مرتضی اسمعیل نژاد، پژوهشگر و اقلیم شناس در گفتگو با سیناپرس با اشاره به اهمیت دسترسی به داده های هواشناسی برای انجام پژوهش ها و ارائه خدمات به مردم در راستای برنامه ریزی گفت: داده های هواشناسی و پارامترهایی که از هوا اندازه گیری می شود به عنوان مهمترین مولفه برای برنامه ریزی های اقلیمی و هوایی در تصمیم گیری ها به شمار می روند. این داده ها دو دسته هستند؛ بخشی از آن ها از اطلاعات ایستگاه های زمینی توسط کاربر خارج می شود و مورد استفاده می گیرند و دسته ای دیگر داده هایی هستند که توسط سنجنده ها و ماهواره های هوایی استخراج می شوند؛ برخی داده ها هم هستند که به صورت شناور از سطح اقیانوس ها دریافت می شوند.
به گفته این پژوهشگر، این داده ها مهمترین منابع اطلاعاتی هستند که نقش اساسی در تصمیم گیری و پیش بینی رفتار اقلیمی دارند.
اسمعیل نژاد با اشاره به روند تدوین و دسته بندی داده های اقلیمی در سازمان جهانی هواشناسی گفت: بیش از هر چیز باید به این موضوع اشاره کنم که داده ها و اطلاعات هواشناسی در قالب استاندارد مورد استفاده پژوهشگران قرار می گیرد که می توان با استفاده از آن ها مقایسه منطقه ای را ممکن کرد. برای تدوین داده های هواشناسی در مقیاس جهان ابتدا داده ها از هر ایستگاه هواشناسی و اقلیم شناسی به سازمان هواشناسی هر کشور ارسال می شود و بعد از استاندارد سازی و رفع شدن خطاها از سوی این سازمان به سازمان هواشناسی جهانی ارسال می شوند.
وی با اشاره به ارزیابی خود از استاندارد داده های هواشناسی جهت استفاده در پژوهش‌ها در ایران گفت: خوشبختانه ما در زمینه توسعه و افزایش ایستگاه های هواشناسی خوب عمل کردیم. در کشور سه الی چهار نهاد متولی این داده ها هستند که عبارتند از سازمان هواشناسی، سازمان آب منطقه ای، جهاد کشاورزی و برخی شرکت های خصوصی در اندازه های گوناگون دارای دستگاه های بادسنجی و تابش سنجی هستند و اندازه گیری های دقیقی دارند.
این اقلیم شناس معضل اصلی را در مدیریت داده های هواشناسی دسترسی به این داده ها دانست و ادامه داد: خوشبختانه به لحاظ توسعه ایستگاه ها خوب عمل کردیم، اما در دسترسی به ایستگاه ها محدودیت های زیادی داریم. تا پیش از آن اغلب پژوهشگران و دانشجویان این رشته می توانستند از سایت ها و درگاه های اینترنتی سازمان هواشناسی و دیگر سازمان های مربوطه به راحتی داده ها را دریافت کنند. اما در حال حاضر این داده ها به سختی در اختیار این افراد قرار می گیرد و دسترسی ها محدود شده است. به همین دلیل فرآیند پژوهش در این زمینه برای دانشجویان و پژوهشگران با مشکل مواجه شده است.
به گفته این پژوهشگر، این در حالی است که سازمان هواشناسی جهانی با نرم افزار های مختلف حتی داده های محلی را در اختیار پژوهشگران قرار می دهد. اما ارائه اطلاعات و داده های هواشناسی در ایران برای پژوهشگران قطره چکانی است.
اسمعیل نژاد لزوم کسب آگاهی از وضعیت اقلیم و هوا را برای عموم مردم لازم دانست و در این باره تاکید کرد: از آنجایی که داده های مربوط به وضعیت هوا و اقلیم در لایه های مختلف جامعه مورد استفاده قرار می گیرد و تمامی مردم به این اطلاعات نیاز دارند، باید به راحتی در اختیار پژوهشگران و برنامه ریزان قرار داده شود. در واقع مردم برای اینکه مسافرت بروند و کشاورزی کنند و غیره نیاز به داده های هواشناسی دارند. بنابراین واضح است که اقلیم شناسان و هواشناسان برای قرار دادن اطلاعات صحیح و مورد نیاز مردم باید دسترسی راحتی به داده ها داشته باشند.
به گفته اسمعیل نژاد، خدماتی که از تحلیل های داده های هواشناسی و اقلیم شناسی داده می شود آگاهی از وضعیت موجود برای اقشاری است که فعالیتشان به صورت مستقیم در ارتباط با این داده ها است.
گفتگو:مهتاب دمیرچی