به گزارش سینا پرس فارس، براساس تحقیقات انجام شده توسط دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی هر فرد بالغ حدود 5 لیتر خون دارد. خون از دو قسمت سلولی و پلاسمایی تشکیل شده است .عناصر سلولی حدود 44%حجم خون را تشکیل می دهد که شامل گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها است. پلاسما 56% حجم خون را تشکیل می دهد که 90% آن آب و 10% بقیه شامل املاح، قند، چربی و پروتئین هائی نظیر فاکتور های انعقادی، آنتی بادی ها و …. می باشد. عناصر سلولی در پلاسما شناورند.
پلاسمافرزيس درمانی جهت خارج ساختن آنتی بادی هاي زيان بار يا مواد مضر در خون بيمار استفاده می شود. در بيماري هاي خود ايمني سيستم ايمني بدن به اشتباده بافت هاي خودي را غير خودي تشخيص داده و بر عليه آن ها فعال مي شود. به دنبال آن تخريب بافتي و بروز نشانه هاي بيماري رخ مي دهد. مياستني گراويس، سندروم گيلن باره و مولتيپل اسكلروزيس(MS) جزو بيماري هاي خود ايمني هستند. در برخي موارد مانند خانم هاي حساس به گروه خونيRh، افراد واجد مهار كننده فاكتورVIII، مبتلايان به بیماری هایی مانند مولتيپل ميلوما و ماكروگلوبولينمي والدن اشتروماشتروم و ده ها مورد ديگر از پلاسما فرزيس جهت خارج كردن مواد زيان بار استفاده مي شود.
فرزیس(Pheresis) واژه ای يوناني و به معناي بيرون آوردن و جداسازي تحت اثر نيرو است و پلاسما فرزیس روندي اتوماتيك براي خارج كردن پلاسما و بازگردان بقاياي سلولي خون به فرد است.
روند پلاسمافرزيس درماني طولاني بوده و بر اساس تجويز پزشك معالج نياز به دوره هاي متعدد و به مدت چند ماه دارد. در حين پلاسمافرزيس درماني، مقداري از پلاسماي بيمار خارج شده و بقاياي سلولي خون به همراه مايعات تزريقي مناسب (مانند آلبومين 5% انساني) به وي برگردانده مي شود.
پلاسمافرزيس اهدايي يا توليدي كه با كمك آن ميزان خيلي بيشتري پلاسما نسبت به روش اهداي خون و با كيفيت بالاتر از يك فرد اهدا كننده بدست مي آيد. پلاسماي بدست آمده براي تزريق به بيماران يا توليد فرآورده هاي دارويي خاص مشتق از پلاسما به مراكز پالايش كننده پلاسما ارسال مي گردد كه به عنوان پلاسماي منبعSource Plasma شناخته مي شود.
ادامه زندگي خيلي از بيماران به مصرف داروهاي مشتق از پلاسما وابسته است. در مراكز پالايش كننده پلاسما از پلاسماي انساني داروهاي بسيار ارزشمند توليد مي شود که پر مصرف ترین ها عبارتند از: فاکتور انعقادیVIII براي درمان مبتلايان به هموفيليA، فاکتور انعقادیIX براي درمان مبتلايان به هموفيليB، آلبومين ، ایمونوگلوبولین های گوناگون مانند ضدکزاز، ضد هاری، ضد هپاتيتB و ايمونوگلوبولين ضدRh.
تمامي داوطلباني كه حائز شرايط براي اهداي خون مي باشند، مي توانند پلاسما اهدا كنند. داشتن سلامتي كامل، حداقل 18 و حداكثر65 سال سن و وزن حداقل 50 كيلوگرم از جمله اين شرايط است.
در حالی که فاصله بین دو اهدای خون، حداقل 8 هفته است، هر شخص مي تواند هر ماه دو بار ( با فاصله حداقل 48 ساعت) اهداي پلاسما داشته باشد، اما بيش از 24 بار در سال و حداكثر ميزان 12 ليترمجاز نمي باشد.
بهتر است بدانیم در هربار اهداء خون کامل، حدود ۲۰۰میلی لیتر پلاسما و در اهداء پلاسما به روش پلاسما فرزیس، 500 تا ۶۰۰میلی لیتر بدست مي آيد. اهدا كنندگان مستمر پلاسما بايد داراي حداقل پروتئين تام سرم به ميزان 6 گرم در دسي ليتر باشند.
كل فرايند پلاسمافرزيس در يك سيستم بسته و در شرايط استريل انجام مي شود و حدود يك ساعت طول مي كشد. تمامی سوزن‌ها، كیسه‌ها، لوله‌های رابط و کیت مصرفی در پلاسمافرزیس ، استریل و یك بار مصرف براي هر اهدا كننده هستند و خون در هیچ مرحله‌ای با دستگاه تماس ندارد، بنابراین انتقال عفونت از طریق دستگاه ویژه پلاسما فرزیس به اهدا کنندگان غیرممكن است.
منبع: دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی