انفجار جهانی اینترنت؛ سراب یا واقعیت؟
اینترنت پرسرعت و بدون سانسور در راه است… رویایی که برای جهانیان در حال به وقوع پیوستن است… امریکا به کل جهان اینترنت رایگان می دهد!… چندوقتی است که برخی رسانه های مجازی با چنین تیترهای به استقبال پروژه جدیدی رفته اند که عنوان آن بسیار وسوسه کننده است: اینترنت رایگان برای همه انسان ها در سراسر جهان. وعده ای که شاید جزو علاقه مندی های نخستین بشر قرن 21 باشد و لذا عده بسیاری را سرخوش و شادمان ساخته است. اما به راستی حقیقت این پروژه چیست؟ تا چه حد آنچه درباره آن ادعا می شود واقعیت دارد؟ هدف دست اندرکاران دست و دلبازش چیست؟
** درباره آوترنت
به گزارش ایرنا از ساینس نیوز، «اوترنت» نام پروژه ماهواره ای است که از مدت ها پیشتر طراحی های آن در آمریکا آغاز شده و آن گونه که وعده داده شده بود، قرار بود از نیمه دوم سال 2015 میلادی آغاز شود تا حتی در دور افتاده ترین نقاط این کره خاکی بتوان به اینترنت پرسرعت و بدون محدویت دسترسی داشت.
البته برخلاف آنچه ذکر می شود، این پروژه را دولت آمریکا به طور مستقیم اجرا نمی کند بلکه Outernet پروژه ای است که بخش خصوصی «صندوق سرمایه گذاری برای توسعه رسانه ها (MDIF)» مستقر در نیویورک به دنبال تحقق آن است؛ سازمانی که «گران بودن خدمات اینترنتی» و «نظارت دولتی بر اینترنت» در برخی کشورها را از علل تلاش خود برای عرضه خدمات اینترنتی رایگان اعلام کرده است.
این اتفاق قرار است این گونه محقق شود که شرکت مزبور مجموعه ای از ماهواره ها را در خارج از جو زمین (در مدارهای کوتاه) قرار خواهد داد که به جای کابل های بزرگ فیبر نوری کشورها را به هم متصل کرده و دهکده جهانی اینترنت معهود! خود را حاصل خواهند کرد. وعده داده شده این پروژه انحصارها را خواهد شکست و به هرکاربر اجازه خواهد داد که بی هیچ واسطه ای، از طریق ارتباط با این ماهواره ها به دنیای مجازی دسترسی پیدا کند.
این ماهواره ها اطلاعات را از صدها مرکز زمینی دریافت و سپس در سراسر جهان دوباره پخش خواهند کرد و آن گونه که درباره آن سخن گفته شده، در ابتدای دوره آزمایشی خود برای کسانی که امکان ورود به اینترنت ندارد اینترنت رایگان و نامحدود عرضه خواهد کرد.
این سیستم چیزی شبیه مکانیزم سامانه جهت یابی فعلی یا همان جی پی اس اما بسیار وسیع تر و البته قدرتمندتر خواهد بود؛ چراکه تعداد کاربران اینترنت به مراتب بیشتر از کسانی است که از مکان یاب استفاده می کنند و علاوه بر آن، حجم اطلاعاتی که در نت جابجا می شود، قابل قیاس با دیتاهای کوچک مختصاتی نیست.
برخی کارشناسان آن را در صورت تحقق، مترادف و به معنای «انفجار اینترنت به معنای واقعی» می دانند. برخی نیز اصطلاح Outerweb’ را به جای آن به کار می برند.
مفهوم Outernet را از نظر انتزاعی و تخیلی بودن می توان هم ردیف مفاهیم و ابداعاتی چون واقعیت افزوده (AR)، اینترنت اشیا (IoT) و خودروهای هوشمند دانست. با این تفاوت که گرچه ایده Outernet دیرتر مطرح شد ولی ظاهرا قرار است زودتر رنگ واقعیت را به خود ببیند. شواهدی چند دال بر این پدیده قریب وجود دارد: نخست اینکه از مدت ها پیشتر می دانیم به زودی نسل جدید وب با به کارگیری پروتکل IPV6 فراگیر خواهد شد. پتانسیلی که IPV6 از نظر عملکرد فراهم خواهد کرد فضای مناسبی برای اجرای پروژه های بلندپروازانه اینچنین است. گسترش اینترنت اشیا و مفهوم ارتباطات انبوه با وسایل همراه نیز از ماهیت پروژه اخیر پشتیبانی می کند. به دلایل بالا گسترش روزافزون شبکه های اجتماعی در سراسر جهان را بیفزایید.
