افزایش سن، عملکرد بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ضربان قلب کندتر شده و رگ‌های عروقی قابلیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و این مسئله سبب افزایش فشار خون در سنین بالا است. از طرفی دیگر، استخوان‌ها و مفاصل تراکم و استحکام خود را از دست می‌دهند و به همین دلیل کنترل تعادل در افراد مسن سخت‌تر می‌شود. سیستم ایمنی بدن نیز از جمله بخش‌هایی است که تحت تاثیر افزایش سن قرار می‌گیرد.
تضعیف سیستم ایمنی بدن سبب می‌شود که افراد مسن مقاومت بدنی خود را در مقابل انواع میکرب‌ها، ویروس‌ها و عفونت‌ها از دست بدهند. یکی از مهم‌ترین عواملی که سبب کاهش عملکرد سیستم ایمنی می‌شود کوچک شدن غده تیموس است.
نقش غده تیموس در بدن
تیموس غده اسفنج مانندی است که در پشت جناغ سینه در ناحیه فوقانی قرار دارد. این غده از دو نوع سلول اصلی ساخته شده است به نام سلول‌های استرومایی و سلول‌های لنفاوی. تیموس از کودکی تا بلوغ همراه انسان رشد می‌کند ولی پس از بلوغ رفته رفته از حجم آن کاسته می‌شود. عمده دلیل این کاهش در حجم تیموس، ترشح هورمون‌های جنسی از جمله تستوسترون و آندروژن است. تیموس نقش بسیار حیاتی را در سلامت بدن ایفا می‌کند، زیرا مکانی است که در آن لنفوسیت‌های T بالغ می‌شوند. لنفوسیت‌های T نوعی گلبول سفید هستند که نقش به سزایی را در عملکرد سیستم ایمنی بدن بر ایفا می‌کنند.
بدن انسان هر لحظه می‌تواند با عوامل بیگانه‌ای مانند ویروس، باکتری و غیره مواجه شود. لنفوسیت‌های T به عوامل بیگانه چسبیده و انها را می‌کشند. علاوه بر این، تومورهای سرطانی که در بدن ایجاد می‌شود به دست همین لنفوسیت‌ها از بین می‌رود. آنها منافذی را در سلول‌های سرطانی ایجاد کرده و از این طریق انها را نابود می‌کنند.
کوچک شدن تیموس به معنای کاهش فعالیت آن در زمینه بالغ سازی لنفوسیت‌های T است. با کاهش شمار این سلول‌ها بدن توانایی دفاعی خود را در مقابل عوامل بیماری زا از دست می‌دهد.
نقش آنتی اکسیدان در حفظ حجم تیموس
گروهی از محققین به منظور شناسایی تاثیر آنتی‌اکسیدان‌ها بر روند پیری زودرس غده تیموس آزمایشی را روی موش انجام دادند. ساختار تیموس بدن موش از لحاظ عملکرد و روند کوچک شدن همانند انسان است. نتیجه آزمایش نشان داد که سلول‌های استرومایی تیموس دچار کمبود نوعی آنزیم آنتی‌اکسیدان به نام کاتالاز هستند. در نتیجه این امر، سطح اکسیژن فعال حاصل از فعالیت‌های متابولیکی بافت افزایش یافته و به سوخت و ساز آن آسیب می‌رسد.
گونه‌های فعال اکسیژن برای بدن بسیار مضر هستند و اگر سطح آنها از حدی افزایش یابد می‌توانند منجر به جهش و مرگ سلول شوند. آنها با پروتئین‌ها، لیپیدها و سایر مولکول‌ها واکنش می‌دهند و در نهایت منجر به بروز ضایعات بافتی و یا حتی سرطان می‌شوند. در این حالت نیاز است که این اکسیژن‌های فعال به موادی بی خطر تبدیل شوند و این کار توسط آنزیم کاتالاز انجام می‌شود.
به منظور نشان دادن نقش حیاتی که این آنزیم در بدن دارد محققین در بدن گروهی از حیوانات که تحت تغییرات ژنتیکی قرار گرفته بودند سطح این انزیم را افزایش دادند. نتیجه این عمل نشان داد که با افزایش سطح کاتالاز، سرعت کوچک شدن غده تیموس کاهش می‌یابد و مدت زمان بیشتری را بزرگ می‌ماند. علاوه بر این، غده تیموس در بدن آن دسته از حیوانات که با دو نوع آنتی‌اکسیدان که یکی از آنها ویتامین C بود تغذیه شده بودند تحت تاثیر افزایش سن قرار نگرفت.
محققین نتیجه این آزمایش خود را اینگونه بیان داشتند که روند پیری تیموس همانند دیگر بافت‌های بدن است ولی به دلیل کمبود آنزیم کاتالاز در آن این روند سرعت می‌یابد. دیگر بافت‌های بدن این آنزیم را به مقدار کافی در خود دارند و به همین دلیل از پیری زودرس محفوظ می‌مانند.
شرح کامل این پژوهش در مجله Cell Reports به چاپ رسیده است.
No tags for this post.