نرگس عطریان دکترای مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی در گفت و گو با خبرگزاری سیناپرس اصفهان، اظهار داشت: اگرچه زنان در تاریخ ایران همواره حضور اجتماعی کمرنگی داشتند اما نمایش های شادی آور زنانه نیز بخشی از فعالیت این قشر در جامعه محسوب می شود. دو نکته مهم و اساسی در نمایش های شادی آور زنانه موسیقی نمایش و بداهه پردازی در آن است که با ورود سینما به ایران، فیلم فارسی نیز به تدریج شکل گرفت.
عطریان اضافه کرد: نقالی مضمون دیگری است که از قدیم الایام مورد توجه مردم قرار دارد، این هنر عبارت است از نقل یک واقعه یا قصه در برابر جمع به حالت شعر یا به نثر و همراه با حرکات، حالات و بیان مناسب. هنر نقالی عبارت است از خواندن یا بیان وقایع حماسی یا داستان های عشقی که پیش از اسلام نیز رواج داشته است.
وی ادامه داد: در هر حال نقالی به صورت روضه خوانی، پرده خوانی یا شمایل گردانی و سخنوری وجود دارد، علاوه بر آن مضمون دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد نمایش روحوضی یا سیاه بازی است. در فرهنگ معین، نمایش سنتی که معمولاً در آن شخصی دارای غلامی سیاه پوست و گیج و گول است و کارهای خنده دار می کند تعریف شده است؛ این آدم سیاه شخص با فکری بوده یا دست کم چنین به نظر می رسد که برخلاف نقشه ها، پیش بینی هایش درست از آب در نمی آید ولی در آخر کار به صورت تصادفی موفق می‌شود، ویژگی دیگر این سیاه وفاداری به ارباب است در حالی که از او عصبانی است.
این دکترای مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی عنوان کرد: یکی از هنرها و مضامینی که همواره مورد توجه مردم قرارگرفته تعزیه است. نمایش مذهبی همراه با آداب و رسوم و سنت‌های خاص و بر خلاف معنی لغوی آن غم‌انگیز بودن شرط حتمی آن نیست ممکن است گاهی خنده آور و شادی بخش نیز باشد لازم به ذکر است در تعزیه اشعار حماسی تغزلی، روایی و پیامی، مرثیه ای و گفت و گویی اجرا می شود.
وی افزود: تعزیه به انواع دوره‌ای و زنانه تقسیم می شود و با حضور در آن مردم هنوز که هنوز است در سوگ سید و سالار شهیدان می نشینند و به اشقیا و امویان و کسانی که امام حسین (ع) و یارانش را به شهادت رساندند لعن و نفرین می کنند، هر چند در تعزیه شادی آور کنایه و طنز نیز وجود دارد.
عطریان یادآور شد: اولین فیلم به نام دختر لر در امپریال فیلم کمپانی بمبئی تهیه شد، اگرچه خواستگاه سینمای عامه پسند ایران با فیلم های ملودرام هندی پیوند نزدیکی دارد اما به تدریج مضامینی همچون فقر و فحشا اعتیاد تضاد طبقاتی و مهاجرت به مضامین مذکور اضافه شده است.
وی اضافه کرد: البته از دیرباز جامعه ایرانی با توجه به فرهنگ ملی و مذهبی خانواده محوری را در تمامی هنرهای خود را مدنظر قرار داده و عاشق پیشگی، رقابت عشقی، فریب، تجاوز ، بی وفایی جوانمردی، عیاری، انتقام جویی و عصیانگری نیز برخی دیگر از مضامینی است که در فیلم‌های سینمایی ایران مورد توجه قرار گرفته است اما آنچه که سینمای عامه پسند را از سینمای فولکوریک جدا می کند آن است که سینمای عامه پسند و فرهنگ شفاهی و محلی در سینمای فولکلوریک نیز قابل مشاهده است.
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: آنچه را می توان در فیلم های عامه پسند نظیر "مادر" اثر علی حاتمی به خوبی مشاهده کرد این است که سعی بر این داشت تا علاوه بر فرهنگ شفاهی و تاریخی، موسیقی، ترانه، گویش، ضرب المثل ها و … را نیز در این فیلم نشان دهد و حفظ کند.
وی ادامه داد: تلویزیون نیز با پرداختن به سریال‌هایی همچون افسانه سلطان و شبان، آینه، روزی روزگاری، پهلوانان‌نمیمیرند، شب دهم، در چشم باد، روزگار قریب، وضعیت سفید و پایتخت به آداب و رسوم، فرهنگ، اعتقادات، ضرب المثلها و … ایرانیان پرداخته است.
عطریان خاطرنشان کرد: حرکات موزون نیز یکی دیگر از مضامین ایران است که در نقطه جغرافیایی کشور ما آداب و رسوم خاص خود را دارد و برای مراسمات مختلف، نظیر برداشت گندم وجود دارد. موسیقی نیز در بین مردم کشور ما جایگاه شیوه و دستگاه‌های مختلفی دارد به گونه‌ای که به راحتی می توان موسیقی هر منطقه‌ای را از یکدیگر تشخیص داد به هر حال تمامی موارد گفته شده هویت جامعه ایرانی را نشان می‌دهند که در صنایع دستی ما نیز که در جای جای کشور به صورت متنوع وجود دارد تجلی پیدا کرده است.
گزارش: امیر امین الرعایا