نتیجه این طرح، اتصال آن 60 درصد از ساکنان کره خاکی به اینترنت است که مدیران «صندوق سرمایه گذاری برای توسعه رسانه ها» در پایگاه رسمی خود مدعی شده اند در حال حاضر به اینترنت دسترسی ندارند و اوترنت قرار است ایشان را جهانی کند؛ پروژه ای که بر اساس برنامه زمان بندی اعلام شده، از ژوئن امسال (حدود پنجاه روز پیش) آغاز شده است.
** روی دیگر سکه
البته کیست که نداند این پروژه نیز همچون دیگر موارد مشابه در راستای اهداف آمریکا و تسری هژمونی این کشور و تحقق رویای دهکده ای جهانی با کدخدایی اسپانسرهای آن در جهان، گام بر می دارد.
این حقیقت را می توان از هزینه های چند میلیاردی اجرای این پروژه به روشنی دریافت که جز کمک های خیریه(!) منبعی برای بازگشت آن اعلام نشده و فارغ از آن، برهم زننده بسیاری از نظم ها و قوانین جاری در فصای مجازی و وب نیزهست. برای درک این موضوع کافی است که بدانید هزینه های هنگفتی که صرف کابل کشی های وسیع برای اینترنت در جهان شده، منبع درآمد ملی برای بسیاری دولت ها به شمار می آید. به این صورت که برای دسترسی کشورهای همسایه به خطوط ارتباطی شان، مبالغی دریافت می کنند که مسلما راه اندازی سیستمی مثل اوترنت در تضاد با آن است.
این تضاد البته می تواند به شکاف تبدیل شود چراکه بسیاری از متحدان آمریکا احتمالا رضایت نخواهند داد که اینترنت بی محدودیت در کشورشان در دسترس باشد و قدرت اعمال نفوذ بر آن از دستانشان خارج شود؛ همانطور که عده ای دیگر از اینکه می بایست برای مقابله با ماهواره های اوترنت هزینه کنند، خرسند نخواهند شد.
اما باز هم این سوال مطرح می شود که فارغ از همه این دعواها چنین طرح پرهزینه ای چه توجیهی برای حامیان دولتی و غیردولتی آن دارد! ناگفته هویداست که هر پروژه ای که به گسترش اینترنت کمک کند، منفعت بزرگی نصیب غول های دنیای مجازی، سازندگان و عرضه کنندگان محصولان مرتبط با این دنیا (انواع رایانه ها، لوحه ها و گوشی های هوشمند و…) خواهد کرد که همه می دانیم بسیاری شان آمریکایی هستند؛ از ابرکمپانی هایی چون گوگل و یاهو گرفته تا امثال مایکروسافت و اپل و… .
اما این پروژه به ظاهر رویایی ابعاد دیگری هم دارد که کمتر بدان پرداخته شده است. کافی است شما هم مانند ما سری به وبسایت رسمی پروژه بزنید تا از برخی جزئیات دیگر آگاه شوید. اولا برخلاف آنچه مطرح می شود استفاده و برخورداری از مزایای Outernet آنقدرها هم سهل و رایگان نیست. برای استفاده از آن بایستی نوعی گیرنده ویژه تهیه شود تا با اتصال به دیش ماهواره توان دریافت داده ها و تبدیل آنها به قالبی قابل استفاده را داشته باشد. قیمت مدل های مختلف این از Lighthouse صد دلاری شروع می شود تا Lantern که 200 دلار یعنی حدود 700 هزار تومان که خود مبلغ ناچیزی برای همان قشر محرومی که ارائه دهندگان ظاهرا سخاوتمند این طرح قشر هدفشان عنوان کرده اند، محسوب نمی شود.
نکته دومی که کمتر بدان اشاره می شود این که بانیان این پروژه می گویند فعلا این سرویس به صورت اینترنت آفلاین عرضه خواهد شد و تبادل داده به صورت مرسوم دو طرفه نیست نخواهد بود. در نتیجه کاربران پروژه Outernet عملا به مصرف کنندگانی منفعل در برابر سیل متن و عکس موسیقی و فیلم ارسالی قرار خواهند گرفت.
بر اساس نقشه ای که سایت اوترنت منتشر کرده، این پروژه هم اینک بخش هایی از امریکا، اروپا و خاورمیانه را مورد پوشش قرار می دهد. در حال حاضر نمونه اولیه ماهواره مورد استفاده در پروژه اوترنت تهیه شده و قرار است تا چند ماه دیگر صدها نمونه از آن به مدار زمین ارسال شود.
گفتنی است پروژه اوترنت هم اکنون زبان های انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی، آلمانی، چینی و عربی را پشتیبانی می کند ولی بنیان گذارانش در نظر دارند به زودی آن را به تمام زبان ها در دسترس عموم قرار دهند. به بیان دست اندرکاران MDIF، با راه اندازی شبکه اوترنت، چهار میلیارد مشارکت کننده جدید وارد بازار جهانی خواهند شد.
