارایی مطلوبی برخوردار نیستند. در این کار یک حسگر الکتروشیمیایی با حساسیت بالا و گزینش‌پذیری مناسب برای اندازه‌گیری داروی ضد دیابت متفورمین طراحی شده است.
به گفته‌ی پرفسور محمد باقر قلی‌وند، از آنجایی که متفورمین پرمصرفترین داروی ضد دیابت است، اندازه‌گیری آن بسیار حائز اهمیت است. ساختار این حسگر متشکل از الکترودی از جنس خمیر کربن است که با ترکیب سیلیکای متخلخل نانوساختار که با استفاده از یون‌های مس عامل دار شده، اصلاح شده است.
قلی‌وند در خصوص مزایای این حسگر گفت: «این حسگر در اندازه‌گیری داروی ضد دیابت متفورمین در نمونه‌ی قرص این دارو و همچنین نمونه‌های ادرار و خون به عنوان نمونه‌های حقیقی، عملکرد بسیار رضایت بخشی داشته است. لذا می‌توان امیدوار بود که با تکمیل مطالعات و دستیابی به تولید انبوه بتوان حسگر طراحی شده را در صنایع مختلف از جمله صنایع پزشکی و داروسازی مورد استفاده قرار داد.»
این حسگر با یک روش نسبتاً ساده و بدون نیاز به فرایندهای پیچیده‌ی آزمایشگاهی ساخته شده است. علاوه بر این به دلیل حساسیت بسیار بالا و گزینش‌پذیری مطلوب امکان اندازه‌گیری داروی ذکر شده را با هزینه‌ی کم امکان پذیر می‌کند. عدم نیاز در به کارگیری مواد شیمیایی با سمیت بالا و آلایندگی زیاد (نظیر حلال‌های آلی) در اندازه‌گیری دارو از دیگر مزایای استفاده از این حسگر است.
قلی‌وند روش ساخت و بررسی این حسگر را بدین شرح بیان کرد: «در ابتدا سیلیکای متخلل (SBA-15) با ساختاری در ابعاد نانو سنتز شد. این ساختار با استفاده از روش‌های مختلفی نظیر SEM، TEM، XRD، TGA و FTIR مورد بررسی قرار گرفت. این ساختار نهایتاً با یون‌های مس عامل‌دار و جهت اصلاح الکترودهای خمیر کربنی استفاده شد. در ادامه الکترود اصلاح شده جهت اندازه‌گیری داروی ضد دیابت متفورمین در نمونه‌ی قرص این دارو و همچنین در نمونه‌های ادرار و خون مورد استفاده قرار گرفت.»
به گزارش ستاد توسعه فناوری نانو،این تحقیقات حاصل تلاش‌های پرفسور محمد باقر قلی‌وند، پرفسور مجتبی شمسی پور- اعضای هیأت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه- و دکتر سارا دهدشتیان- عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان- است که نتایج آن در مجله‌ی Sensors and Actuators B: Chemical (جلد 221، سال 2015، صفحات 807 تا 815) به چاپ رسیده است.
اندازه‌گیری داروی ضد دیابت به کمک حسگر آزمایشگاهی
