افزایش دو قلوزایی حیوانات اقتصادی و تولید گوشت مقرون به صرفه

رحمان فاخری، معاون فناوری مرکز رشد زیست فناوری پژوهشگاه رویان در گفتگو با سیناپرس گفت: یکی از مهمترین دستاوردهای پژوهشکده زیست فناوری بخش جانوری رویان تولید انواع و اقسام حیوانات شبیه سازی شده بز و گوسفند مانند رویانا و بنیانا است. حیوانات تراریخته ای مانند شنگول و منگول نیز برای مداوای بیماران هموفیلی تولید کرده ایم که دارای فاکتور 9 انعقادی هستند. تولید اندام در بدن حیوانات نیز از دیگر اقدامات این پژوهشکده است. اکنون به دنبال استفاده از تکنولوژی هایی در علم جنین شناسی دامی هستیم که بتوانیم با کمک ژن های مختلف و اعمال تغییرات ژنتیکی که مجوزهای لازم را دارند، میزان دو قلوزایی در حیوانات اقتصادی مانند بز و گوسفند و همچنین حجم شیر و گوشت این حیوانات را افزایش دهیم.

وی افزود: اکنون جهاددانشگاهی کارگروهی به نام بیولوژی تولید مثل در  حوزه علوم دامی ایجاد کرده است. وظیفه اصلی این کارگروه کمک به واحدهای دامپروری برای افزایش شیر، گوشت و پشم حیوانات اقتصادی است. البته ساختار صنعتی پشم چندان در ایران مطرح نیست اما در حوزه گوشت و شیر این کارگروه به واحدهای دامپروری کمک می کند تا از طریق این شبکه که اکون در جهاد دانشگاهی سراسر کشور وجود دارد، با بکارگیری فناوری های نوین حوزه جنین شناسی و ژنتیک و با رعایت اصول اخلاقی کار، بهداشتی، ایمنی، زیستی و مراعات اخلاق پزشکی میزان گوشت گوسفندان و دوقلوزایی این حیوانات را افزایش دهیم که بتواند به مقرون به صرفه تر بودن تولید گوشت کمک کند.

وی اظهارداشت: اکنون کشورهای آفریقای جنوبی از نظر دام کوچک بسیار شبیه ایران هستند. اگر ما بخواهیم دام کوچک مان را مانند دام بزرگ مان صنعتی کنیم، مراتع ما بلااستفاده باقی خواهند ماند که این اصلا فکر درستی نیست، زیرا در حال حاضر هزاران هکتار مرتع در ایران وجود دارد که تنها استفاده آنها چرای دام های کوچک است. ما باید از این مراتع استفاده کنیم، زیرا اگر بخواهیم ساختار سنتی دامپروری را به صنعتی تغییر دهیم هزینه تولید گوشت بسیار افزایش پیدا می کند. در حال حاضر نیز هزینه گوشت بسیار زیاد است و تامین آن یکی از دغدغه های اصلی مردم محسوب می شود.

وی به سیناپرس گفت: ما اگر قصد انجام کاری در این حوزه را داریم باید تلاش کنیم که این مراتع برای دامپروری حفظ شوند؛ اکنون مراتعی رایگان در اختیار دامپروران قرار دارد. از سوی دیگر باید اصلاح هایی روی نژادهای بومی مان ( نه نژادهای وارداتی) داشته باشیم، زیرا نژادهای وارداتی از نظر ساختار ژنتیکی با ساختار طبیعی ایران سازگار نیستند. نژادهای بومی ایران طی هزاران سال با آب و هوا و نوع تغذیه این ناحیه سازگار شده اند. پس ما باید روی نژادهای بومی و اصلاح نژاد آنها کار کنیم.

معاون فناوری مرکز رشد زیست فناوری پژوهشگاه رویان اظهارداشت: اصلاح نژاد این دام ها از دو طریق اصلاح نژاد طبیعی ( آمیخته گری طبیعی و انتخاب موجودات ممتاز  با صفات برتر ژنتیکی) یا دستکاری ژنتیکی با استفاده از تکنولوژی های نوین انجام می شود؛ با استفاده از این تکنیک ها زمان اصلاح نژاد دام که اغلب 20 تا 30 سال زمان می برد، کاهش پیدا می کند. همچنین اگر گوسفندی 6 کیلو شیر تولید می کند با کمک این روش در طول بازه زمانی بیست ساله 8 کیلو شیر تولید خواهد کرد.

وی عنوان کرد: هرچند در حال حاضر این روش ها به صورت طبیعی در تمام دنیا انجام می شود اما این تکنولوژی مانند تمام تکنولوژی های نو دنیا یک سری انتقادهایی به همراه دارد. هر تکنولوژی همراه با یک مزایا و معایبی است. هیچکس منکر معایب تکنولوژی ها نیست اما باید بسنجیم که میزان مزیت های آن بر معایبش بیشتر است یا خیر. اگر میزان معایب را کاهش دهیم و از مزیت ها استفاده کنیم، می توانیم بازدهی خوبی داشته باشیم، در غیر این صورت از تکنولوژی روز دنیا عقب خواهیم ماند.

گفتگو: فرزانه صدقی