عروس بوکان در سایه سگ های ولگرد می رقصد

به گزارش سیناپرس، پرنده ای که تنها وسیله اش برای جلب تعداد اندک باقیمانده از گونه ماده، رقص مسحور کننده و ریتمیکش است که اجرا می شود.
میش مرغ، گونه زیبا و در معرض انقراضی است که حفظ آنها در محیط زیست ایران به اندازه یوزپلنگ اهمیت دارد. این پرنده، که سنگین وزن ترین پرنده با قابلیت پرواز به حساب می آید، اکنون فقط در محدوده منطقه بوکان در جنوب استان آذربایجان غربی وجود دارد که تعداد آنها کمتر از 40 بال تخمین زده می شود به همین جهت در  فهرست سرخ  IUCN، قرار دارد.

کارشناسان معتقدند، تخریب زیستگاه ها، کشاورزی مکانیزه و سگ های ولگرد مهمترین دلایلی هستند که موجب شده تعداد آنها به حدی کاهش پیدا کند که زیستگاه جغرافیایی آنها در مناطق غرب کشور از همدان، کرمانشاه و کردستان اکنون فقط به دشت سوتاو محدود شود.

مدیر پروژه حفاظت مشارکتی از میش‌مرغ در دشت سوتاو بوکان، سگ‌ های ولگرد و بلاصاحب (رها شده) را یکی از تهدیدهای گونه میش‌ مرغ می داند که در آغاز فصل زادآوری این گونه، این احتمال وجود دارد که سگ ‌های ولگرد و بلاصاحب از تخم یا جوجه میش‌ مرغ ‌ها تغذیه کنند.

سید مهدی نبی یان می گوید که مرکز دفن زباله های شهرستان بوکان از کانون های تجمع سگ های ولگرد در حاشیه زیستگاه میش مرغ یکی دیگر از تهدیدهای این گونه است.

به گفته وی؛ در چند روز گذشته جلساتی با شهرداری و اداره محیط زیست بوکان برگزار شد که بر جمع آوری و انتقال تمام سگ های موجود در مرکز دفن زباله توافق شد. همچنین نسبت به ترمیم حصار این مرکز جهت جلوگیری از ورود و خروج سگ ‌ها اقدام می شود.

آنگونه که این کارشناس محیط زیست می گوید: هفته گذشته نیز طی یک عملیاتی که زیرنظر اداره محیط زیست بوکان انجام گرفت، 26 سگ ولگرد و یک سگ بلاصاحب با همکاری شهرداری، انجمن حامی حیوانات به شدار و انجمن محیط زیستی ژین بانان بوکان به مرکز نگهداری سگ ‌های ولگرد شهرستان بوکان منتقل شدند.

عرصه فعالیت کمباین ها

میش مرغ پرنده ای از خانواده هوبریان است که در زمین های استپی، کشتزارهای پهناور و دشت های وسیع بی درخت و علفزارها زندگی می کند.  از گذشته میش مرغ ها، اراضی گندم دیم را به عنوان زیستگاه جوجه آوری خود انتخاب می کرده اند، اما با شروع روند مکانیزاسیون در کشاورزی طی چند دهه گذشته ،  و استفاده از کمباین  برای برداشت گندم  این مساله می تواند موجب تخریب لانه ها و از بین رفتن جوجه ها شود که به یکی دیگر از عوامل کاهش تعداد میش مرغ ها دامن می زند.

در این راستا، سازمان حفاظت محیط زیست در سال  گذشته   حدود 20 هکتار از اراضی دشت سوتاو را خریداری کرد تا بدین وسیله فضای امنی را برای جلب میش مرغ ها مهیا کند که  برنامه ریزی برای مدیریت این اراضی باید در اولویت قرار  گیرد.

نبی ‌یان همچنین از همکاری بسیار خوب مردم بومی و محلی نسبت به حفظ این گونه در معرض خطر می گوید و معتقد است که در این زمینه همکاری های بسیار خوبی با پروژه صورت گرفته است و دلیل آن هم علاقه مردم بومی به میش مرغ است.

گفتنی است که میش مرغ گونه ای منزوی و زودرنج است. تخریب زیستگاه، تبدیل زمین‌ های دیم به آبی، مکانیزه شدن کشاورزی و سگ های ولگرد و گله علاوه بر اینکه باعث کاهش این گونه در دهه ‌های اخیر شده، مسیرهای ارتباطی آنها را هم قطع و به یکجانشینی در بوکان محکوم کرده است. همه این عوامل دست به دست هم داده تا میش مرغ ایرانی در چاله ژنتیکی گرفتار و در معرض خطر قرار گیرد. چاله ژنتیکی (همخونی) عارضه ‌ای است که با توجه به کوچک شدن گله و ازدیاد آمیزش ‌های فامیلی به وجود می‌ آید؛ بدین معنی که در اثر این عارضه احتمال بروز صفات منفی در گله بیشتر  شده و بقای گونه را تهدید می کند.

پروژه حفاظت مشارکتی از میش ‌مرغ  از سال 99 در دشت سوتاو شهرستان بوکان توسط «کانون گردشگران طبیعت ایران» و با همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان غربی، اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بوکان و با حمایت مالی برنامه کمک های کوچک(SGP)   برنامه عمران ملل متحد در ایران تدوین و در دست اجرا قرار دارد.

گزارش: نیلوفر منصوری